Trong bối cảnh hiện nay, Việt Nam đang đối mặt với những thách thức và cơ hội mới trong việc tái cấu trúc tăng trưởng kinh tế để đạt hiệu quả cao hơn. Tại Diễn đàn Tăng trưởng Kinh tế Việt Nam 2025 (VEGF), TS. Cấn Văn Lực – Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia – đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xác định đúng “bối cảnh mới” cho kinh tế Việt Nam trong trung và dài hạn.
Ông cảnh báo về sự gia tăng của rủi ro bất định toàn cầu và những thách thức mà Việt Nam cần vượt qua. Tuy nhiên, ông Lực cũng khẳng định rằng thế giới vẫn còn những thuận lợi cơ bản mà Việt Nam có thể tận dụng, bao gồm sự phát triển của khoa học – công nghệ, sức chống chịu của kinh tế toàn cầu và Việt Nam đã được cải thiện sau đại dịch, và cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu đang tái định hình.
Về tăng trưởng kinh tế, TS. Cấn Văn Lực cho rằng Việt Nam cần gắn tăng trưởng cao với bền vững trên 4 trụ cột: Kinh tế, chính trị, xã hội và môi trường. Ông đề xuất giảm tỷ lệ đầu tư toàn xã hội xuống còn 37% GDP và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn. Điều này sẽ giúp Việt Nam chuyển đổi từ mô hình tăng trưởng dựa vào vốn sang mô hình tăng trưởng dựa vào năng suất và hiệu quả.
TS. Lực phân tích rằng tăng trưởng của Việt Nam vẫn dựa nhiều vào vốn, trong khi năng suất lao động và yếu tố năng suất tổng hợp (TFP) còn đóng góp thấp. Ông kiến nghị nâng tốc độ tăng năng suất lao động lên ít nhất 6,5 – 7%/năm trong giai đoạn 2026–2030 và tăng tỷ trọng đóng góp của TFP lên 55 – 60% đến năm 2045. Điều này đòi hỏi Việt Nam phải đầu tư vào giáo dục, đào tạo và nghiên cứu phát triển để nâng cao năng suất lao động và phát triển công nghệ.
Ông Lực cũng đề xuất đổi mới mô hình tăng trưởng bằng cách thực hiện “3I đồng thời” (Đầu tư – Nhập công nghệ – Đổi mới sáng tạo) và huy động nguồn lực từ thể chế và trong dân. Ông nhấn mạnh việc chống lãng phí và tiết kiệm nguồn lực cần được đưa vào chiến lược quốc gia. Điều này sẽ giúp Việt Nam tận dụng được nguồn lực và giảm thiểu lãng phí.
Cuối cùng, TS. Lực lưu ý về nguy cơ khủng hoảng bong bóng khi tăng trưởng nóng và đề xuất các giải pháp để kiểm soát thị trường tài chính và bất động sản. Điều này đòi hỏi Việt Nam phải có các chính sách và biện pháp hiệu quả để quản lý rủi ro và đảm bảo sự ổn định của nền kinh tế.
