Những ngày qua, tình hình mưa lớn tại các tỉnh Nghệ An và Thanh Hóa đã diễn biến phức tạp và gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống của người dân. Tại Nghệ An, hàng trăm ngôi nhà đã bị đổ sập và nhiều bản làng bị cô lập do mưa lớn. Ông Hoàng Văn Đại, Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, cho biết rằng lượng mưa lớn đã xuất hiện ở các khu vực phía Tây của Nghệ An và Thanh Hóa, với lượng mưa phổ biến từ 150-250mm. Riêng tại Quỳ Châu, lượng mưa đã đạt mức 259mm.

Lũ từ thượng nguồn đổ về đã gây ra tình trạng ngập lụt, lũ ống, lũ quét tại nhiều huyện miền núi như Kỳ Sơn, Con Cuông, Quỳ Châu, Quế Phong. Quốc lộ 7 đoạn qua địa bàn các xã Anh Sơn, Tương Dương, Con Cuông đang ngập từ 0,5 đến hơn một mét. Giao thông cũng đang tê liệt vì hàng chục điểm sạt lở lớn trên quốc lộ 16.

TS Trương Bá Kiên, Phó Giám đốc Trung tâm nghiên cứu Khí tượng khí hậu, Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Biến đổi khí hậu, giải thích rằng đợt mưa những ngày qua là do vùng thấp nhỏ trên Vịnh Bắc Bộ mang gió đông nam vào đất liền, kết hợp với không khí ẩm và bất ổn định sau bão số 3 Wipha. Dự báo thời tiết cho thấy, trong hôm nay và ngày mai, một số điểm thuộc Bắc Bộ thậm chí còn lớn hơn trong những ngày bão số 3 Wipha tác động.

TS Nguyễn Ngọc Huy, chuyên gia về biến đổi khí hậu và cảnh báo thiên tai, cảnh báo rằng sau cơn bão Wipha có thể sẽ có một đợt mưa nối tiếp theo từ ngày 23 đến 25/7 trên địa bàn các tỉnh miền núi Tây Bắc. Lượng mưa tích lũy nhiều ngày sẽ tiềm ẩn nhiều nguy cơ sạt lở và lũ quét. Theo TS Huy, sự chuyển pha liên tục của các trạng thái thời tiết từ En Nino sang La Nina, và hiện nay là giai đoạn trung tính âm (gần với La Nina hơn), dự báo số lượng các cơn bão đi vào biển Đông cũng như đất liền Việt Nam sẽ nhiều hơn trung bình các năm.

Bởi vậy, khi mùa bão mới bắt đầu, sự chuẩn bị cho công tác ứng phó phải dài hơi, tránh tâm lý chủ quan khi bão đi qua. Cần có kế hoạch cụ thể và chi tiết để ứng phó với các tình huống thiên tai có thể xảy ra, đảm bảo an toàn cho người dân và tài sản.

Cơn bão Wipha, cơn bão mạnh đầu tiên trong mùa mưa bão năm 2025, hiện đang di chuyển nhanh chóng về phía Vịnh Bắc Bộ và dự kiến sẽ mạnh lên cấp 10-11, gây ra biển động dữ dội, mưa lớn và nhiều chuyến bay bị hoãn. Cơn bão số 3, tên gọi là Wipha, hiện đang áp sát vịnh Bắc Bộ với sức gió mạnh cấp 9, giật cấp 11.

Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, vào lúc 4 giờ sáng ngày 21/7, tâm bão nằm trên phía Bắc bán đảo Lôi Châu (Trung Quốc), cách bờ biển Quảng Ninh – Hải Phòng khoảng 275km về phía Đông. Dự báo trong 24 giờ tới, bão sẽ tiếp tục tăng cường và tiến vào khu vực Vịnh Bắc Bộ. Trong sáng 22/7, Wipha di chuyển theo hướng Tây Tây Nam với tốc độ 15 km/giờ và có khả năng mạnh lên, cường độ cấp 10-11, giật cấp 14 khi tiến vào khu vực Vịnh Bắc Bộ.

Bão sẽ gây ra biển động dữ dội, với sóng cao từ 4 đến 6 mét tại khu vực phía Tây Bắc. Vùng biển Bắc Vịnh Bắc Bộ có gió mạnh cấp 6-7, tăng lên cấp 8-9, vùng gần tâm bão đi qua cấp 10-11, giật cấp 14, sóng biển cao tới 3-5 mét. Nhiều tỉnh thành miền Bắc và Bắc Trung Bộ sẽ hứng chịu mưa lớn diện rộng. Trong ba ngày từ 21 đến 23/7, lượng mưa tại Đông Bắc, Đồng bằng Bắc Bộ, Thanh Hóa và Nghệ An có thể đạt 200-350mm, một số nơi vượt mốc 600mm.

Trước diễn biến phức tạp của bão, hàng loạt hãng hàng không trong nước đã phải điều chỉnh kế hoạch khai thác. Vietnam Airlines thông báo hủy các chuyến bay giữa TP.HCM – Hải Phòng và TP.HCM – Côn Đảo trong ngày 21/7. Bên cạnh đó, để ứng phó với bão, các địa phương ven biển cũng đã triển khai các biện pháp cấp bách như cấm biển, sơ tán dân ở vùng đê xung yếu.

Cục Hàng không Việt Nam đã phát đi công điện khẩn, yêu cầu các hãng hàng không triển khai biện pháp bảo đảm an toàn cho người và tài sản. Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cũng yêu cầu các cơ quan chuyên môn cập nhật sát diễn biến, đánh giá chính xác quy mô, cường độ và phạm vi ảnh hưởng của bão để có biện pháp ứng phó hiệu quả.

Bão WIPHA mạnh cấp 9, tăng một cấp trong 24 giờ qua, đang di chuyển nhanh với vùng mưa lớn và gió mạnh lệch về phía Tây và phía Nam. Tính đến 11 giờ ngày 19/7, bão cách bán đảo Lôi Châu (Trung Quốc) khoảng 1.000 km về phía Đông. Các trung tâm dự báo bão quốc tế có nhận định thống nhất về quỹ đạo, nhưng về cường độ có khác nhau.

Dự báo, bão số 3 có cường độ mạnh nhất có thể đạt cấp 12-13, giật cấp 14-15 khi ở khu vực phía Đông của bán đảo Lôi Châu (Trung Quốc), sau đó suy yếu nhanh khi vào vịnh Bắc Bộ. Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn quốc gia cảnh báo những tác động do bão số 3 gây ra, bao gồm gió mạnh, sóng lớn trên biển và mưa lớn trên đất liền.

Khu vực phía Bắc và Giữa của Biển Đông (vùng biển đặc khu Hoàng Sa) có cường độ gió cấp 10-12, gió giật cấp 15, sóng biển cao 3-5m. Từ khoảng ngày 20-21/7, các đặc khu Bạch Long Vĩ, Cô Tô, Cát Hải… có khả năng chịu ảnh hưởng lớn của gió mạnh và mưa lớn do bão số 3.

Trên đất liền, hầu khắp khu vực phía Đông Bắc Bộ, một số nơi ở phía Tây Bắc Bộ, các tỉnh Bắc Trung Bộ sẽ chịu ảnh hưởng trực tiếp của bão số 3. Dự báo, bão số 3 sẽ gây ra đợt mưa lớn diện rộng ở Bắc Bộ và các tỉnh Thanh Hóa-Hà Tĩnh; trong đó ở trung du và vùng đồng bằng Bắc Bộ, Thanh Hóa, Nghệ An, thời gian mưa từ ngày 21-24/7, có nơi sẽ có mưa lớn cục bộ với lượng mưa trên 150mm/3 giờ.

Để chủ động ứng phó với bão và nguy cơ mưa lớn, lũ, ngập lụt, lũ quét, sạt lở đất, các chuyên gia thủy văn đề nghị các địa phương triển khai công tác đảm bảo an toàn về người, phương tiện, tài sản, đặc biệt đối với các điểm du lịch, nuôi trồng, đánh bắt thủy, hải sản và các công trình trên biển, trên đảo, khu vực ven biển. Đồng thời, sẵn sàng lực lượng, phương tiện để cứu hộ, cứu nạn khi có yêu cầu.

Các địa phương cần theo dõi chặt chẽ các thông tin dự báo thời tiết và diễn biến của bão số 3 để chủ động triển khai các biện pháp phòng ngừa và ứng phó. Thông tin về bão WIPHA và các dự báo thời tiết mới nhất có thể được tìm thấy trên các trang web của cơ quan khí tượng thủy văn.

Người dân cần nâng cao ý thức cảnh giác và chuẩn bị kỹ lưỡng để giảm thiểu rủi ro do bão và mưa lớn gây ra. Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn quốc gia sẽ tiếp tục cập nhật thông tin và dự báo thời tiết mới nhất.