Các vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) tại Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều thách thức từ các yếu tố an ninh phi truyền thống. Những thách thức này không chỉ dừng lại ở biến đổi khí hậu, dịch bệnh, di cư tự do, mà còn bao gồm cả buôn bán người, tội phạm và khủng bố. Đây là những vấn đề ảnh hưởng trực tiếp đến an ninh và sự phát triển bền vững của khu vực này.

Biến đổi khí hậu đang tác động nghiêm trọng đến cuộc sống của đồng bào dân tộc thiểu số. Tình trạng thời tiết cực đoan, hạn hán kéo dài, và lũ lụt thường xuyên đã ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp, nguồn nước sinh hoạt, cũng như môi trường sống của họ. Bên cạnh đó, dịch bệnh không chỉ đe dọa sức khỏe mà còn làm gián đoạn các hoạt động kinh tế – xã hội, đặc biệt là trong bối cảnh các dịch vụ y tế và hệ thống hỗ trợ còn hạn chế ở khu vực này.

Di cư tự do cũng là một vấn đề đáng quan tâm. Khi cuộc sống ở vùng quê ngày càng khó khăn, nhiều người dân buộc phải rời bỏ quê hương mình để tìm kiếm cơ hội sống tốt hơn ở nơi khác. Điều này không chỉ dẫn đến những thách thức về an ninh trật tự mà còn làm nảy sinh nhiều vấn đề xã hội.

Buôn bán người, tội phạm và khủng bố cũng là những mối đe dọa tiềm ẩn đối với an ninh khu vực. Những hoạt động này không chỉ ảnh hưởng đến sự an toàn của cá nhân mà còn làm mất ổn định xã hội và gây ra nhiều hệ lụy khác.

Trước những thách thức trên, việc xây dựng và thực hiện các chính sách đồng bộ, toàn diện là rất cần thiết. Những chính sách này cần được thiết kế gắn với đặc thù của từng vùng, nhằm bảo đảm an sinh, ổn định và phát triển bền vững. Chúng bao gồm việc đầu tư vào hạ tầng cơ sở, phát triển kinh tế – xã hội, nâng cao chất lượng dịch vụ công, cũng như tăng cường năng lực phòng chống các mối đe dọa an ninh phi truyền thống.

Đối với biến đổi khí hậu, cần đẩy mạnh các hoạt động trồng rừng, bảo vệ môi trường, cũng như hỗ trợ kỹ thuật và tài chính để giúp người dân ở khu vực này có thể ứng phó tốt hơn với biến đổi khí hậu. Trong phòng chống dịch bệnh, việc tăng cường hệ thống y tế dự phòng, cũng như phổ biến kiến thức phòng chống dịch là hết sức quan trọng.

Để giải quyết vấn đề di cư tự do, cần có những chính sách hỗ trợ về kinh tế và xã hội cho người dân ở vùng DTTS, tạo điều kiện cho họ có thể sống và làm việc ở quê hương mình. Song song với đó, việc nâng cao hiệu quả của các hoạt động hỗ trợ, can thiệp nhằm chấm dứt buôn bán người và các hoạt động tội phạm khác cũng cần được chú trọng.

Tóm lại, việc phát triển bền vững vùng DTTS đòi hỏi những nỗ lực to lớn từ cả chính phủ và người dân. Bên cạnh việc đối mặt trực tiếp với các thách thức, chúng ta cũng cần xây dựng một tương lai bền vững, công bằng và thịnh vượng cho tất cả mọi người, không phân biệt dân tộc hay vùng miền. Thông qua liên kết và hợp tác chặt chẽ, chúng ta có thể vượt qua mọi khó khăn và thách thức, hướng tới một Việt Nam phát triển toàn diện và bền vững.

Vụ lật tàu du lịch Vịnh Xanh58 trên vùng biển Quảng Ninh gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng đã đặt ra vấn đề về việc cần ứng phó hiệu quả hơn với thiên tai và các sự cố do thiên tai gây ra. Tàu Vịnh Xanh58 chở 46 hành khách và 3 thuyền viên rời bến cảng Bãi Cháy, tỉnh Quảng Ninh lúc 12h55 ngày 19/7, đến 13h30 khi gần hang Đầu Gỗ thì gặp dông gió lớn khiến tàu bị lật, tất cả người trên tàu rơi xuống biển. Đến 14h05, tàu mất kết nối GPS.

Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, cơn dông chiều 19/7 đã quét rất mạnh từ miền Bắc vào miền Trung là do ảnh hưởng của rãnh áp thấp có trục đi qua Bắc Bộ, không phải do ảnh hưởng của bão số 3. Đây là một siêu mây dông hiếm gặp trong khí tượng, rất khó dự báo. Đài Khí tượng Thủy văn tỉnh Quảng Ninh có cảnh báo dông lốc, tàu Vịnh Xanh58 đã rời bến được hơn 30 phút.

Chánh Văn phòng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Cao Lê Tuấn Anh cho biết, vụ lật tàu du lịch Vịnh Xanh58 là sự cố thiên tai hi hữu, bất khả kháng và không mong muốn. Ông cũng nhấn mạnh rằng cần phải đánh giá khách quan để không để ảnh hưởng đến sự phát triển chung của ngành du lịch.

Ông Cao Lê Tuấn Anh cũng lưu ý không chủ quan, lơ là; sự việc lật tàu Vịnh Xanh58 là sự cảnh tỉnh để các cơ quan chức năng, những người làm trong lĩnh vực du lịch, các chủ tàu, các thuyền viên hoàn chỉnh lại quy trình an toàn. Trong đó, cần phải ban hành quy trình an toàn ngay từ khi xuống tàu.

Phó Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam Phạm Văn Thủy cho biết, đối với sự việc này cần phải cảnh báo và khuyến nghị cho các cơ sở kinh doanh du lịch thường xuyên phải bảo đảm an toàn cho du khách. Còn đối với thiên tai, địch họa cần chủ động phòng ngừa và ứng phó kịp thời.

TS Phạm Hà, Chủ tịch LuxGroup, cho rằng vụ lật tàu lần này là lời cảnh tỉnh mạnh mẽ đó là cần một cuộc cách mạng về đăng kiểm, quản lý, cứu hộ thời 4.0. Ông cũng nhấn mạnh rằng cần phải số hóa, giám sát theo thời gian thực để bảo vệ tính mạng cho du khách.

TS. Phạm Hà cũng lưu ý, đó là kiểu tàu vỏ đồng, thiết kế đáy phẳng, lại sử dụng vật liệu nhẹ dễ chìm, kiểu lật úp – nếu tiếp tục đưa vào khai thác sẽ tiềm ẩn nhiều nguy cơ tai nạn. Bởi loại tàu này có phần đáy quá nông, thân tàu nhẹ và dễ bị nung nóng dưới trời nắng gay gắt. Khi đỗ neo lâu ở vị trí cao trên boong để ăn trưa, nếu gặp mưa lớn kèm gió mạnh, tàu rất dễ bị lật.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã nhấn mạnh tầm quan trọng của công tác phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn trong năm 2025, đặc biệt là việc đảm bảo nguyên tắc ‘ba phải’ để tăng cường tính chủ động. Nguyên tắc này bao gồm: Phải từ sớm, từ xa, từ khi chưa xảy ra sự cố; Phải ứng phó bình tĩnh, sáng suốt, kịp thời, phù hợp và an toàn, hiệu quả; Phải chung tay khắc phục cơ bản, toàn dân, toàn diện, toàn phần.

Tại hội nghị của Ban Chỉ đạo phòng thủ dân sự quốc gia, Thủ tướng chỉ ra rằng cường độ và tần suất, tác hại của thiên tai ở nước ta ngày càng nặng nề, vượt qua mọi kỷ lục, gây thiệt hại về người và của rất lớn. Để ứng phó với tình hình thiên tai phức tạp, Thủ tướng yêu cầu các cơ quan chức năng cần làm tốt công tác cảnh báo, dự báo, nắm tình hình; ứng phó bình tĩnh, sáng suốt, bám sát thực tiễn.

Thủ tướng cũng nhấn mạnh sự cần thiết của việc chuyển đổi tư duy ứng phó kịp thời, chủ động phòng ngừa, khắc phục hiệu quả, lấy con người làm trung tâm, chủ thể. Việc quản lý rủi ro thiên tai là trọng tâm trong thực hiện kế hoạch kinh tế xã hội. Cần nâng cao năng lực dự báo, ứng phó khắc phục hậu quả; đầu tư hạ tầng cần thiết để khi ứng phó, khắc phục, dự báo có đủ điều kiện, công cụ đánh giá.

Thủ tướng đề nghị cần rút kinh nghiệm từ các tồn tại, hạn chế trong năm 2024, đặc biệt là trong công tác dự báo, cảnh báo và truyền thông. Sự chủ quan, lơ là của người dân cần được khắc phục. Năng lực chống chịu của hạ tầng kinh tế kỹ thuật còn nhiều hạn chế cần được đầu tư nâng cao.

Người đứng đầu Chính phủ yêu cầu các lực lượng liên quan tăng cường quản lý quỹ phòng thủ dân sự hiệu quả; tổ chức vận hành các đơn vị phòng thủ dân sự hiệu quả, chuyên nghiệp. Phối hợp với cơ quan thông tin tuyên truyền, dự báo, xây dựng Tổng đài 112 tiếp nhận hệ thống thông tin về thảm họa, sự cố, thiên tai.

Nhìn chung, việc phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn đòi hỏi sự tham gia tích cực của tất cả các bên liên quan. Qua đó, góp phần giảm thiểu thiệt hại và nâng cao hiệu quả ứng phó với các thách thức của thiên tai, đem lại sự an toàn và bền vững cho cộng đồng và đất nước.