Trí tuệ nhân tạo (AI) đang cách mạng hóa thị trường lao động, đặc biệt là đối với những người mới tốt nghiệp. Sự hiện diện ngày càng tăng của AI trong mọi lĩnh vực đã đang ảnh hưởng rõ rệt đến các công việc cấp đầu vào (Entry level). Những công việc này thường yêu cầu ít hoặc không cần kinh nghiệm và được xem là bước khởi đầu để người trẻ tích lũy kinh nghiệm và hình thành tư duy nghề nghiệp.

Theo ông Fawad Bajwa, chuyên gia từ Công ty tư vấn nhân sự cấp cao Russell Reynolds Associates, AI đang thay đổi cách thực hiện các công việc cấp đầu vào. Thay vì thực hiện các nhiệm vụ lặp lại, đơn điệu, người mới đi làm giờ đây cần tập trung vào việc chọn lọc đầu ra do AI tạo ra và đưa ra đánh giá cuối cùng. Một ví dụ điển hình là lĩnh vực marketing, nơi nhân viên trẻ sử dụng AI để soạn nháp các tài liệu quảng bá. Trong lĩnh vực phân tích dữ liệu, AI hỗ trợ chuẩn bị dữ liệu để con người xử lý sâu hơn.

Ông Zanele Munyikwa, chuyên gia kinh tế tại Revelio Labs, cho rằng AI đang thúc đẩy một ‘cuộc chuyển đổi nghề nghiệp’ ở nhóm công việc đầu vào. Các nhiệm vụ do nhân sự trẻ đảm nhận đang chuyển dần sang những phần việc ít bị AI can thiệp hơn. Tuy nhiên, AI chưa xóa sổ hoàn toàn nhóm công việc đầu vào. Tác động của nó đang khiến các doanh nghiệp phải cân nhắc lại cách tuyển dụng và đào tạo người trẻ.

Nếu không còn các nhiệm vụ cơ bản để bắt đầu, người trẻ sẽ thiếu cơ hội học hỏi, tích lũy kinh nghiệm thực tế và hình thành sự tự tin nghề nghiệp. Một khảo sát của Russell Reynolds Associates cho thấy 54% lãnh đạo doanh nghiệp lo ngại việc phụ thuộc vào AI sẽ làm xói mòn tư duy phản biện của nhân sự trẻ. Khoảng 25% quan ngại AI có thể làm giảm chất lượng sản phẩm và quy trình nội bộ.

Những công việc nào dễ bị thay thế? Theo phân tích của Revelio Labs, những vị trí dễ bị AI thay thế nhất là các nghề mang tính kỹ thuật cao như kỹ sư dữ liệu, quản trị cơ sở dữ liệu, chuyên viên an ninh mạng, kiểm toán viên… Trong khi đó, các công việc đòi hỏi sự tương tác trực tiếp như dịch vụ lưu trú, sản xuất thủ công hay chăm sóc khách hàng vẫn có nhu cầu cao và ít bị ảnh hưởng.

Để thích nghi với sự thay đổi này, các doanh nghiệp cần nghĩ đến những ‘đường băng’ mới để người trẻ có thể học nghề và phát triển. Các mô hình học việc, các khóa huấn luyện có hỗ trợ AI hoặc chương trình đào tạo tích hợp công nghệ sẽ đóng vai trò quan trọng. Người trẻ cần chuẩn bị hành trang mới để bước vào thị trường lao động.

Không chỉ là kiến thức chuyên môn, họ cần biết cách sử dụng công cụ AI, phát triển tư duy phản biện, kỹ năng giải quyết vấn đề, và khả năng thích ứng nhanh. AI không giành mất cơ hội nghề nghiệp của người trẻ, nhưng nó đang định nghĩa lại ‘cơ hội’ đó theo cách hoàn toàn khác. Người thành công trong thời đại này là người biết tận dụng công nghệ như một bàn đạp để học hỏi, thích nghi và phát triển bền vững.

Nam sinh đạt 30 điểm khối A: Hành trình đến thành công và định hướng tương lai

Chiều ngày 12/7, trong một cuộc chia sẻ với VietNamNet, nam sinh Nguyễn Quyết đã bày tỏ cảm xúc của mình khi biết điểm thi tốt nghiệp THPT. Trước khi biết điểm, Quyết đã rất hồi hộp và thấp thỏm. “Khi biết điểm, em như vỡ òa trong vui sướng”, Quyết nói.

Từ lúc thi về cho đến khi biết điểm, Quyết chưa từng tự tay tra đáp án. “Thi xong, con nói làm được hết đề, nhưng vẫn sợ xác suất áp lực trong phòng thi khiến có thể tô nhầm một câu trắc nghiệm nào đó. Tôi tra đáp án thì thấy con làm đúng hết. Trước hôm biết điểm, con hồi hộp không ngủ được. Thầy cô giáo hỏi, con nói thấy run nên không tra điểm”, chị Trịnh Thị Thu Hà, mẹ của Quyết kể.

Chị Hà cho hay, từ nhỏ, Quyết là cậu bé rất ngoan, chăm và tự giác trong việc học. Bố mẹ chưa bao giờ phải giục Quyết việc học. Trong suốt cấp tiểu học và THCS, Quyết không đi học thêm nhiều, song vẫn đạt nhiều thành tích xuất sắc. “Quyết rất chủ động nên vợ chồng tôi chỉ đăng ký cho con học thêm khi con nói cần thiết”, chị Hà nói và cho rằng kết quả hôm nay phần lớn đến từ nỗ lực tự học của con trai.

3 năm THPT, Quyết đều là học sinh xuất sắc. Năm lớp 12, điểm trung bình chung học tập môn Hóa học và Vật lý của Quyết đạt 10; môn Toán là 9,9. Quyết xác định từ đầu và dành sự tập trung cao độ cho kỳ thi tốt nghiệp THPT. Nam sinh chỉ thử sức thêm kỳ thi Đánh giá tư duy của ĐH Bách khoa Hà Nội và đạt 80,1 điểm – mức điểm cao và lọt top 60 thí sinh đạt được mức điểm từ 80 trở lên.

Chị Hà cho hay, vợ chồng chị cũng không tạo áp lực hay đặt kỳ vọng quá cao với con. “Chúng tôi chỉ động viên con cố gắng hết khả năng của mình. Còn kết quả đến đâu, bố mẹ vẫn vui khi con đã thực sự cố gắng hết sức”, chị Hà nói.

Cô Nguyễn Diệu Huyền, giáo viên chủ nhiệm và cũng là cô giáo dạy Tiếng Anh của Quyết trên lớp nhận xét em là học sinh ngoan, tư chất thông minh, chăm chỉ, khiêm tốn, có tinh thần tự học, tự luyện bài rất tốt. “Em không chỉ học tốt các môn tự nhiên mà còn giỏi cả các môn xã hội như Tiếng Anh, Văn,… Minh chứng là 3 năm Quyết đạt học sinh xuất sắc, lọt top điểm cao trong kỳ thi Đánh giá tư duy”, cô Huyền nói.

Cô Mai Anh, giáo viên dạy Toán của Quyết cho hay, em có niềm đam mê với môn Toán. “Ngay từ khi mới vào lớp 10, em đã bộc lộ năng khiếu về môn Toán. Quyết luôn tìm tòi, học hỏi và chủ động nhờ thầy cô giúp đỡ nếu gặp vướng mắc. Tôi vẫn nhớ, có thời gian nghỉ hè nhưng Quyết vẫn chăm chỉ luyện tập, giải đề và nhờ cô chấm, chữa bài. Đặc biệt, dù là học sinh học tốt toán, nhưng em rất khiêm tốn, luôn rèn luyện bản thân, kể cả bài dễ cũng làm rất nghiêm túc”, cô Mai Anh nhận xét.

Cô Nguyễn Nguyệt Huệ, giáo viên dạy Vật lý cũng đánh giá nam sinh hội tụ đầy đủ các phẩm chất của một học sinh tiêu biểu như thông minh, chăm chỉ, bản lĩnh và luôn cầu tiến. “Trong suốt quá trình học tập, Quyết luôn thể hiện tư duy logic sắc bén, đặc biệt nổi trội ở các môn khối A, trong đó có Vật lý – môn học không chỉ yêu cầu nắm chắc kiến thức lý thuyết mà còn áp dụng vào các bài toán thực tế, gần gũi đời sống. Quyết ham mê học hỏi, tìm tòi, giải quyết các bài toán khó cho tới khi hiểu sâu, toàn diện bản chất vật lý và các biến đổi toán học. Chính vì cách học theo bản chất như vậy nên em nhớ kiến thức lâu, thường đạt điểm số tối đa”, cô Huệ nói.

Trên lớp, Quyết luôn vui vẻ, hoà đồng và hay giúp đỡ bạn bè trong học tập. Ngoài việc học, nam sinh có sở thích chơi cầu lông. Năm lớp 10, Quyết tham gia giải cầu lông cấp trường và giành giải Nhì đơn nam.

Để giải tỏa căng thẳng, Quyết cũng chơi game nhưng có điểm dừng rõ ràng, đặc biệt khi bước vào năm học.

Với kết quả đạt 30 điểm khối A thi tốt nghiệp THPT, Quyết dự định đăng ký vào ngành Khoa học máy tính của ĐH Bách khoa Hà Nội.