Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra một đặc điểm đáng chú ý ở chim cánh cụt Magellan, một loài vật thông minh trong việc tận dụng dòng chảy để di chuyển. Theo một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí PLOS Biology, chim cánh cụt Magellan (Spheniscus magellanicus) có khả năng điều chỉnh đường đi của mình tùy thuộc vào điều kiện dòng chảy.

Khi biển lặng, chúng chọn đường thẳng để quay về tổ sau chuyến đi săn. Tuy nhiên, khi gặp dòng chảy mạnh, chúng lại có xu hướng “thuận dòng mà đi”, ngay cả khi quãng đường dài hơn. Chim cánh cụt Magellan sinh sản tại các vùng ven biển Chile và Argentina từ tháng 9 đến tháng 2 hàng năm. Trong thời gian này, chim trưởng thành có thể bơi hơn 100 km để tìm kiếm thức ăn cho con non, bao gồm cá nhỏ, mực và động vật thân mềm.

Để tìm hiểu về hành vi của chim cánh cụt Magellan, nhóm nghiên cứu của chuyên gia sinh học Rory Wilson thuộc Đại học Swansea (Vương quốc Anh) đã gắn thiết bị định vị GPS và bộ ghi chuyển động lên 27 cá thể chim cánh cụt trưởng thành ở khu vực bán đảo Valdés (Argentina). Dữ liệu thu thập được cho thấy, chim cánh cụt Magellan thay đổi hướng bơi tùy theo tình hình dòng nước.

Khi biển lặng, chúng bơi gần như theo đường thẳng. Tuy nhiên, trong những ngày dòng chảy mạnh, chim cánh cụt Magellan lựa chọn lộ trình ngoằn ngoèo hình chữ S, theo dòng thủy triều tự nhiên quanh bán đảo. Dòng thủy triều đổi chiều trong lúc chim cánh cụt Magellan di chuyển giúp chúng không bị cuốn lệch hướng. Nhờ vậy, loài này tiết kiệm được năng lượng cũng như có cơ hội săn thêm mồi.

Chuyên gia David Grémillet từ Trung tâm Nghiên cứu Khoa học Quốc gia Pháp nhận định, chim cánh cụt Magellan có khả năng đánh giá sức mạnh và hướng của dòng chảy để chọn cách di chuyển phù hợp. Ông cho rằng kỹ năng này có thể hình thành từ sự kết hợp giữa bản năng và kinh nghiệm của loài chim cánh cụt.

Tuy nhiên, giới khoa học vẫn chưa thể lý giải cách mà chim cánh cụt cảm nhận sức mạnh dòng chảy để xác định phương hướng. Họ hy vọng những nghiên cứu trong tương lai sẽ có thể tìm ra lời giải cho bí ẩn này. Nghiên cứu này không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về hành vi của chim cánh cụt Magellan mà còn cung cấp thông tin quý giá về cách mà loài này tương tác với môi trường xung quanh.

Thêm vào đó, việc nghiên cứu về khả năng tận dụng dòng chảy của chim cánh cụt Magellan cũng có thể giúp con người phát triển các công nghệ mới để tiết kiệm năng lượng và nâng cao hiệu quả trong các hoạt động hàng hải.

Tiết kiệm năng lượng đã trở thành một giải pháp thiết thực và hiệu quả trong việc giảm chi phí cho doanh nghiệp, người dân và bảo vệ môi trường. Theo khảo sát của Chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 2019-2030 (VNEEP3), tiềm năng tiết kiệm năng lượng tại Việt Nam vẫn còn rất lớn, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghiệp. Nếu chỉ tính riêng hơn 3.000 cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm trên cả nước, với mức tiêu thụ điện hơn 80 tỷ kWh/năm, chỉ cần thực hiện tiết kiệm tối thiểu 2% điện năng mỗi năm, sẽ giúp tiết kiệm khoảng 1,6 tỷ kWh, tương đương hơn 3.200 tỷ đồng chi phí tiền điện hàng năm.

Ông Đặng Hải Dũng, Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công, Bộ Công Thương nhấn mạnh: “Tiết kiệm năng lượng và tiết kiệm điện là những giải pháp cấp thiết, hiệu quả trong cả ngắn hạn và dài hạn, giúp giảm áp lực cung ứng năng lượng, bảo vệ môi trường và tăng cường an ninh năng lượng quốc gia, đặc biệt trong bối cảnh nguồn cung năng lượng toàn cầu tiềm ẩn nhiều bất ổn.”

Ngày 18/6/2025, Quốc hội đã chính thức thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, có hiệu lực từ 1/1/2026. Luật sửa đổi bổ sung nhiều quy định mới, khẳng định vai trò quan trọng của tiết kiệm năng lượng trong phát triển kinh tế – xã hội và đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.

Ông Nguyễn Đình Hiệp, Chủ tịch Hội sử dụng năng lượng tiết kiệm hiệu quả, cho biết một trong những điểm mới quan trọng nhất là tăng cường trách nhiệm của địa phương, các bộ ngành, tăng cường chế tài xử phạt. Sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả trở thành một chỉ tiêu trong kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội quốc gia, tỉnh, thành phố và cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm.

Trong khuôn khổ hội thảo, đại diện Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Trường Đại học Điện lực đã chia sẻ về một số giải pháp đã triển khai thành công, đóng góp đáng kể vào kết quả tiết kiệm điện trong những năm gần đây. Thời gian tới, Chính phủ cũng sẽ xây dựng cơ chế khuyến khích và hỗ trợ thúc đẩy ứng dụng quá trình chuyển đổi phù hợp với cuộc cách mạng công nghệ, chuyển đổi số trong sản xuất, chế biến công nghiệp, đặc biệt là đổi mới sáng tạo trong sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.

Tại buổi tập huấn, các phóng viên, nhà báo cũng được trao đổi kỹ năng tác nghiệp báo chí trong lĩnh vực năng lượng, bao gồm cách khai thác, sử dụng thuật ngữ kỹ thuật, xây dựng câu chuyện và góc nhìn mới để tiếp cận bạn đọc. Từ đó, góp phần thay đổi nhận thức, hình thành thói quen tiết kiệm năng lượng, góp phần giảm phát thải khí nhà kính, đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.