Trong những ngày gần đây, tỉnh Nghệ An đang phải đối mặt với tình hình mưa lớn kéo dài, khiến lượng nước đổ về hồ thủy điện Bản Vẽ đạt mức cao nhất trong gần 5.000 năm qua. Cụ thể, vào tối ngày 22/7, lưu lượng nước đổ về thượng lưu hồ Thủy điện Bản Vẽ đã đạt 9.543m³/s, chỉ cách ngưỡng lưu lượng đỉnh lũ kiểm tra là 10.500m³/s một khoảng rất nhỏ. Đến sáng ngày 23/7, lượng nước đổ về hồ đã vượt mốc này, đạt hơn 12.000 m³/s.

Trước tình hình này, hồ Bản Vẽ đang tiến hành cắt giảm lũ, hiện đã xả xuống hạ du với lưu lượng 1.727m³/s và dự kiến sẽ tăng nhanh trong thời gian tới. Để ứng phó với tình hình lũ lụt, tỉnh Nghệ An đã ra thông báo khẩn, yêu cầu các sở, ban, ngành liên quan, đặc biệt là Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh, Công an tỉnh, cùng chính quyền các địa phương vùng hạ du của Thủy điện Bản Vẽ khẩn trương triển khai các biện pháp ứng phó.

Tỉnh yêu cầu khẩn trương huy động mọi lực lượng, phương tiện để hỗ trợ di dời người dân và tài sản đến nơi an toàn; đảm bảo thông tin liên lạc thông suốt và báo cáo kịp thời về UBND tỉnh, Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai – Tìm kiếm cứu nạn và Phòng thủ dân sự tỉnh, cùng các cơ quan liên quan khi có tình huống, sự cố xảy ra.

Mưa lớn kèm theo lũ quét đã khiến nhiều xã miền núi ở Nghệ An chìm trong biển nước. Tại xã Mường Xén, nước sông không ngừng dâng cao và đến hơn 23h đêm 22/7, khu vực trước cổng vào UBND xã Mường Xén đã ngập đến đầu người lớn. Bí thư Đảng uỷ xã Mường Xén Nguyễn Viết Hùng cho biết, toàn bộ khu vực trung tâm xã đều mất điện.

Tối qua đến sáng nay, nước tràn vào nhà dân ở khối 5, xã Mường Xén. Nhiều người hoảng loạn, dùng điện thoại phát trực tiếp cảnh nước dâng, bất lực nhìn dòng nước dần nhấn chìm mọi thứ. Tại xã Tương Dương, UBND xã họp khẩn giữa đêm để tìm phương án, chỉ đạo các bản, làng ứng phó hiệu quả nhất trong bối cảnh người dân đã bắt đầu bỏ nhà cửa để chạy lên núi, tìm nơi cao để tránh lũ.

Tỉnh Nghệ An đã ban hành thông báo khẩn khi lưu lượng nước đổ về thủy điện Bản Vẽ gần đạt lưu lượng đỉnh lũ kiểm tra, tần suất 5.000 năm xảy ra một lần. Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An đã ký ban hành thông báo khẩn, hỏa tốc gửi tới các địa phương, đơn vị về công tác đảm bảo an toàn liên quan đến hồ thủy điện Bản Vẽ xả lũ.

Trong đợt lũ lịch sử vừa qua tại Nghệ An, Chủ tịch UBND tỉnh Lê Hồng Vinh đã thể hiện sự quyết đoán và điều hành kịp thời trong ba thời điểm vàng, giúp ngăn chặn thương vong và giảm thiểu thiệt hại cho người dân.

Trước bão số 3, vào ngày 22-7, ông Lê Hồng Vinh đã yêu cầu xả rút bớt nước trong hồ thủy điện Bản Vẽ, giúp hồ có thêm dung tích để đón lũ. Sự chỉ đạo kịp thời này đã giúp ngăn chặn nguy cơ xảy ra thảm kịch tại tỉnh Nghệ An. Ông Tạ Hữu Hùng, Giám đốc Nhà máy Thủy điện Bản Vẽ, cho biết: “Chúng tôi nhận được lệnh xả, phải xả rút bớt nước trong lòng hồ. Thời điểm ấy, nước trong lòng hồ còn thấp, cách cao độ mức nước đón lũ 2-3 m.”

Việc xả nước này đã giúp hồ thủy điện Bản Vẽ có thêm dung tích để hứng nước lũ dữ về trong đêm. Gần 24 giờ đêm 22-7, Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An ký thông báo hỏa tốc, yêu cầu các xã có thể bị ảnh hưởng khẩn trương huy động mọi lực lượng, phương tiện hỗ trợ di dời người dân và tài sản đến nơi an toàn. Hơn 14 xã ở khu vực thủy điện Bản Vẽ nhận được công văn hỏa tốc liền triển khai sơ tán người dân đến nơi an toàn.

Sáng 23-7, ông Vinh cùng đoàn công tác của tỉnh vượt gần 150 km lên xã miền núi Con Cuông kiểm tra thực tế, chỉ đạo thủy điện Bản Vẽ giảm lưu lượng xả xuống 4.000 m3/s để không trôi bản làng. Rất may, từ trưa 23-7, ở nước Lào và thượng nguồn, trời mưa nhỏ dần, lượng nước lũ đổ về thủy điện Bản Vẽ giảm xuống, không còn uy hiếp đập thủy điện.

Sự quyết đoán và đúng thời điểm của Chủ tịch tỉnh Nghệ An đã cứu cho khu vực hạ lưu rất nhiều. Ông Hùng nói: “Lúc đó, tỉnh trực tiếp chỉ đạo vận hành hồ sát từng giây, từng phút. Lúc 5 giờ sáng, Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An chỉ đạo trực tiếp giảm xả lũ để cứu người dân phía dưới và chỉ được xả tối đa 5.000 m3/s, tức cắt giảm đến 74% lưu lượng đỉnh lũ.”

Ông Nguyễn Trường Thành, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi, Chánh văn phòng Chỉ huy phòng, chống thiên tai – tìm kiếm cứu nạn và phòng thủ dân sự tỉnh Nghệ An, cho rằng nếu không điều hành thủy điện Bản Vẽ cắt lũ kịp thời, nước lũ đổ về hạ nguồn sẽ cực kỳ lớn và tình hình ngập lũ ở hạ lưu sẽ rất căng thẳng.

Lãnh đạo Sở Công Thương Nghệ An cũng cho rằng nếu không có sự phối hợp kịp thời, thì với quy mô trận lũ vừa qua, nguy cơ xảy ra thảm kịch rất lớn.

Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An Lê Hồng Vinh nói: “Chúng tôi đã cố gắng chỉ đạo điều hành để giảm thiểu tối đa thiệt hại về người và tài sản cho người dân, để bà con nhân dân có cuộc sống ổn định.” Ông Vinh cũng cho rằng cơ bản nhất là điều hành, chỉ đạo điều tiết kịp thời; phải từ cơ sở khoa học dựa trên số liệu chứ không theo ý chí cá nhân.

Có ba nhịp, ba thời điểm vàng để đưa ra quyết định rút bớt nước trong lòng hồ trước khi bão vào, điều tiết xả lũ hồ thủy điện, chỉ đạo sơ tán nhân dân vùng dưới lòng hồ thủy điện kịp thời. Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An cho rằng những quyết định này là dựa trên số liệu khoa học và thông tin báo cáo kịp thời mưa lũ của bộ đội biên phòng ở biên giới.

Trong bối cảnh tình hình mưa lũ diễn biến phức tạp tại tỉnh Nghệ An, đặc biệt là tại khu vực thủy điện Bản Vẽ, chính quyền địa phương đã phát đi thông báo khẩn cấp về việc lưu lượng nước đổ về thủy điện gần đạt đỉnh lũ kiểm tra với tần suất 5.000 năm xảy ra một lần. Thông báo được ký vào lúc 24h ngày 22/7 bởi Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An.

Theo thông tin từ thông báo, vào lúc 21h ngày 22/7, lưu lượng nước về thượng lưu hồ thủy điện Bản Vẽ đã đạt mức 9.543m3/s, chỉ còn cách đỉnh lũ kiểm tra 10.500m3/s một khoảng nhỏ. Hiện tại, hồ đang thực hiện việc cắt giảm lũ với lưu lượng xả xuống hạ du là 1.727m3/s và dự kiến sẽ tăng nhanh trong thời gian tới.

Khu vực hạ du của thủy điện Bản Vẽ, nơi sẽ chịu tác động trực tiếp từ việc xả lũ, bao gồm các xã như Tương Dương, Tam Thái, Lượng Minh, Tam Quang, Con Cuông, Cam Phục, Châu Khê, Mậu Thạch, Anh Sơn, Yên Xuân, Nhân Hòa, Anh Sơn Đông, Vĩnh Tường và Thành Bình Thọ. Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An đã yêu cầu các cơ quan, đơn vị, địa phương trong khu vực này phải khẩn trương huy động mọi lực lượng và phương tiện cần thiết để hỗ trợ người dân di dời đến nơi an toàn.

Bên cạnh đó, các cơ quan, đơn vị và địa phương được yêu cầu phải duy trì thông tin liên lạc thông suốt, thường xuyên cập nhật tình hình và báo cáo kịp thời về UBND tỉnh cũng như Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai – Tìm kiếm cứu nạn và Phòng thủ dân sự tỉnh.

Song song với việc phát thông báo khẩn cấp, chính quyền xã Con Cuông, tỉnh Nghệ An, cũng cho biết đang đối mặt với tình hình lũ lụt nghiêm trọng. Mưa lớn kéo dài nhiều giờ đã khiến mực nước sông Lam dâng nhanh, tiệm cận mức đỉnh lũ lịch sử từng ghi nhận vào năm 2018. Điều này đã gây ra sự chia cắt ở nhiều khu vực, đặc biệt là tại các điểm trũng thấp dọc theo quốc lộ 7.

Trước tình hình trên, chính quyền xã Con Cuông đã phát đi cảnh báo báo động đỏ và triển khai phương án sơ tán dân khẩn cấp. Hiện tại, tuyến Quốc lộ 7 đi qua địa bàn xã đã ngập sâu, không thể di chuyển, và một số khu dân cư bắt đầu bị cô lập.

Lực lượng chức năng của xã Con Cuông đang tích cực triển khai công tác di dời người dân, đặc biệt tập trung vào khu vực xóm Ma Nhai, khối 4, nơi có địa hình thấp và sát lòng sông. Tình trạng ngập và chia cắt đã xảy ra tại khu vực này, và chính quyền địa phương đang phối hợp với lực lượng công an, dân quân và đoàn thanh niên tổ chức sơ tán người dân đến nơi an toàn.

Trong bối cảnh mực nước tiếp tục dâng cao và mưa chưa có dấu hiệu dừng lại, công tác di dời đang được thực hiện khẩn trương. Chính quyền địa phương khuyến cáo người dân tuyệt đối không đi vào các vùng ngập sâu và chủ động theo dõi thông tin từ cơ quan khí tượng thủy văn cũng như chính quyền xã.

Để đảm bảo an toàn, lực lượng chức năng tại xã Con Cuông đang túc trực 24/24, sử dụng thuyền tạm và xe tải cao để vận chuyển tài sản, người già và trẻ em ra khỏi vùng nguy hiểm. “Tinh thần 4 tại chỗ” đã được kích hoạt, thể hiện sự vào cuộc tích cực của các lực lượng địa phương.

Hiện tại, chính quyền địa phương đang tiếp tục rà soát các điểm có nguy cơ sạt lở, ngập sâu để vận động người dân di dời kịp thời, hạn chế đến mức tối đa thiệt hại về người và tài sản. Ưu tiên hàng đầu trong giai đoạn này là đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản cho nhân dân.