Trong thời gian gần đây, một loạt các vụ việc liên quan đến hành vi bắt cóc trực tuyến và lừa đảo qua mạng nhắm vào trẻ vị thành niên đã được ghi nhận, gây ra sự hoang mang trong dư luận xã hội. Các chuyên gia giáo dục và tâm lý học đã đưa ra nhiều khuyến nghị nhằm tăng cường vai trò phối hợp giữa gia đình và nhà trường trong việc trang bị kiến thức và kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh.

Tiến sĩ Vũ Thu Hương, chuyên gia giáo dục và nguyên giảng viên Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, cho biết rằng trẻ vị thành niên thường có tâm lý ham khám phá, tò mò với những điều mới mẻ, thích thử thách và khát khao được công nhận. Điều này khiến các em dễ bị cuốn vào những lời dẫn dụ đầy tính kích thích từ kẻ xấu. “Trẻ em ở độ tuổi này thường có xu hướng tìm kiếm sự chú ý và chấp nhận từ người khác, và kẻ xấu thường lợi dụng điều này để tiếp cận và lừa đảo các em,” Tiến sĩ Hương nói.

Thạc sĩ Tâm lý học lâm sàng Nguyễn Văn Duẩn, chuyên gia tại Phòng Tâm lý học đường của Trường Trung học cơ sở và Trung học phổ thông Lê Quý Đôn, cho rằng trẻ em thiếu kỹ năng nhận diện và ứng phó với lừa đảo, đặc biệt là trong môi trường phi vật lý như không gian mạng, khiến nguy cơ bị tấn công ngày càng gia tăng. “Trẻ em cần được trang bị kỹ năng để nhận biết và ứng phó với các tình huống lừa đảo trực tuyến,” Thạc sĩ Duẩn nhấn mạnh.

Thầy Nguyễn Đức Phú, giáo viên kỹ năng sống của Trường Phổ thông liên cấp Phenikaa, chỉ ra rằng khi cha mẹ quá bận rộn, ít trò chuyện hoặc thường xuyên áp đặt, các em sẽ cảm thấy cô đơn. Khi đó, thế giới ảo trở thành nơi để các em tìm kiếm sự chia sẻ. Kẻ xấu chỉ cần lợi dụng kẽ hở này, đóng vai một người bạn thấu hiểu, kiên nhẫn lắng nghe là có thể dần dần thao túng tâm lý và chiếm được lòng tin của các em. “Vai trò của cha mẹ và nhà trường là rất quan trọng trong việc giáo dục và bảo vệ trẻ em,” thầy Phú nói.

Để bảo vệ trẻ, các chuyên gia khuyến nghị nhà trường và phụ huynh cần chủ động trang bị cho học sinh kỹ năng tự vệ thiết yếu trong thời đại số. Điều này có thể được thực hiện thông qua việc tích hợp các buổi học về an toàn không gian mạng và kỹ năng nhận diện lừa đảo vào chương trình học cũng như các hoạt động ngoại khóa. Đồng thời, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa gia đình và nhà trường trong việc giáo dục an toàn trên không gian mạng cho học sinh. Việc này có thể được thực hiện thông qua các hoạt động giáo dục toàn diện, nhất là trong việc trang bị kỹ năng phòng tránh và ứng phó với các tình huống rủi ro trực tuyến.

Tóm lại, không có giải pháp đơn lẻ nào là hoàn hảo. Chúng ta chỉ có thể bảo vệ con trẻ khi cả gia đình và nhà trường cùng chung tay hành động một cách quyết liệt và thấu hiểu. Sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình và nhà trường sẽ giúp trang bị cho trẻ em những kỹ năng cần thiết để tự bảo vệ mình trong thời đại số và ngăn chặn các hành vi lừa đảo trực tuyến.

Tình trạng lộ và lọt thông tin cá nhân đang ngày càng trở nên nghiêm trọng và tinh vi. Sự phát triển nhanh chóng của tốc độ số hóa các loại hình dịch vụ và thương mại điện tử đã tạo điều kiện cho hoạt động mua và bán dữ liệu cá nhân diễn ra công khai trên các diễn đàn và tài khoản mạng xã hội. 심지어 các tổ chức và doanh nghiệp cũng tham gia vào hoạt động này. Hậu quả của tình trạng này là nhiều người bị nhắn tin, gọi điện gây phiền phức và thậm chí bị lừa đảo. Dựa vào thông tin cá nhân, kẻ xấu có thể xây dựng các kịch bản lừa đảo riêng cho từng nhóm khác nhau.

Theo chuyên gia Ngô Trí Nhật, mặc dù cơ quan chức năng đã nỗ lực đánh sập nhiều đường dây chuyên đánh cắp và mua bán dữ liệu cá nhân, nhưng các băng nhóm hacker vẫn hoạt động với nhiều hình thức tinh vi. Quá trình điều tra và xử lý những trường hợp này thường kéo dài, điều này gây ảnh hưởng lớn đến công tác bảo đảm an toàn thông tin.

Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công an) đã báo cáo về tình trạng mua bán dữ liệu cá nhân trong sáu tháng đầu năm 2025. Theo đó, có 56 vụ việc liên quan đến mua bán dữ liệu cá nhân, với hơn 110 triệu bản ghi bị thu thập và rao bán. Thượng tá Triệu Mạnh Tùng, Phó Cục trưởng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, chia sẻ rằng nhu cầu thu thập dữ liệu cá nhân phục vụ hoạt động sản xuất và kinh doanh là rất lớn. Tuy nhiên, nhiều hệ thống thông tin có hoạt động thu thập, phân tích, và xử lý dữ liệu cá nhân hiện còn tồn tại lỗ hổng trong quy trình khai thác và sử dụng.

Ông Ngô Minh Hiếu, Giám đốc Công ty TNHH Doanh nghiệp xã hội Chống lừa đảo, cho rằng các doanh nghiệp có thể sử dụng dữ liệu cá nhân của khách hàng để gia tăng giá trị dịch vụ và kết nối. Tuy nhiên, quan trọng nhất là việc khai thác phải bảo đảm tính bảo mật và lưu trữ thông tin tại máy chủ ở Việt Nam, với các thông tin nhạy cảm như danh tính khách hàng và tình trạng tài chính cần được mã hóa.

Để ngăn chặn tình trạng lộ và lọt thông tin, bảo vệ người dân khỏi nạn lừa đảo, Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2026. Luật này quy định rõ ràng và cụ thể các khái niệm về dữ liệu cá nhân, bao gồm “dữ liệu cá nhân cơ bản”, “dữ liệu cá nhân nhạy cảm”, “đánh giá tác động xử lý dữ liệu cá nhân”, và “bảo vệ dữ liệu cá nhân”. Luật cũng cấm tuyệt đối hành vi mua và bán dữ liệu cá nhân.

Các chuyên gia cho rằng cơ quan chức năng cần triển khai các giải pháp đồng bộ như ban hành các văn bản hướng dẫn thi hành chi tiết và dễ thực hiện. Ngoài ra, cần xây dựng cơ chế phối hợp giữa các bộ và cơ quan để chia sẻ dữ liệu và cảnh báo sớm vi phạm. Tổ chức các chiến dịch tuyên truyền và nâng cao nhận thức về bảo mật thông tin cá nhân cũng là điều cần thiết. Đồng thời, cần có một kênh tương tác và đường dây nóng để người dân và doanh nghiệp có thể tố giác hành vi vi phạm hoặc khai báo nếu phát hiện dữ liệu của mình bị đánh cắp.

Người dân cần cảnh giác và không chia sẻ thông tin cá nhân qua mạng xã hội hoặc các khảo sát trôi nổi. Họ nên sử dụng mật khẩu mạnh và không dùng chung mật khẩu cho nhiều tài khoản. Người dân cũng không nên mở các liên kết hoặc tập tin đáng ngờ và thường xuyên cập nhật các phần mềm chống virus và bảo mật trên các thiết bị cá nhân.

Ngày 17/7, tại Hải Phòng, Đoàn Đo đạc biên vẽ hải đồ và nghiên cứu biển đã tổ chức một hội nghị tập huấn chuyên sâu về trí tuệ nhân tạo (AI), chuyển đổi số, và phong trào ‘Bình dân học vụ’. Sự kiện này nằm trong chuỗi các hoạt động của Đoàn nhằm nâng cao trình độ kiến thức và kỹ năng cho đội ngũ cán bộ, chiến sĩ, đáp ứng nhu cầu hiện đại hóa và chuyển đổi số đang diễn ra nhanh chóng.

Tham dự hội nghị, có sự góp mặt của các đồng chí trong Đảng ủy, chỉ huy Đoàn cùng gần 200 cán bộ, chiến sĩ của toàn đơn vị. Tại đây, các học viên đã được Thạc sĩ Nguyễn Văn Quang và Thạc sĩ Hoàng Văn Lâm, những giảng viên giàu kinh nghiệm từ khoa Công nghệ thông tin, Trường Đại học Hải Phòng, trực tiếp trình bày và trao đổi về bốn chuyên đề quan trọng. Các chuyên đề bao gồm: Trí tuệ nhân tạo (AI) và những ứng dụng thực tế trong đời sống; Một số giải pháp bảo vệ dữ liệu cá nhân trên môi trường số; Phong trào ‘Bình dân học vụ số’; và Chuyển đổi số – Nền tảng cho sự phát triển trong kỷ nguyên số.

Buổi tập huấn đã cung cấp kiến thức cơ bản và toàn diện về trí tuệ nhân tạo AI, cũng như những ứng dụng thực tế của AI trong nhiều lĩnh vực như y tế, chăm sóc sức khỏe, giáo dục, an ninh, quốc phòng. Không chỉ vậy, hội nghị còn nhấn mạnh tầm quan trọng của dữ liệu trong kỷ nguyên số, các mối đe dọa và rủi ro bảo mật dữ liệu, cùng với các biện pháp bảo đảm an toàn thông tin mạng cho toàn thể quân nhân.

Mục tiêu cốt lõi của buổi tập huấn là trang bị cho quân nhân những kiến thức và kỹ năng cần thiết để bảo đảm an toàn dữ liệu cá nhân và hệ thống máy tính trong quá trình làm việc tại đơn vị. Qua đó, góp phần nâng cao hiệu quả công tác và khả năng ứng dụng công nghệ trong thực tiễn, giúp đơn vị thích nghi và phát triển trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ.

Thông qua hội nghị tập huấn này, Đoàn Đo đạc biên vẽ hải đồ và nghiên cứu biển thể hiện cam kết mạnh mẽ trong việc đầu tư vào nguồn nhân lực, nâng cao năng lực và trình độ chuyên môn cho đội ngũ cán bộ, chiến sĩ. Điều này không chỉ giúp đơn vị hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao mà còn góp phần tích cực vào sự phát triển của lĩnh vực nghiên cứu biển và đo đạc biên vẽ hải đồ trong kỷ nguyên số.

Thông tin chi tiết về chương trình tập huấn có thể được tìm thấy trên trang web chính thức của Đoàn Đo đạc biên vẽ hải đồ và nghiên cứu biển.