Trong bối cảnh xung đột tại Ukraine đang leo thang, hệ thống phòng thủ tên lửa và phòng không Patriot do Mỹ viện trợ đang gặp phải những thách thức nghiêm trọng trong việc đối phó với các tên lửa đạn đạo của Nga. Theo một báo cáo gần đây từ Wall Street Journal, radar của hệ thống Patriot đã gặp khó khăn trong việc phát hiện các tên lửa đạn đạo như Iskander-M hoặc Kinzhal trong vài tháng gần đây.

Điều này đã dẫn đến việc lực lượng phòng không Ukraine phải triển khai một lượng lớn tên lửa để đánh chặn một mục tiêu duy nhất. Cụ thể, họ đã phải phóng tới 100 tên lửa trong vòng 1,5 đến 2 phút để đánh chặn một mục tiêu, cho thấy hiệu quả thấp của Patriot trong điều kiện chiến sự hiện nay. Nguyên nhân của vấn đề này nằm ở sự phát triển của vũ khí Nga, với các tên lửa mới sử dụng quỹ đạo bay phức tạp khiến radar AN/MPQ-53 của Patriot khó phát hiện.

Minh chứng cho điều này là các đợt tập kích quy mô lớn của Nga, chẳng hạn như cuộc tấn công vào Kiev ngày 10/7 với hơn 550 máy bay không người lái và tên lửa, bao gồm cả tên lửa đạn đạo. Quân đội Ukraine đã phải sử dụng một lượng lớn tên lửa PAC-3 đắt đỏ, mỗi quả trị giá khoảng 4 triệu USD, để bảo vệ các mục tiêu trọng yếu.

Trong những tuần gần đây, nhiều quan chức Ukraine đã công khai kêu gọi phương Tây cung cấp thêm hệ thống Patriot để bảo vệ bầu trời, đặc biệt là trước nguy cơ mất dần ưu thế phòng không khi kho đạn tên lửa đánh chặn dần cạn kiệt. Patriot vốn đóng vai trò quan trọng đối với năng lực phòng thủ của Ukraine nhằm đối phó với các cuộc không kích dữ dội của Nga.

Trước tình hình đó, châu Âu đang thúc đẩy một phương án thay thế: hệ thống phòng không SAMP/T do liên doanh Pháp – Italy Eurosam phát triển. Được trang bị radar ARABEL có tầm quét 360 độ và khả năng phát hiện mục tiêu ở khoảng cách hơn 350km, SAMP/T được cho là phù hợp hơn với các mối đe dọa hiện đại.

Hệ thống này chỉ cần 15 người vận hành, trong khi Patriot cần tới 90 người, giúp giảm đáng kể gánh nặng nhân sự. SAMP/T sử dụng tên lửa Aster 30 có khả năng đánh chặn máy bay, máy bay không người lái và tên lửa đạn đạo ở cự ly tối đa 120km. Pháp và Italy khẳng định phiên bản nâng cấp SAMP/T NG sẽ có khả năng đối phó cả với tên lửa siêu vượt âm như Kinzhal, dù triển vọng này vẫn bị giới chuyên gia hoài nghi.

Lầu Năm Góc đã nắm được những vấn đề mới phát sinh và đang cân nhắc lại việc tiếp tục chuyển giao hệ thống Patriot đến các khu vực giao tranh ác liệt. Việc này cho thấy sự cần thiết của việc tìm kiếm và triển khai các giải pháp thay thế để đảm bảo hiệu quả phòng thủ của Ukraine trước các mối đe dọa từ Nga.