Iran đang tích cực tái thiết quân đội, tăng ngân sách quốc phòng và tìm kiếm vũ khí hiện đại để chuẩn bị cho một cuộc chiến kéo dài 10 năm sau xung đột với Mỹ và Israel. Chuẩn tướng Mohammad Reza Ashtiani, Phó Tổng Tham mưu trưởng quân đội Iran, khẳng định Tehran đã chuẩn bị đủ nguồn lực để duy trì chiến sự dài hạn nếu cần thiết.

Trong một phát biểu trên truyền hình nhà nước ngày 14/7, ông Ashtiani nhấn mạnh rằng yếu tố then chốt trong các cuộc đối đầu không chỉ là vũ khí, mà còn là tinh thần chiến đấu. Ông cũng cho biết Iran gần như không bị tổn thất về trang bị trong đợt giao tranh hồi tháng 6. Tehran cũng coi giai đoạn hậu xung đột là thời điểm để thể hiện khả năng chịu đựng chiến lược, đồng thời khẳng định nước này đã sẵn sàng cho các kịch bản đối đầu kéo dài.

Một bước ngoặt quan trọng trong chính sách quốc phòng của Iran là dự luật tăng cường năng lực quân đội và nâng mức chi tiêu quốc phòng đã được thông qua, nhận được sự ủng hộ của 120 nghị sĩ và nhiều khả năng sẽ được thông qua trong kỳ họp tới. Dự luật này sẽ đánh dấu một bước ngoặt trong chính sách quốc phòng của Iran, kết hợp động lực hậu xung đột với nền tảng thể chế và ngân sách được hậu thuẫn mạnh mẽ.

Iran đã thông báo tăng ngân sách quốc phòng lên tới 200% từ tháng 10/2024, nâng tổng chi tiêu quốc phòng dự kiến cho năm 2025 lên 46 tỷ USD – mức cao nhất từ trước đến nay. Nước này cũng tăng cường hợp tác với Nga và tìm kiếm công nghệ phương Tây để hiện đại hóa quân đội. Một báo cáo của Reuters hồi tháng 1/2025 tiết lộ Iran đã mua một số lượng chưa xác định tiêm kích Su-35 do Nga sản xuất.

Ngoài ra, Iran cũng đang tìm cách mua công nghệ tên lửa từ châu Âu. Hoạt động mua sắm thiết bị liên quan tới chương trình tên lửa của Iran tại Đức vẫn ở mức cao và đang tăng lên. Các nỗ lực này không phải không có kết quả, UAV tự sát do Iran sản xuất, được Nga sử dụng tại Ukraine, chứa hơn 50 linh kiện điện tử có xuất xứ phương Tây, được nhập khẩu qua các nước trung gian.

Một trong những sự kiện được cho là có tác động lớn đến thay đổi chiến lược của Iran là vụ không kích nhằm vào cơ sở ngầm bí mật tại Tehran hôm 16/6, vụ việc mà truyền thông nhà nước Iran mô tả là ‘âm mưu ám sát Tổng thống’. Tổng thống Masoud Pezeshkian được cho là bị thương trong lúc thoát ra ngoài qua một hầm khẩn cấp.

Tổng thống Pezeshkian tiết lộ: ‘Israel đã cố gắng ám sát tôi trong cuộc chiến đó’. Vụ việc, nếu được xác thực, không chỉ cho thấy mức độ leo thang của xung đột Israel – Iran mà còn là một yếu tố quan trọng thúc đẩy sự đồng thuận trong bộ máy chính trị Tehran đối với các biện pháp tăng cường phòng thủ, cả về ngân sách lẫn thể chế.

Sự kết hợp giữa các phát biểu cứng rắn, động thái lập pháp và tăng ngân sách quốc phòng cho thấy Iran đang tái cấu trúc toàn diện chiến lược an ninh quốc gia theo hướng ‘chiến tranh bền vững’. Trong học thuyết mới, Iran đặt trọng tâm vào khả năng tự lực, huy động kinh tế trong nước và hợp tác chiến lược với các đối tác như Nga để bù đắp cho sự cô lập quốc tế.

Lãnh tụ tối cao Iran, Ali Khamenei, mới đây đã lên tiếng cáo buộc Israel đứng sau các nỗ lực kích động bất ổn và lật đổ chế độ ở Iran trong cuộc chiến gần đây. Cảnh báo rằng Tehran sẵn sàng thực hiện các biện pháp đáp trả mạnh mẽ hơn nếu cần thiết để bảo vệ chế độ và quyền lợi của mình.

Theo lời ông Khamenei, Israel đã triển khai một kế hoạch nhằm làm suy yếu thể chế ở Iran bằng cách tiến hành các cuộc tấn công vào những người đóng vai trò quan trọng và các cơ sở nhạy cảm của nước này. Tuyên bố này của ông Khamenei được đưa ra sau cuộc chiến kéo dài 12 ngày mà Israel đã tiến hành vào tháng trước. Trong đó, Israel đã thực hiện các cuộc không kích vào loạt mục tiêu trọng yếu ở Iran và hạ sát nhiều sĩ quan cấp cao, nhà khoa học hạt nhân hàng đầu của Iran.

Lãnh tụ tối cao Iran cho rằng Israel muốn kích động bất ổn và thúc đẩy người dân xuống đường để lật đổ chế độ. Tuy nhiên, Iran đã không để điều này xảy ra và đã đáp trả bằng chiến dịch Lời hứa Đích thực, trong đó họ đã phóng nhiều máy bay không người lái và tên lửa vào lãnh thổ Israel.

Ông Khamenei cũng cảnh báo rằng nếu “kẻ thù” tiếp tục gây hấn, biện pháp đáp trả của Iran sẽ còn mạnh hơn đòn giáng mà họ đã phải chịu trong cuộc chiến vừa qua. Ông cho rằng Tehran đã thể hiện sự kiềm chế và sẵn sàng đối mặt với sức mạnh của Mỹ và Israel.

Về việc Iran tấn công tên lửa vào căn cứ Al Udeid của Mỹ ở Qatar, ông Khamenei cho rằng đây là một căn cứ khu vực cực kỳ nhạy cảm của Mỹ. Việc Iran sẵn sàng đối mặt với sức mạnh của Mỹ và Israel là rất đáng tán dương, theo ông.

Các cuộc đàm phán hạt nhân giữa Mỹ và Iran đã bị đình trệ từ khi giao tranh xảy ra. Iran tái khẳng định vẫn để ngỏ khả năng ngoại giao với điều kiện Mỹ phải cam kết không hành động quân sự chống lại Tehran.

Trong bối cảnh căng thẳng leo thang giữa Iran và Israel, cộng đồng quốc tế đang theo dõi sát sao tình hình. Việc tìm kiếm một giải pháp hòa bình và tránh leo thang xung đột đang trở thành ưu tiên hàng đầu.

Ali Khamenei nhấn mạnh rằng Iran sẽ tiếp tục bảo vệ quyền lợi và chủ quyền của mình. Tuy nhiên, ông cũng không loại trừ khả năng ngoại giao và đối thoại để giải quyết các vấn đề tồn tại giữa Iran và các nước khác.