Thị trường lao động Việt Nam đang trải qua giai đoạn hồi phục nhưng với tốc độ chậm và tính chọn lọc cao. Theo Báo cáo thị trường lao động quý II/2025 do Vieclam24h vừa công bố, trong 12 tháng qua, 26,4% doanh nghiệp Việt Nam đã tiến hành tinh gọn bộ máy của mình. Kết quả này được rút ra từ khảo sát gần 3.000 người, trong đó có gần 2.000 lao động và gần 1.000 doanh nghiệp.

Khảo sát cho thấy các ngành như bán lẻ, sản xuất, bất động sản và xây dựng là những lĩnh vực có nhiều doanh nghiệp tiến hành tinh gọn bộ máy trong thời gian qua. Dù phải đối mặt với nhiều áp lực, doanh nghiệp Việt Nam vẫn nỗ lực duy trì hoạt động và lực lượng lao động. Tuy nhiên, thị trường lao động chưa phục hồi đồng đều mà đang trong giai đoạn “lọc người”, ưu tiên nhóm có thể tạo giá trị thực tế trong ngắn hạn.

Nhìn về 6 tháng cuối năm 2025, 56,2% doanh nghiệp cho biết sẽ mở rộng quy mô nhân sự nhưng với hướng cẩn trọng và chọn lọc hơn. Các lĩnh vực được tập trung tuyển nhân sự bao gồm kinh doanh – bán hàng (54%), kỹ sư sản xuất (23%) và lao động phổ thông có tay nghề (20%). Ngược lại, nhu cầu tuyển dụng sinh viên mới tốt nghiệp và các cấp bậc quản lý cao vẫn còn khá thấp.

Về phía người lao động, khảo sát cho thấy hơn 70% người tham gia từng trải qua các cảm xúc tiêu cực khi bị sa thải như lo lắng tài chính, sốc hoặc mất tinh thần. Tuy nhiên, gần 30% nhìn nhận đây là cơ hội thay đổi hoặc cảm thấy được giải thoát. Điều này cho thấy người lao động cần có sự chuẩn bị và thích nghi với tình hình mới.

Vieclam24h đưa ra lời khuyên cho doanh nghiệp và người lao động. Đối với doanh nghiệp, cần cân nhắc hệ lụy dài hạn trước quyết định cắt giảm, minh bạch và thẳng thắn, tái thiết niềm tin bằng lắng nghe và giao tiếp, cập nhật và tối ưu hóa chiến lược tuyển dụng phù hợp với kỳ vọng của người lao động, đầu tư vào đào tạo và phát triển kỹ năng, và ứng dụng công nghệ thông minh để tăng năng suất và giảm tải áp lực cho nhân sự ở lại. Xem thêm thông tin tại https://vieclam24h.vn/

Đối với người lao động, nên duy trì tư duy linh hoạt và sẵn sàng thích nghi, đầu tư phát triển kỹ năng liên tục, chủ động xây dựng thương hiệu cá nhân, không để tâm lý bất an chi phối quyết định. Ngoài ra, người lao động nên tìm hiểu kỹ về doanh nghiệp và thị trường, điều chỉnh kỳ vọng tài chính thực tế và tận dụng tối đa các công cụ tìm việc.

Thị trường tuyển dụng trong quý III/2025 được dự báo sẽ tiếp tục đà ổn định, với xu hướng doanh nghiệp ưu tiên tuyển dụng ứng viên có chuyên môn tốt, am hiểu luật và linh hoạt trong vận hành. Tuy nhiên, sự chênh lệch giữa cung và cầu lao động đang trở thành một vấn đề nghiêm trọng, đòi hỏi sự chú trọng từ cả doanh nghiệp và người lao động.

Theo báo cáo Thị trường lao động quý II/2025 của Vieclam24h, hơn 72,7% người lao động bị sa thải đã chủ động tìm việc trở lại, tuy nhiên chỉ 24,7% tìm được công việc phù hợp trong thời gian ngắn. Điều này cho thấy sự khó khăn trong việc tìm kiếm việc làm của người lao động. Trong khi đó, 77,4% doanh nghiệp đánh giá việc tuyển dụng khó khăn hơn cùng kỳ, đặc biệt ở nhóm nhân viên chính thức và cấp trung.

Báo cáo cho biết người lao động đang tìm kiếm sự ổn định và các điều kiện làm việc có lợi hơn, trong khi doanh nghiệp lại ưu tiên các biện pháp như tăng kênh tuyển dụng và truyền thông thương hiệu nhà tuyển dụng. Sự lệch pha này khiến việc thu hút và giữ chân nhân tài trở nên chông gai. Bà Nguyễn Võ Minh Thư, Phó Trưởng Ban Quản lý các Khu chế xuất và Công nghiệp TPHCM, cho biết hiện nhu cầu tuyển dụng lao động phổ thông của các doanh nghiệp tại các khu chế xuất và công nghiệp vẫn rất lớn, nhưng nhiều công ty đang gặp khó trong việc tuyển thêm lao động do hàng loạt rào cản khách quan lẫn chủ quan.

Để thu hẹp khoảng cách giữa người lao động và doanh nghiệp, các chuyên gia cho rằng doanh nghiệp cần cân nhắc hệ lụy dài hạn trước quyết định cắt giảm, tái thiết niềm tin bằng lắng nghe và giao tiếp, cập nhật và tối ưu hóa chiến lược tuyển dụng phù hợp với kỳ vọng của người lao động. Đối với người lao động, cần duy trì tư duy linh hoạt và sẵn sàng thích nghi, đầu tư phát triển kỹ năng liên tục và chủ động xây dựng thương hiệu cá nhân.

Ông Nguyễn Hoàng Thanh Chương, Giám đốc Dịch vụ Tuyển dụng, Adecco Việt Nam, nhận định thị trường tuyển dụng sẽ duy trì đà ổn định, với sự ưu tiên của doanh nghiệp đối với ứng viên có chuyên môn tốt, am hiểu luật và linh hoạt trong vận hành. Các vị trí then chốt vẫn được chú trọng tuyển dụng, với yêu cầu cao hơn về các kỹ năng đáp ứng xu hướng tương lai, khả năng thích ứng và tính tuân thủ.

Các doanh nghiệp cần tiếp tục cập nhật và điều chỉnh chiến lược tuyển dụng để phù hợp với nhu cầu và kỳ vọng của người lao động, cũng như yêu cầu của thị trường. Đồng thời, người lao động cũng cần tích cực nâng cao kỹ năng và chuyên môn để tăng cơ hội việc làm và đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp.

Chuyển đổi số đang trở thành yếu tố sống còn đối với sự tồn tại và phát triển của các doanh nghiệp, đặc biệt là trong bối cảnh cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra mạnh mẽ. Tuy nhiên, việc ứng dụng công nghệ vào hoạt động sản xuất và kinh doanh vẫn còn nhiều thách thức, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Một trong những điểm nghẽn quan trọng mà các doanh nghiệp đang phải đối mặt là vấn đề nhân lực.

Ông Phạm Đức Nghiệm, Phó Cục trưởng Cục Khởi nghiệp và Doanh nghiệp công nghệ (Bộ Khoa học và Công nghệ), cho rằng nhiều doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ đang gặp khó khăn trong việc tìm kiếm và áp dụng công nghệ phù hợp do thiếu vốn đầu tư và người đủ trình độ để vận hành. Để hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua rào cản này, các chuyên gia cho rằng cần triển khai cơ chế ‘chuyển đổi từng bước’. Doanh nghiệp không cần thay đổi toàn bộ quy trình cùng lúc mà có thể bắt đầu từ những nghiệp vụ dễ áp dụng như hóa đơn điện tử, kế toán online, quản lý bán hàng…

Bên cạnh đó, việc phối hợp giữa Nhà nước, doanh nghiệp công nghệ và các tổ chức giáo dục để tổ chức các chương trình đào tạo thực hành, học online, cấp chứng chỉ… là rất cần thiết. Điều này sẽ giúp doanh nghiệp có thể tiếp cận với công nghệ mới và nâng cao trình độ cho người lao động. Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Minh Tân, Giám đốc Viện Nghiên cứu và Phát triển Ứng dụng các hợp chất thiên nhiên, Đại học Bách khoa Hà Nội, Nhà nước nên tạo ra một số chương trình trọng điểm, có kinh phí và lựa chọn nhà cung cấp dịch vụ đào tạo qua đấu thầu để doanh nghiệp tư nhân có khả năng thiết kế những khóa học, chương trình học bổ sung và phổ thông hóa các kỹ năng mới cho người yếu thế trong thị trường việc làm mới.

Một yếu tố quan trọng khác là cần khuyến khích doanh nghiệp công nghệ tham gia phát triển giải pháp công nghệ thân thiện với người dùng. Phần mềm phải dễ sử dụng, giao diện đơn giản, thậm chí tích hợp tính năng điều khiển bằng giọng nói để người lao động phổ thông cũng có thể làm quen nhanh chóng. Dự báo khoảng 70% công việc truyền thống tại Việt Nam sẽ chịu ảnh hưởng đáng kể từ sự phát triển của AI trong thập kỷ tới. Các nhà cung cấp giải pháp công nghệ nhận định, AI sẽ là công nghệ chủ đạo định hình tương lai hoạt động doanh nghiệp tại Việt Nam trong 5-10 năm tới.

Để hình thành nguồn lực mới, doanh nghiệp cần xây dựng lộ trình chuyển đổi số có lồng ghép yếu tố phát triển con người; doanh nghiệp và người lao động cần đầu tư vào học tập và nâng cao kỹ năng số. Xây dựng một hệ sinh thái nhân lực thích ứng công nghệ không chỉ dựa vào nỗ lực riêng của doanh nghiệp mà giáo dục đại học chính là mắt xích đầu tiên góp phần định hình tư duy, nền tảng tri thức và thái độ nghề nghiệp cho người lao động tương lai. Nhân lực không thể tách rời tổng thể các yếu tố như cấu trúc nền kinh tế, định hướng chính sách vĩ mô và năng lực hấp thụ công nghệ của doanh nghiệp. Chất lượng nguồn nhân lực chịu tác động trực tiếp từ cách mà nền kinh tế được tổ chức, điều tiết và định hướng phát triển.

Muốn hình thành một lực lượng lao động phù hợp với thời đại công nghệ, cần đồng bộ giữa chính sách phát triển nhân lực và các chính sách kinh tế-công nghệ. Điều này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan, bao gồm Nhà nước, doanh nghiệp, và các tổ chức giáo dục, để tạo ra một môi trường hỗ trợ và thúc đẩy sự phát triển của nguồn nhân lực trong thời đại công nghệ.

Trong thời đại biến động hiện nay, mentoring và coaching đã trở thành những thuật ngữ quen thuộc trong các chương trình phát triển con người và xây dựng thế hệ kế thừa. Tại Việt Nam, mentoring đang âm thầm phát triển như một dòng suối chảy ngầm dưới nền văn hóa doanh nghiệp. Với sự thay đổi không ngừng của thời đại, các tổ chức và doanh nghiệp đang nhận ra tầm quan trọng của việc xây dựng đội ngũ kế thừa và phát triển nhân lực bền vững.

Bà Lê Thị Thanh Lâm, nguyên Phó tổng giám đốc Công ty CP Sài Gòn Food, là một trong những người tiên phong trong việc triển khai mentoring tại Việt Nam. Với kinh nghiệm thực tế và kỹ năng lãnh đạo, bà đã xây dựng các câu lạc bộ Mentoring tại Sài Gòn Food, Hội đồng Tư vấn Hỗ trợ Khởi nghiệp Quốc gia – phía Nam và Hội Nữ Doanh Nhân TP.HCM (HAWEE). Qua những đóng góp của mình, bà Lâm đã chứng minh rằng mentoring không chỉ là một phương pháp phát triển con người mà còn là một phần không thể thiếu trong văn hóa doanh nghiệp hiện đại.

Theo bà Lâm, mentoring đã thay đổi cách làm việc và sống của bà. “Ba từ khóa quan trọng nhất tôi áp dụng là: định hướng, dẫn dắt và đồng hành”, bà chia sẻ. Mentoring giúp rèn luyện kỹ năng lãnh đạo hiệu quả, biết lắng nghe, đặt câu hỏi, xây dựng lòng tin và tạo không gian an toàn để người khác dám chia sẻ thật lòng. Qua đó, người mentee có thể phát triển kỹ năng lãnh đạo và tự tin để đối mặt với những thách thức trong công việc và cuộc sống.

Cuốn sách “Người cố vấn” của bà Lâm là một trong những cuốn sách đầu tiên về mentoring do người Việt viết. Cuốn sách này không chỉ chia sẻ kinh nghiệm thực tế mà còn lan tỏa sâu rộng những giá trị của mentoring đến với nhiều người. Với nội dung phong phú và dễ hiểu, cuốn sách đã giúp nhiều người hiểu rõ hơn về mentoring và ứng dụng nó vào thực tế.

Trong thời đại biến động, một người mentor giỏi cần hội đủ bốn yếu tố cốt lõi: kinh nghiệm thực tế, kỹ năng giải quyết vấn đề, kỹ năng đặt câu hỏi và kỹ năng kể chuyện. Mentoring không chỉ giúp người trẻ phát triển mà còn giúp người lãnh đạo trưởng thành hơn. Qua quá trình mentoring, người lãnh đạo có thể truyền lại kinh nghiệm và kỹ năng quý giá cho người trẻ, đồng thời học hỏi được những quan điểm và kỹ năng mới từ thế hệ trẻ.

Mentoring cũng là một phương pháp phát triển con người và xây dựng đội ngũ kế thừa trong tổ chức. Với tính kế thừa liên tục, mentoring giúp truyền lại kinh nghiệm, kỹ năng và tinh thần học hỏi giữa các thế hệ. Qua đó, các tổ chức và doanh nghiệp có thể xây dựng được đội ngũ kế thừa vững chắc và phát triển nhân lực bền vững.

Tương lai của lĩnh vực mentoring và coaching tại Việt Nam sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ. Mentoring sẽ trở thành một nét văn hóa trong các tổ chức, giúp xây dựng đội ngũ kế thừa và phát triển nhân lực bền vững. Với sự phát triển của mentoring, các tổ chức và doanh nghiệp tại Việt Nam sẽ có thể cạnh tranh tốt hơn trên thị trường quốc tế và đóng góp vào sự phát triển của nền kinh tế đất nước.