Cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine đã kéo dài hơn ba năm rưỡi, với sự chênh lệch đáng kể về quân sự, kinh tế và nguồn nhân lực giữa hai bên. Các chuyên gia quốc tế đã đưa ra đánh giá rằng quân đội Nga vượt trội hơn quân đội Ukraine về mọi mặt, bao gồm ngân sách quốc phòng, số lượng quân nhân, quy mô hạm đội và các thiết bị quân sự khác.

Hội đồng Quan hệ đối ngoại (CFR) của Mỹ cho biết cuộc xung đột dường như đã lâm vào bế tắc, với tiền tuyến trải dài gần 1.000km và Nga kiểm soát khoảng 20% lãnh thổ Ukraine. Tương quan lực lượng giữa Nga và Ukraine cho thấy Nga vẫn duy trì được lợi thế quân sự. Theo báo cáo của Tình báo Mỹ, khoảng 750.000 binh sĩ Nga đã thiệt mạng hoặc bị thương, trong khi Ukraine hứng chịu hơn 425.000 trường hợp thương vong.

Hiện nay, Nga ước tính có 1,2 triệu lính đang tại ngũ, trong khi Ukraine có khoảng 880.000 quân nhân. Tỷ lệ thương vong cao đã gây căng thẳng cho quân đội của cả hai nước. Ukraine đã điều chỉnh chiến thuật để thích ứng với tình trạng thiếu hụt nhân lực, sử dụng máy bay không người lái (UAV) công nghệ cao để làm chậm các bước tiến và gây thương vong lớn cho đối phương. Ukraine cho biết họ đã sản xuất 2,2 triệu UAV năm ngoái và đặt mục tiêu xuất xưởng 4,5 triệu chiếc trong năm nay.

Về năng lực khí tài, Nga đã mất 3.000 xe tăng, 9.000 xe chiến đấu bộ binh và xe bọc thép chở quân, 13.000 khẩu pháo và 400 hệ thống phòng không kể từ đầu xung đột. Tuy nhiên, Nga dự kiến sẽ có thêm 1.500 xe tăng, 3.000 xe bọc thép và 200 tên lửa Iskander và tên lửa hành trình trong năm nay. Ukraine đã vượt qua tình trạng thiếu hụt đạn dược và hiện có nền tảng công nghiệp quốc phòng mạnh gấp 10 lần so với thời gian đầu xung đột.

Tướng Christopher Cavoli, Tổng tư lệnh tối cao Lực lượng đồng minh châu Âu của NATO, cho biết Ukraine hiện có đủ loại vũ khí, gồm cả UAV, các hệ thống pháo binh và tên lửa Javelin, có thể phá hủy xe tăng và các thiết bị khác của Nga. Điều này cho thấy rằng Ukraine đang có những bước tiến đáng kể trong việc nâng cao năng lực quân sự của mình.

Trong bối cảnh cuộc xung đột vẫn còn tiếp diễn, cả Nga và Ukraine đều đang nỗ lực để tăng cường năng lực quân sự của mình. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức và khó khăn mà cả hai nước phải đối mặt. Cuộc xung đột này đã gây ra nhiều thiệt hại và thương vong cho cả hai bên, và việc tìm kiếm một giải pháp hòa bình vẫn còn là một thách thức lớn.

Để có được cái nhìn sâu sắc hơn về tình hình quân sự giữa Nga và Ukraine, có thể tham khảo thêm các nguồn tin tức quốc tế và các báo cáo phân tích từ các tổ chức chuyên môn. Các chuyên gia và nhà phân tích đang tiếp tục theo dõi tình hình và đưa ra đánh giá về diễn biến của cuộc xung đột này.

Iran đang tích cực tái thiết quân đội, tăng ngân sách quốc phòng và tìm kiếm vũ khí hiện đại để chuẩn bị cho một cuộc chiến kéo dài 10 năm sau xung đột với Mỹ và Israel. Chuẩn tướng Mohammad Reza Ashtiani, Phó Tổng Tham mưu trưởng quân đội Iran, khẳng định Tehran đã chuẩn bị đủ nguồn lực để duy trì chiến sự dài hạn nếu cần thiết.

Trong một phát biểu trên truyền hình nhà nước ngày 14/7, ông Ashtiani nhấn mạnh rằng yếu tố then chốt trong các cuộc đối đầu không chỉ là vũ khí, mà còn là tinh thần chiến đấu. Ông cũng cho biết Iran gần như không bị tổn thất về trang bị trong đợt giao tranh hồi tháng 6. Tehran cũng coi giai đoạn hậu xung đột là thời điểm để thể hiện khả năng chịu đựng chiến lược, đồng thời khẳng định nước này đã sẵn sàng cho các kịch bản đối đầu kéo dài.

Một bước ngoặt quan trọng trong chính sách quốc phòng của Iran là dự luật tăng cường năng lực quân đội và nâng mức chi tiêu quốc phòng đã được thông qua, nhận được sự ủng hộ của 120 nghị sĩ và nhiều khả năng sẽ được thông qua trong kỳ họp tới. Dự luật này sẽ đánh dấu một bước ngoặt trong chính sách quốc phòng của Iran, kết hợp động lực hậu xung đột với nền tảng thể chế và ngân sách được hậu thuẫn mạnh mẽ.

Iran đã thông báo tăng ngân sách quốc phòng lên tới 200% từ tháng 10/2024, nâng tổng chi tiêu quốc phòng dự kiến cho năm 2025 lên 46 tỷ USD – mức cao nhất từ trước đến nay. Nước này cũng tăng cường hợp tác với Nga và tìm kiếm công nghệ phương Tây để hiện đại hóa quân đội. Một báo cáo của Reuters hồi tháng 1/2025 tiết lộ Iran đã mua một số lượng chưa xác định tiêm kích Su-35 do Nga sản xuất.

Ngoài ra, Iran cũng đang tìm cách mua công nghệ tên lửa từ châu Âu. Hoạt động mua sắm thiết bị liên quan tới chương trình tên lửa của Iran tại Đức vẫn ở mức cao và đang tăng lên. Các nỗ lực này không phải không có kết quả, UAV tự sát do Iran sản xuất, được Nga sử dụng tại Ukraine, chứa hơn 50 linh kiện điện tử có xuất xứ phương Tây, được nhập khẩu qua các nước trung gian.

Một trong những sự kiện được cho là có tác động lớn đến thay đổi chiến lược của Iran là vụ không kích nhằm vào cơ sở ngầm bí mật tại Tehran hôm 16/6, vụ việc mà truyền thông nhà nước Iran mô tả là ‘âm mưu ám sát Tổng thống’. Tổng thống Masoud Pezeshkian được cho là bị thương trong lúc thoát ra ngoài qua một hầm khẩn cấp.

Tổng thống Pezeshkian tiết lộ: ‘Israel đã cố gắng ám sát tôi trong cuộc chiến đó’. Vụ việc, nếu được xác thực, không chỉ cho thấy mức độ leo thang của xung đột Israel – Iran mà còn là một yếu tố quan trọng thúc đẩy sự đồng thuận trong bộ máy chính trị Tehran đối với các biện pháp tăng cường phòng thủ, cả về ngân sách lẫn thể chế.

Sự kết hợp giữa các phát biểu cứng rắn, động thái lập pháp và tăng ngân sách quốc phòng cho thấy Iran đang tái cấu trúc toàn diện chiến lược an ninh quốc gia theo hướng ‘chiến tranh bền vững’. Trong học thuyết mới, Iran đặt trọng tâm vào khả năng tự lực, huy động kinh tế trong nước và hợp tác chiến lược với các đối tác như Nga để bù đắp cho sự cô lập quốc tế.

Iran đang tăng cường đầu tư vào quốc phòng dài hạn trong bối cảnh căng thẳng với Mỹ và Israel. Chính phủ Iran đã thông qua một dự luật nhằm tăng ngân sách quốc phòng lên khoảng 46 tỷ USD cho năm tài khóa 2025. Dự luật này cũng yêu cầu Bộ Dầu mỏ và các tổ chức kế hoạch, ngân sách phải tài trợ toàn bộ ngân sách quốc phòng và giải quyết mọi thiếu hụt tài chính từ các năm trước đối với các chương trình quốc phòng đặc biệt.

Thiếu tướng Mohammad Reza Ashtiani, Phó tổng tham mưu trưởng các lực lượng vũ trang Iran, cho biết nước này đã đầu tư mạnh vào các hệ thống vũ khí tiên tiến, bao gồm máy bay không người lái (UAV), tên lửa tầm xa, chiến tranh mạng và nền tảng chỉ huy, kiểm soát số hóa. Ông nhấn mạnh Iran đã có kinh nghiệm tác chiến và huấn luyện dày dặn, và lực lượng vũ trang nước này không chỉ được trang bị vũ khí tiên tiến mà còn sở hữu tinh thần chiến đấu và khả năng phục hồi tâm lý.

Một trong những trọng tâm trong kế hoạch quốc phòng của Iran là tiếp tục mở rộng chương trình tên lửa chiến thuật và UAV. Iran đã sản xuất nhiều dòng UAV tác chiến đa nhiệm và tên lửa, bao gồm Fath-360, với tầm bắn và độ chính xác được cải thiện qua từng phiên bản. Các dòng tên lửa hành trình mới cũng đang được phát triển, phục vụ cả phòng thủ bờ biển lẫn tấn công chiến lược. Thông tin chi tiết về các chương trình quốc phòng của Iran cho thấy sự đa dạng và phức tạp của các hệ thống vũ khí mà nước này đang phát triển.

Iran cũng đẩy mạnh chiến tranh mạng và tác chiến điện tử, với hàng nghìn hệ thống điều khiển, giám sát, liên lạc và gây nhiễu được phát triển và triển khai. Khả năng tích hợp vệ tinh và UAV để đồng bộ hóa hệ thống chỉ huy, điều hành được xác định là yếu tố then chốt trong chiến lược phòng thủ dài hạn. Sự phát triển này cho thấy Iran đang đầu tư mạnh vào các công nghệ mới để tăng cường khả năng quốc phòng.

Iran tuyên bố đạt mức tự chủ 90-93% trong sản xuất quốc phòng, với các tổ chức như Tổ chức Công nghiệp Quốc phòng (DIO) và IEI đóng vai trò then chốt. Hệ thống sản xuất hiện nay có thể cung ứng từ xe tăng chủ lực Zulfiqar, xe thiết giáp Rakhsh, pháo binh cơ động, cho đến UAV và tên lửa các loại. Việc tự chủ trong sản xuất quốc phòng giúp Iran giảm thiểu sự phụ thuộc vào nước ngoài và tăng cường khả năng tự vệ.

Trong lĩnh vực hải quân, Iran chú trọng đầu tư vào các nền tảng nhỏ gọn nhưng có hỏa lực mạnh, bao gồm lớp tàu hộ vệ Shahid Soleimani với khả năng phóng tên lửa và phòng không tầm gần. Iran cũng đưa vào biên chế tàu IRIS Shahid Bagheri, một tàu container cải hoán, trọng tải 41.000 tấn, trang bị hệ thống phóng UAV và radar giám sát tầm xa. Thông tin về hải quân Iran cho thấy sự đa dạng và phức tạp của các tàu chiến mà nước này đang phát triển.

Với việc tăng chi tiêu quốc phòng lên mức chưa từng có, kết hợp cùng cam kết phát triển các lĩnh vực công nghệ then chốt như UAV, tên lửa thông minh, chiến tranh mạng và nền tảng chỉ huy kỹ thuật số, Iran đang chuẩn bị cho một kịch bản xung đột kéo dài. Việc thể chế hóa các cơ chế tài chính, đẩy mạnh sản xuất nội địa và tối ưu hóa công nghệ tác chiến phi đối xứng cho thấy Iran không chỉ hướng đến răn đe chiến lược mà còn đặt nền móng cho sự sẵn sàng dài hạn, bất chấp áp lực trừng phạt và kinh tế.