Cuộc đua công nghệ trong lĩnh vực ngân hàng hiện nay đang trở nên ngày càng gay gắt. Việc đầu tư vào công nghệ đã trở thành một yếu tố quan trọng giúp các ngân hàng có thể cạnh tranh và phát triển trong bối cảnh hiện nay. Tuy nhiên, vẫn còn một số ngân hàng chưa thực sự “nóng” trong cuộc đua này, và họ đang đối mặt với nguy cơ bị tụt lại phía sau, mất đi lợi thế cạnh tranh.

Công nghệ đã trở thành một yếu tố quyết định trong cuộc đua giữa các ngân hàng. Những ngân hàng thực hiện chuyển đổi số mạnh mẽ sẽ có cơ hội tăng trưởng và cải thiện trải nghiệm khách hàng. Trong kỷ nguyên số hóa ngày nay, công nghệ đang trở thành yếu tố sống còn để thu hút khách hàng và tối ưu hóa hoạt động vận hành của các tổ chức tài chính. Việc áp dụng các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data) vào hoạt động đã giúp các ngân hàng nâng cao hiệu quả kinh doanh và trải nghiệm khách hàng.

Nhiều ngân hàng tại Việt Nam đã bắt đầu thực hiện các chiến lược chuyển đổi số mạnh mẽ. Các ngân hàng như Techcombank, Vietcombank, VPBank, BIDV là những ví dụ điển hình về các ngân hàng số. Họ đã đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ, áp dụng AI và Big Data để cá nhân hóa dịch vụ, mang lại trải nghiệm tối ưu cho người dùng. Sự đổi mới không ngừng của các ngân hàng này đã giúp họ thu hút khách hàng mới và tăng cường sự gắn kết với khách hàng hiện tại.

Tuy nhiên, vẫn còn một số ngân hàng “chậm chân” trong cuộc đua công nghệ. Đối với một số ngân hàng nước ngoài và liên doanh, sự chậm trễ trong chuyển đổi số bắt nguồn từ các rào cản chính như: tuân thủ quy định kép, chiến lược ưu tiên thị trường và hạ tầng công nghệ phức tạp. Những rào cản này đã gây ra không ít khó khăn cho họ trong việc đầu tư và áp dụng công nghệ mới vào hoạt động kinh doanh.

Sự chậm trễ này đặt ra nhiều thách thức cho các ngân hàng, khiến họ có nguy cơ bỏ lỡ một lượng lớn khách hàng tiềm năng, đặc biệt là giới trẻ chuộng công nghệ. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến thị phần mà còn làm suy yếu hiệu quả kinh doanh và khả năng mở rộng quy mô về lâu dài. Nếu không có chiến lược công nghệ phù hợp và đầu tư thích đáng, các ngân hàng này sẽ khó có thể cạnh tranh với các đối thủ đã có sự chuẩn bị tốt hơn.

Những ngân hàng “chậm chân” sẽ cần phải nỗ lực thay đổi trong thời gian ngắn để không bị tụt lại phía sau. Họ cần đầu tư mạnh vào hạ tầng công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực, và xây dựng chiến lược công nghệ rõ ràng và đồng bộ. Việc chuyển đổi số không chỉ là một lựa chọn mà còn là một yêu cầu tất yếu để tồn tại và phát triển trong môi trường tài chính hiện đại. Ngân hàng cần xây dựng lộ trình cụ thể, tập trung vào đổi mới, dịch vụ khách hàng và tối ưu hoạt động nhằm bắt kịp với xu thế chung của ngành tài chính – ngân hàng.Techcombank, Vietcombank, VPBank, BIDV là những ví dụ điển hình về các ngân hàng số thành công trong lĩnh vực này.

Ngày 16/7, Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam đã tổ chức hội thảo tăng cường năng lực “Quản trị rủi ro ngân hàng: Tầm nhìn mới từ dự thảo sửa đổi Thông tư 13/2018/TT-NHNN và Thông tư 41/2016/TT-NHNN”. Hội thảo nhằm thảo luận các giải pháp triển khai Basel III tại Việt Nam.

Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Trần Phương, Phó Tổng Giám đốc BIDV, Phó chủ nhiệm Ủy ban Rủi ro trực thuộc Hội đồng Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam cho biết, trong bối cảnh toàn cầu hóa sâu rộng, ngành Ngân hàng Việt Nam đang đứng trước yêu cầu cấp thiết phải nâng cao năng lực quản trị rủi ro, nhằm đảm bảo an toàn hệ thống và tăng sức chống chịu trước các cú sốc thị trường. Việc áp dụng các chuẩn mực quốc tế không chỉ giúp tăng cường ổn định tài chính, mà còn tạo nền tảng để các tổ chức tín dụng phát triển bền vững và hội nhập toàn diện.

Ông Phương nhấn mạnh, việc triển khai Basel III là xu thế tất yếu, mang lại cả cơ hội và thách thức cho các ngân hàng và thị trường Việt Nam. Thời gian qua, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã và đang tích cực xây dựng khung pháp lý mới nhằm luật hóa các yêu cầu cốt lõi của Basel III trong hệ thống ngân hàng Việt Nam thông qua 2 dự thảo thông tư quan trọng: Dự thảo thông tư thay thế Thông tư số 41/2016/TT-NHNN ngày 30/12/2016 quy định tỷ lệ an toàn vốn đối với ngân hàng thương mại và dự thảo thông tư thay thế Thông tư số 13/2018/TT-NHNN ngày 18/5/2018 quy định về hệ thống kiểm soát nội bộ của ngân hàng thương mại.

Một số nội dung thay đổi trong khuôn khổ của Basel III có thể kể đến như nâng tỷ trọng và chất lượng vốn. Basel III nâng tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu đối với vốn cổ phần lên 4,5% và quy định thêm mức đệm bảo toàn vốn (CCB) ≥ 2,5% và đệm phản chu kỳ (CCyB) từ 0-2,5%, từ đó nâng tổng mức an toàn vốn tối thiểu đối với vốn cổ phần lên 7% và tỷ lệ an toàn vốn và các bộ đệm cũng tăng lên tới tối thiểu 10,5%.

Basel III cũng đưa ra các yêu cầu mới về đòn bẩy và thanh khoản để bảo vệ các ngân hàng khỏi tình trạng cho vay quá mức và rủi ro, đồng thời đảm bảo các ngân hàng có đủ thanh khoản trong giai đoạn căng thẳng tài chính. Tỷ lệ này được tính bằng vốn cấp 1 chia cho tổng tài sản của ngân hàng, với yêu cầu tỷ lệ tối thiểu là 3%.

Tại hội thảo, đại diện các tổ chức tín dụng đã cùng thảo luận nhằm tìm ra những giải pháp triển khai trong thời gian tới để hỗ trợ cho hệ thống các ngân hàng thương mại hoàn thành áp dụng chuẩn mực Basel III, nâng tầm trên thị trường tài chính quốc tế.

Về lộ trình triển khai, các chuyên gia và đại diện các ngân hàng thương mại đã kiến nghị nhiều giải pháp, bao gồm cả việc cập nhật các thông tư liên quan, điều chỉnh lộ trình để hỗ trợ các ngân hàng có thể chủ động xin phê duyệt và triển khai sớm IRB, xây dựng kho lưu trữ dữ liệu tập trung với đối tượng SME, đẩy nhanh kế hoạch số hóa cơ sở dữ liệu của các bộ, ngành liên quan đến hoạt động tín dụng, sớm ban hành các khuôn khổ pháp lý cho việc khai thác và sử dụng dữ liệu.

Kết luận hội thảo, bà Nguyễn Thị Hồng Vân, Giám đốc Khối Pháp chế và Tuân thủ, phụ trách hoạt động quản lý rủi ro Vietcombank, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Rủi ro cho biết, trong quá trình triển khai thực hiện các thông tư, các thành viên Ủy ban Rủi ro sẽ tiếp tục đồng hành chặt chẽ, cùng xây dựng quan điểm thống nhất về kỹ thuật, từ đó đề xuất với Ngân hàng Nhà nước ban hành hướng dẫn chi tiết dưới dạng ‘cẩm nang thực hiện’.

Xu hướng tinh giản nhân sự đang trở nên phổ biến trong ngành ngân hàng tại Việt Nam, khi nhiều nhà băng chuyển dịch chiến lược để thích nghi với kỷ nguyên công nghệ. Số liệu từ báo cáo tài chính quý II/2025 cho thấy, ngân hàng Lộc Phát (LPBank) đã giảm 367 nhân sự chỉ trong 3 tháng, nâng tổng số lao động tinh gọn trong 12 tháng qua lên 2.900 người, tương đương mức sụt giảm tới 24%. Điều này gây chú ý khi so với quy mô nhân sự của nhà băng này trước đó.

Không chỉ LPBank, nhiều ngân hàng thương mại khác cũng chứng kiến sự co hẹp mạnh mẽ về lực lượng lao động. Trong quý I/2025, Sacombank đã giảm 930 nhân viên, xuống còn 16.128 nhân viên, tương đương giảm 5,45% so với cuối năm 2024. Trong suốt năm 2024, Sacombank cũng đã cắt giảm dần qua từng quý, từ 17.412 nhân viên xuống còn 17.058. Tương tự, VIB ghi nhận mức giảm 495 người (4,37%) trong quý I/2025 và tổng cộng 750 người (6,47%) trong một năm qua tính đến cuối quý I/2025. TPBank cũng không nằm ngoài xu thế khi tinh gọn 124 nhân sự trong 3 tháng đầu năm, tương đương 1,57%.

Nguyên nhân chính của làn sóng này đến từ nhu cầu tối ưu hóa chi phí và tăng hiệu quả hoạt động nhờ số hóa. Tại Đại hội đồng cổ đông thường niên 2025, ông Vũ Văn Tiền – Phó Chủ tịch HĐQT ABBank – nhấn mạnh: “Chúng tôi đã và đang tiến hành tinh giảm bộ máy mạnh mẽ, có những bộ phận giảm 30-40% để cắt giảm chi phí và nâng cao hiệu quả.” Ông Tiền cũng chia sẻ, ABBank đã đầu tư mạnh vào hệ thống công nghệ suốt nhiều năm qua, song song với việc giao việc kèm chỉ tiêu buộc nhân sự sử dụng công nghệ hiệu quả hơn.

Trong khi đó, TPBank đẩy mạnh tự động hóa bằng việc đưa hàng trăm robot vào thay thế các tác vụ lặp đi lặp lại tại các bộ phận vận hành, giao dịch. Theo Tổng giám đốc Nguyễn Hưng, điều này giúp nhân sự chuyển từ những công việc thủ công sang các nhiệm vụ đòi hỏi sáng tạo và giá trị gia tăng cao hơn. Điểm đáng chú ý là song song với việc tinh gọn nhân sự truyền thống, các ngân hàng vẫn tăng cường tuyển dụng nhân sự chất lượng cao trong lĩnh vực công nghệ, dữ liệu và trí tuệ nhân tạo (AI).

Đây được xem là bước “chuyển mình” để đáp ứng yêu cầu phát triển ngân hàng số, chứ không phải dấu hiệu của một cuộc khủng hoảng lao động. Từ các khảo sát khách hàng trong ngành ngân hàng, Vietnam Report nhận định, số lượng phòng giao dịch giờ đây không còn là thước đo phản ánh mức độ phủ sóng hay sức cạnh tranh của ngân hàng trên thị trường, thay vào đó, chỉ số lượng giao dịch trực tuyến mới là thước đo quan trọng thể hiện khả năng tiếp cận và phục vụ khách hàng trong kỷ nguyên số.

Do đó, điều tất yếu là số lượng phòng giao dịch sẽ được tinh gọn, kéo theo cắt giảm nhân sự, đặc biệt tại các thành phố lớn như Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh. Việc cắt giảm nhân sự phản ánh sự dịch chuyển trọng tâm trong chiến lược phát triển của các ngân hàng từ mở rộng mạng lưới vật lý sang tối ưu hóa nền tảng số, giảm phụ thuộc vào nguồn lực lao động truyền thống, đồng thời tập trung vào tuyển dụng các vị trí chiến lược như phân tích dữ liệu, phát triển sản phẩm số, quản trị rủi ro công nghệ và an ninh mạng.

Bên cạnh đó, việc giảm nhân sự cũng góp phần kiểm soát chi phí hoạt động, giúp các ngân hàng duy trì và cải thiện lợi nhuận trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng khốc liệt. Làn sóng số hóa và tinh giản nhân sự trong ngành ngân hàng không chỉ là hiện tượng tại Việt Nam mà còn phổ biến trên toàn cầu. Tuy nhiên, bài toán đặt ra là làm sao để đảm bảo chất lượng dịch vụ không bị ảnh hưởng khi giảm nhân sự, đồng thời nâng cao năng lực cạnh tranh bằng công nghệ và con người phù hợp với xu thế mới.

Sự chuyển dịch này đặt ra yêu cầu cấp thiết về đào tạo lại lực lượng lao động, giúp họ thích ứng với vai trò mới trong môi trường số hóa – nơi công nghệ là công cụ, còn con người vẫn là trung tâm. Để theo dõi thêm những thông tin cập nhật về vấn đề này, vui lòng theo dõi VietnamReport . Thông tin từ các chuyên gia tài chính cũng có trên Tuổi Trẻ . Các dữ liệu ngành ngân hàng bạn có thể tham khảo thêm trên VnExpress.