Luat số 86/2025/QH15 – Một Bước Tiến Quan Trọng Trong Hoàn Thiện Chính Sách Hình Sự

Luat số 86/2025/QH15, có hiệu lực từ ngày 01/7/2025, đã đưa ra nhiều sửa đổi, bổ sung quan trọng trong Bộ luật Hình sự. Những thay đổi này không chỉ thể hiện chính sách hình sự nhân đạo mà còn hướng tới mục tiêu phòng ngừa, phục hồi và khuyến khích tự sửa chữa sai lầm.

Loại bỏ hình phạt tử hình đối với một số tội danh – Bước tiến về chính sách hình sự nhân đạo

Một trong những điểm nổi bật của Luat số 86/2025/QH15 là việc bãi bỏ hình phạt tử hình đối với tám tội danh. Việc này được đánh giá là phù hợp với xu hướng chung của thế giới về giảm thiểu áp dụng án tử hình và thể hiện chính sách hình sự nhân đạo của Nhà nước ta. Tuy nhiên, việc loại bỏ hình phạt tử hình cũng đặt ra yêu cầu cao hơn trong việc đảm bảo tính răn đe, phòng ngừa và khắc phục hậu quả.

Chính sách mới về giảm án đối với tội phạm tham nhũng

Luat số 86/2025/QH15 quy định điều kiện chặt chẽ hơn để được giảm án cho người bị kết án tù chung thân về tội ‘Tham ô tài sản’ và ‘Nhận hối lộ’. Cụ thể, chỉ khi người phạm tội đã tự nguyện nộp lại ít nhất ba phần tư số tài sản tham ô hoặc nhận hối lộ và tích cực hợp tác, lập công thì mới được xem xét giảm án. Đây là thay đổi mang tính chiến lược nhằm giải quyết hạn chế kéo dài trong việc thu hồi tài sản do phạm tội tham nhũng.

Mở rộng đối tượng được miễn thi hành án tử hình

Luat số 86/2025/QH15 cũng mở rộng đối tượng không thi hành án tử hình đối với người bị kết án tử hình mà mắc bệnh ung thư giai đoạn cuối. Bổ sung này thể hiện tư tưởng nhân đạo sâu sắc của Nhà nước ta trong chính sách hình sự, bảo vệ quyền sống và nhân phẩm của người bị kết án trong những trường hợp đặc biệt.

Hình sự hóa hành vi sử dụng trái phép chất ma túy

Một quy định mới đáng chú ý là việc bổ sung tội danh ‘Sử dụng trái phép chất ma túy’ tại Điều 256a Bộ luật Hình sự. Việc hình sự hóa hành vi này nhằm tăng cường trách nhiệm cá nhân trong quá trình cai nghiện, khắc phục tình trạng tái nghiện phổ biến và kéo dài thời gian điều trị không hiệu quả.

Tăng mức phạt tiền đối với một số tội danh kinh tế và môi trường

Luat số 86/2025/QH15 điều chỉnh theo hướng tăng mức phạt tiền trong nhiều tội danh liên quan đến lĩnh vực kinh tế, môi trường và an toàn thực phẩm. Mức phạt tiền tăng lên gấp đôi trong nhiều trường hợp, phù hợp với thực tiễn xử lý tội phạm phi bạo lực, đồng thời khuyến khích áp dụng hình phạt tiền thay thế tù có thời hạn với người phạm tội lần đầu, nhân thân tốt, có điều kiện khắc phục hậu quả.

Kết luận

Luat số 86/2025/QH15 là một bước tiến quan trọng trong việc tiếp tục hoàn thiện chính sách hình sự theo hướng dân chủ, nhân đạo, khoa học và phù hợp với thực tiễn. Những quy định mới phản ánh sự chuyển hướng trong tư duy lập pháp hình sự từ trừng trị sang phòng ngừa, phục hồi và khuyến khích tự sửa chữa sai lầm. Tuy nhiên, để các quy định này đi vào cuộc sống, rất cần sự phối hợp đồng bộ trong việc ban hành văn bản hướng dẫn, tăng cường đào tạo người tiến hành tố tụng và giám sát thực hiện một cách chặt chẽ.

TAND khu vực 7 (Cà Mau) vừa tuyên phạt 2 bị cáo Võ Chí Tâm và Danh Nam 7 năm tù và 5 năm tù về tội cướp tài sản. Đây là 2 đối tượng cướp tiền của một thiếu niên lấy trộm trong trường mẫu giáo.

Theo cáo trạng, do cần tiền tiêu xài, 2 thiếu niên Lý Minh T. (14 tuổi) và Lý Quốc Đ. (16 tuổi) đã rủ nhau trèo tường vào trộm tài sản tại Trường mẫu giáo Hoàng Oanh, thuộc ấp Chùa Phật, TT.Hòa Bình, H.Hòa Bình, Bạc Liêu. Cả 2 đã đột nhập vào các phòng chuyên môn của trường, lục tìm và lấy 1,2 triệu đồng trong bàn làm việc của cô N.H.T, Phó hiệu trưởng nhà trường và 105 triệu đồng trong ngăn kéo bàn làm việc của cô L.N.V.T, kế toán của trường.

Sau khi lấy trộm tiền, T. và Đ. đã đến chân cầu Hòa Bình để chia tiền. Tại đây, Lý Thị Tường Vy (chị ruột của T.) đã phát hiện và được chia 9,8 triệu đồng. Riêng Trần Văn Bình, dù biết rõ 4,5 triệu đồng T. đưa để nhờ mua xe gắn máy là tiền trộm cắp mà có, nhưng Bình vẫn nhận và tiêu xài hết.

Danh Nam và Võ Chí Tâm, khi biết T. đang cầm bọc tiền hàng chục triệu đồng lấy trộm, đã nảy sinh ý định cướp tài sản. Cả 2 đã bàn bạc, dụ T. ra bãi đất trống và khống chế để lấy 15 triệu đồng.

Theo HĐXX, vì động cơ vụ lợi, bị cáo Danh Nam và Võ Chí Tâm đã có hành vi dùng vũ lực nhằm chiếm đoạt tiền của T. khi chưa đủ 16 tuổi, nên phạm tội cướp tài sản. Các bị cáo Vy và Bình dù biết rõ tiền do phạm tội mà có nhưng vẫn lấy tiêu xài nên phạm tội tiêu thụ tài sản do người khác phạm tội mà có.

Đối với T. và Đ., khi thực hiện hành vi phạm tội trộm cắp tài sản, độ tuổi dưới 16 tuổi, chưa đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự nên TAND khu vực 7 (Cà Mau) không đặt ra việc xử lý.

Trước đó, vào ngày 28/9/2021, cơ quan công an đã bắt giữ các đối tượng liên quan đến vụ việc.

Thông tin thêm về vụ việc, có thể xem tại Báo Cà Mau.