45 năm đã trôi qua kể từ ngày vùng đất Đưng K’Nơh, Lâm Đồng chìm trong biến động của dịch bệnh và phản động FULRO. Một sự kiện đau thương đã xảy ra tại Cổng trời, nơi 11 cán bộ y tế và bưu điện đã hy sinh khi đang chống dịch. Sự ra đi đột ngột của họ đã để lại nỗi mất mát không thể bù đắp cho những người còn sống.

Thương binh Lê Văn Đường, một trong những người trực tiếp chứng kiến sự kiện bi thảm đó, vẫn không thể quên được nỗi đau và sự mất mát của đồng nghiệp. Vào ngày 21/8/1980, một đoàn công tác gồm 12 người đã lên đường đến huyện Đam Rông để chống dịch bệnh sốt rét và tả. Khi đến Cổng trời, họ đã bị phục kích tấn công bởi bọn FULRO, dẫn đến 11 người hy sinh, trong đó có nhiều người còn rất trẻ.

Sự kiện này đã gây ra nhiều nước mắt và tiếc nuối trong cộng đồng. Anh Đường và những người còn sống đã phải trải qua nhiều khó khăn và hiểm nguy để vượt qua sự mất mát này. 31 năm sau, ngành y tế Lâm Đồng và huyện Lạc Dương đã xây dựng Nhà bia tưởng niệm để ghi nhận và tôn vinh 9 liệt sĩ ngành y tế.

Ngày nay, vùng đất Đưng K’Nơh đã có những thay đổi đáng kể. Tỷ lệ hộ nghèo đa chiều đã giảm đáng kể, cuộc sống của người dân đã được cải thiện. Tuy nhiên, sự kiện đau thương tại Cổng trời vẫn còn là một phần của lịch sử và không thể lãng quên. Việc tưởng nhớ và tôn vinh những người đã hy sinh là một cách để tri ân và nhớ nguồn.

Tại Cổng trời, Nhà bia tưởng niệm đã trở thành một địa điểm linh thiêng, nơi nhiều người đến tưởng niệm và thắp hương. Sự kiện này cũng là một phần của bản tráng ca về vùng đất Nam Tây Nguyên, nơi mà khí thế mới và vận hội mới đã được xây dựng trên sự hy sinh và đau thương của những người đi trước.

Thông qua việc tưởng nhớ và tôn vinh những người đã hy sinh, chúng ta có thể hiểu rõ hơn về giá trị của sự hy sinh và lòng dũng cảm. Những người đã mất đi đã để lại một dấu ấn không thể phai mờ trong lịch sử, và chúng ta phải luôn nhớ đến họ như một phần của cội nguồn và động lực để xây dựng tương lai.

Nhân dịp kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh – Liệt sĩ (27/7/1947 – 27/7/2025), vào chiều ngày 25/7, một Đoàn công tác của Trung ương, dẫn đầu bởi đồng chí Hà Quốc Trị – Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra (UBKT) Trung ương, đã tiến hành thăm và tặng quà cho gia đình liệt sĩ trên địa bàn xã Tủa Sín Chải, tỉnh Lai Châu. Tham gia cùng đoàn công tác còn có đồng chí Nguyễn Ngọc Vinh – Ủy viên Ban Thường vụ, Chủ nhiệm UBKT Tỉnh ủy Lai Châu.

Đoàn công tác đã đến thăm gia đình liệt sĩ Giàng A Sùng tại bản Lùng Sử Phìn, xã Tủa Sín Chải. Tại đây, họ đã dâng hương tại mộ phần của liệt sĩ này, nhằm tri ân công lao đóng góp của ông đối với sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc. Trong buổi thăm hỏi, đồng chí Hà Quốc Trị đã ân cần thăm hỏi sức khỏe của thân nhân gia đình liệt sĩ và bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc trước những đóng góp của các anh hùng liệt sĩ cho sự nghiệp cách mạng của dân tộc.

Đồng chí Hà Quốc Trị khẳng định rằng, chính nhờ có sự hy sinh và đóng góp của các thế hệ đi trước, đất nước ta mới được hòa bình và đang ngày càng phát triển. Đảng và Nhà nước luôn ghi nhớ và biết ơn công lao của các anh hùng liệt sĩ, thương binh và gia đình chính sách. Đồng chí cũng mong muốn gia đình liệt sĩ Giàng A Sùng tiếp tục phát huy truyền thống cách mạng, đóng góp nhiều hơn nữa cho sự phát triển của quê hương và đất nước.

Đồng thời, đồng chí Hà Quốc Trị cũng nhấn mạnh rằng chính quyền địa phương cần tiếp tục chăm lo cho các gia đình chính sách với những việc làm thiết thực, tạo điều kiện tốt nhất để họ vươn lên xây dựng cuộc sống ấm no và hạnh phúc. Việc này không chỉ thể hiện lòng biết ơn của Đảng và Nhà nước đối với những người đã hy sinh cho Tổ quốc, mà còn góp phần xây dựng một xã hội công bằng và phát triển bền vững.

Thông qua hoạt động thăm hỏi và tặng quà, Đoàn công tác của Trung ương đã thể hiện sự quan tâm và trách nhiệm của Đảng và Nhà nước đối với các gia đình chính sách, đặc biệt là trong dịp kỷ niệm Ngày Thương binh – Liệt sĩ. Đây là một phần trong chuỗi các hoạt động nhằm tri ân và tôn vinh những cống hiến của các anh hùng liệt sĩ và thương binh, góp phần giáo dục truyền thống cách mạng cho các thế hệ sau này.

Trong bài phát biểu và thăm hỏi, đồng chí Hà Quốc Trị đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chăm lo cho các gia đình chính sách và đề nghị chính quyền địa phương tiếp tục thực hiện tốt công tác này. Đồng chí cũng mong muốn gia đình liệt sĩ Giàng A Sùng và các gia đình chính sách khác tiếp tục phát huy truyền thống cách mạng, trở thành tấm gương sáng cho các thế hệ sau này.

Chiều ngày 25/7, Cục Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự xã hội (C06, Bộ Công an) đã tổ chức Hội nghị sơ kết Kế hoạch 356/KH-BCA-C06 về việc thu nhận mẫu ADN của thân nhân liệt sĩ chưa xác định được danh tính. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã tham dự và phát biểu chỉ đạo tại hội nghị.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã bày tỏ sự xúc động và đau lòng khi biết rằng Việt Nam hiện có khoảng 652.000 thương binh, hơn 132.000 Bà mẹ Việt Nam anh hùng và khoảng 320.000 người bị ảnh hưởng bởi chất độc hóa học. Những con số này là minh chứng cho những hy sinh và tổn thương mà dân tộc Việt Nam đã trải qua trong quá khứ.

Kế hoạch 356 của Bộ Công an là một chương trình quy mô lớn, mang giá trị nhân văn sâu sắc, hướng đến mục tiêu xác định danh tính cho các liệt sĩ còn thiếu thông tin, những người con đã hóa thân vào đất mẹ, đang yên nghỉ tại hàng nghìn nghĩa trang trên khắp cả nước. Tính đến ngày 20/7, toàn quốc đã thu nhận được hơn 57.000 mẫu ADN thân nhân liệt sĩ.

Căn cứ thông tin 128 hài cốt liệt sĩ được quy tập về nghĩa trang liệt sĩ Đức Cơ – Gia Lai do Cục Chính sách Bộ Quốc phòng cung cấp, C06 đã chỉ đạo và phối hợp với công an địa phương rà soát để thu mẫu ADN thân nhân 89 liệt sĩ. Kết quả, C06 đã phối hợp với Cục Người có công (Bộ Nội vụ) hoàn thành hồ sơ công nhận danh tính liệt sĩ đối với 16 anh hùng liệt sĩ. Đây là kết quả bước đầu triển khai ngân hàng Gen (ADN) của thân nhân liệt sĩ chưa xác định được danh tính.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cho biết đất nước ta có hơn 1,2 triệu liệt sĩ, trong đó, khoảng 900.000 hài cốt đã được quy tập về các nghĩa trang. Tuy nhiên, đến nay vẫn còn khoảng 300.000 hài cốt liệt sĩ đã được an táng nhưng chưa xác định được danh tính. Thủ tướng bày tỏ trăn trở trước thực tế rằng thời gian đang trôi đi, điều kiện khí hậu, môi trường khắc nghiệt khiến việc tìm kiếm và xác minh danh tính liệt sĩ ngày càng khó khăn hơn.

Trong khi đó, thân nhân liệt sĩ, những người mong mỏi được đón phần mộ người thân trở về, ngày một già yếu, thậm chí nhiều người đã không còn. Thủ tướng chỉ đạo rằng cần phải đột phá, hành quân nhanh hơn để chạy đua với thời gian. Đây là cuộc chạy đua vì ký ức, vì đạo lý và vì tương lai.

Xác định ADN không chỉ là thao tác kỹ thuật sinh học, mà còn là chìa khóa phục hồi ký ức lịch sử cho thân nhân gia đình liệt sĩ, là công cụ để kết nối quá khứ, hiện tại và tương lai. Việc này thể hiện sự tri ân sâu sắc, là giá trị đạo lý và nhân văn đặc biệt của dân tộc Việt Nam.

Thủ tướng nhấn mạnh rằng mục tiêu của chúng ta là đưa được nhiều liệt sĩ trở về với tên tuổi, với quê hương, gia đình, để không một liệt sĩ nào bị lãng quên, không một gia đình liệt sĩ nào còn phải chờ đợi, mong ngóng trong vô vọng. https://www.vietnam.gov.vn/

Ngày 19/7, tại tỉnh An Giang, hơn 200 cán bộ, chiến sĩ Công an tỉnh đã ra quân tổ chức hoạt động dọn dẹp, vệ sinh và thay hoa mới cho hơn 9.000 mộ liệt sĩ trên địa bàn tỉnh. Hoạt động này nằm trong chuỗi các sự kiện kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh – Liệt sĩ (27/7/1947 – 27/7/2025) do Ban Thanh niên Công an tỉnh An Giang phối hợp với Tập đoàn Viễn thông Quân đội Viettel tỉnh An Giang tổ chức.

Trung tá Trương Văn Quốc, trưởng Ban Thanh niên Công an tỉnh An Giang, nhấn mạnh rằng đây là một việc làm có ý nghĩa, không chỉ nhằm tuyên truyền sâu rộng, giáo dục chính trị tư tưởng, đạo đức lối sống cho đoàn viên về truyền thống yêu nước, đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, mà còn thể hiện trách nhiệm của cán bộ, đoàn viên thanh niên công an trong việc chăm sóc người có công với cách mạng, gia đình chính sách, thương bệnh binh, gia đình liệt sĩ.

Trong hoạt động này, các cán bộ, chiến sĩ công an và viên chức, người lao động của Viettel An Giang đã cùng nhau dọn dẹp, lau dọn bát hương, thay hoa mới cho hơn 9.000 mộ liệt sĩ tại các nghĩa trang liệt sĩ trên địa bàn tỉnh, bao gồm Nghĩa trang liệt sĩ tỉnh ở phường Rạch Giá, Nghĩa trang liệt sĩ An Châu ở xã An Châu và Nghĩa trang liệt sĩ Dốc Bà Đắc ở phường Thới Sơn. Những việc làm này không chỉ giúp chỉnh trang, tu sửa các phần mộ liệt sĩ thêm xanh và sạch, mà còn thể hiện lòng biết ơn và tri ân sâu sắc đối với những người đã hy sinh vì công cuộc đấu tranh bảo vệ Tổ quốc.

Ngoài ra, đơn vị còn tổ chức các điểm khám bệnh, phát thuốc miễn phí cho các gia đình chính sách; vận động quyên góp kinh phí để xây dựng, tu sửa nhà tình nghĩa, nhà đồng đội hoặc làm các công trình phúc lợi, phục vụ dân sinh tại các địa bàn vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới trong tỉnh.

Cuốn sách “Đặng Thùy Trâm và cuốn nhật ký thứ ba” được Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam ấn hành vào tháng 6/2025, đánh dấu một sự kiện mới trong loạt các tác phẩm về Đặng Thùy Trâm, nữ bác sĩ đã hy sinh trong chiến tranh Việt Nam. Cuốn sách này mang đến những ghi chép chân thực và cảm động về cuộc đời và lý tưởng của nữ bác sĩ chiến trường.

Ngày 18/7, tại Hà Nội, đã diễn ra chương trình giao lưu giới thiệu sách “Đặng Thùy Trâm và cuốn nhật ký thứ ba”. Sự kiện này do Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam, Báo Phụ nữ Việt Nam, Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam và Trung tâm Hỗ trợ phụ nữ phát triển tổ chức, nhân kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh – Liệt sĩ 27/7.

Tại tọa đàm, bà Đặng Kim Trâm, người biên soạn cuốn sách và cũng là em gái của liệt sĩ Đặng Thùy Trâm, đã chia sẻ những câu chuyện về cuốn sách và chân dung của chị gái mình. Theo bà Đặng Kim Trâm, cuốn sách “Nhật ký Đặng Thùy Trâm” được xuất bản lần đầu vào năm 2005, dựa trên 2 tập nhật ký của bác sĩ Đặng Thùy Trâm bị thất lạc trong chiến tranh. Cuốn sách mới xuất bản gọi là “cuốn nhật ký thứ ba”, thực ra là cuốn đầu tiên được viết trong 2 năm cuối cùng trước khi Đặng Thùy Trâm vào miền Nam.

Bà Đặng Kim Trâm cho biết, gia đình quyết định xuất bản cuốn nhật ký thứ ba để đưa ra một bức tranh đầy đủ hơn về Đặng Thùy Trâm, về tuổi thơ, gia đình, và những trăn trở của chị khi còn là học sinh. Cuốn sách không chỉ là những câu chuyện ở chiến trường mà còn cho người đọc thấy một góc nhìn khác về lẽ sống, ước mơ cứu chữa bệnh nhân và sứ mệnh của công dân khi đất nước đang bị chia cắt.

Nhà phê bình văn học, nhà nghiên cứu Hà Thanh Vân, đánh giá cao cuốn nhật ký thứ ba, cho rằng nó phản ánh sâu sắc chiều sâu suy tư và nhân cách của liệt sĩ Đặng Thùy Trâm. Thông qua cuốn sách, gia đình đã “viết tiếp” tuổi 20 bằng tình yêu, ký ức và góp phần phát triển một loại hình văn học mang tên nhật ký.

Cuốn sách “Đặng Thùy Trâm và cuốn nhật ký thứ ba” được chia thành 2 phần chính. Phần thứ nhất tập hợp những dòng ghi chép của cụ bà Doãn Ngọc Trâm, thân mẫu của bác sĩ Đặng Thùy Trâm, cùng 3 người em gái. Phần thứ hai gồm loạt bài viết của 3 người em gái, chia sẻ hành trình tìm và nhận lại tư liệu gốc rồi đưa “Nhật ký Đặng Thùy Trâm” đến tay công chúng.

Đại diện Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam cho biết, cuốn sách không chỉ là sự tiếp nối dòng chảy về nữ bác sĩ chiến trường – liệt sĩ Đặng Thùy Trâm mà còn là tiếng vọng sâu lắng, mở thêm những cánh cửa mới dẫn vào tâm hồn người đã khuất nhưng đã/đang và vẫn còn sống mãi trong ký ức nhiều thế hệ.