Trong bối cảnh ngành du lịch đang phát triển mạnh mẽ trên toàn cầu, kinh tế đêm đã trở thành một phần không thể thiếu trong ngành dịch vụ của nhiều quốc gia. Theo số liệu thống kê từ Tổ chức Du lịch Liên Hợp Quốc, kinh tế đêm chiếm một tỷ trọng đáng kể trong tổng doanh thu du lịch, thậm chí lên đến từ 50% đến 70% tại các quốc gia như Thái Lan và Trung Quốc. Điều này cho thấy vai trò quan trọng của kinh tế đêm trong việc đóng góp vào doanh thu của ngành công nghiệp không khói.

Du khách hiện nay không chỉ tập trung vào việc tham quan các địa điểm du lịch vào ban ngày mà còn mong muốn trải nghiệm cuộc sống về đêm tại điểm đến của họ. Từ việc thưởng thức các món ăn đặc sản của địa phương đến việc tham gia các hoạt động giải trí và mua sắm, du khách đang tìm kiếm những trải nghiệm đa dạng và phong phú hơn. Việc này đã tạo ra cơ hội lớn cho các doanh nghiệp du lịch và dịch vụ phát triển.

Kinh tế đêm đóng vai trò then chốt trong việc tăng cường doanh thu cho các doanh nghiệp du lịch và đóng góp vào sự phát triển của nền kinh tế nói chung. Không chỉ giúp tạo ra lợi nhuận cho các doanh nghiệp hoạt động về đêm, kinh tế đêm còn giúp kéo dài thời gian lưu trú của du khách, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của các ngành nghề liên quan.

Để đảm bảo sự phát triển bền vững và có trách nhiệm của kinh tế đêm, việc quan tâm và đầu tư từ các cơ quan chức năng, doanh nghiệp và cộng đồng là điều cần thiết. Phát triển kinh tế đêm cần đi đôi với việc đảm bảo an ninh, an toàn cho du khách, cũng như phải có các biện pháp nhằm hạn chế tác động tiêu cực đến môi trường và giữ gìn các giá trị văn hóa, xã hội của địa phương. Sự tham gia và phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan sẽ giúp kinh tế đêm phát triển một cách bền vững.

Bằng cách đầu tư vào hạ tầng du lịch và các hoạt động giải trí về đêm, các quốc gia có thể khai thác hiệu quả tiềm năng của kinh tế đêm. Song song với đó, việc thiết lập và thực thi các quy định, chính sách phù hợp sẽ giúp kiểm soát và phát triển kinh tế đêm một cách có hiệu quả, tạo ra lợi ích kinh tế lớn mà vẫn đảm bảo được các yếu tố bền vững.

TP.HCM hiện có hơn 5.680 doanh nghiệp và hộ kinh doanh hoạt động trong lĩnh vực kinh tế ban đêm, tập trung chủ yếu tại các phường trung tâm như Bến Thành, Sài Gòn, Tân Định. Sự phát triển nhanh chóng của lĩnh vực này đã đặt ra nhiều thách thức cho công tác quản lý thuế.

Nhiều doanh nghiệp và hộ kinh doanh hoạt động kinh tế ban đêm tại TP.HCM chủ yếu tập trung trên các tuyến phố trọng điểm như Nguyễn Huệ, Bùi Viện, Lý Tự Trọng, Đề Thám, Phạm Ngũ Lão, Lê Thánh Tôn, Thái Văn Lung… Tại đây, hoạt động mua bán, vui chơi, giải trí, ẩm thực diễn ra nhộn nhịp vào ban đêm.

Các khách sạn, nhà hàng tại phố đi bộ Nguyễn Huệ mở cửa đến nửa đêm, phục vụ món Âu, cocktail, bia nhập khẩu… Đại diện một khách sạn tại đây cho biết: ‘Khoảng 70 – 80% doanh thu ẩm thực đến từ khung giờ sau 17h’.

Theo ông Bùi Quang Trung, trưởng Thuế cơ sở 1, đơn vị đã rà soát và xác định có 5.680 người nộp thuế đang hoạt động kinh tế đêm tại bốn phường trung tâm, gồm 3.550 doanh nghiệp và 2.130 hộ kinh doanh, chiếm lần lượt 13% và 26% tổng số người nộp thuế tại địa bàn.

Trong sáu tháng đầu năm 2025, cơ quan thuế đã lập kế hoạch kiểm tra chuyên đề chống thất thu với 280 doanh nghiệp, truy thu, xử phạt 125 doanh nghiệp với số tiền hơn 11 tỉ đồng, giảm lỗ 112 tỉ đồng, giảm khấu trừ thuế 2,8 tỉ đồng.

Để quản lý thuế hiệu quả, Thuế cơ sở 1 kiến nghị Bộ Tài chính sớm ban hành cơ chế hậu kiểm đối với hoạt động cấp phép kinh doanh, nhằm ngăn chặn tình trạng lợi dụng chính sách thông thoáng để lập nhiều pháp nhân, hộ kinh doanh trùng địa chỉ, ngành nghề, thương hiệu, với mục đích trốn tránh nghĩa vụ thuế, mua bán hóa đơn, gây thất thu ngân sách.

Đồng thời, cơ quan thuế cũng kiến nghị điều chỉnh quy định về phân cấp quản lý thuế theo hướng cho phép các chi nhánh, địa điểm kinh doanh trong lĩnh vực nhà hàng, khách sạn, dịch vụ cao cấp, kinh tế ban đêm thực hiện kê khai, nộp thuế tại nơi trực tiếp hoạt động sản xuất – kinh doanh, theo hình thức hạch toán độc lập.

Khảo sát của Viện Nghiên cứu và Phát triển TP.HCM (HIDS) ghi nhận 40% doanh nghiệp được hỏi có doanh thu ban đêm chiếm hơn 50% tổng doanh thu trong ngày, chủ yếu là nhà hàng – quầy bar, gym và cửa hàng tiện lợi 24h.

Trung bình mỗi khách quốc tế chi 50 USD (hơn 1,3 triệu đồng) cho các hoạt động ban đêm. 86% khách quốc tế chọn đến nhà hàng; hơn 62% đi pub, bar và hơn 44% chọn đến các quán cà phê.

Thuế cơ sở 1 TP.HCM đã thành lập ba tổ thuế chuyên trách nhằm tăng cường quản lý thuế với hoạt động kinh tế đêm, đảm bảo 100% người nộp thuế đã đăng ký kinh doanh đều được đưa vào quản lý thuế.

Các biện pháp kiểm tra chéo doanh thu cũng được áp dụng, bao gồm sử dụng dữ liệu giao dịch tài khoản và thiết bị POS từ ngân hàng, hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, và kiểm tra ngành nghề thực tế so với giấy phép.

Sở Du lịch TP.HCM đang đề xuất phát triển du lịch đêm và kinh tế đêm với nhiều hoạt động tham quan, trải nghiệm và giải trí đa dạng. Mới đây, sở này đã gửi công văn đến Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam với các giải pháp đột phá nhằm thúc đẩy du lịch đêm tại địa bàn. Một trong những đề xuất nổi bật là đa dạng hóa các chương trình chuyên đề phục vụ du lịch đêm. Điều này bao gồm việc tổ chức các show diễn lịch sử như “Trăng chiến khu” tại Khu di tích lịch sử Địa đạo Củ Chi và “Đất thép – Địa đạo an toàn nhất trong lòng dân” tại Nhà truyền thống huyện Củ Chi.

Hoạt động tham quan ban đêm cũng sẽ được đẩy mạnh với các chương trình thú vị như khám phá thành phố bằng xe buýt hai tầng thoáng nóc, trải nghiệm trên tuyến buýt sông Sài Gòn, và các tour tham quan với chủ đề “Ngắm hoàng hôn trên sông Sài Gòn”. Hơn nữa, du khách có thể tham gia các chương trình ẩm thực trên các tàu nhà hàng sang trọng dọc sông Sài Gòn. Sở Du lịch TP.HCM kỳ vọng những hoạt động này sẽ góp phần tạo nên một sản phẩm du lịch đêm phong phú và hấp dẫn.

Ngoài ra, du lịch đêm tại TP.HCM sẽ được bổ sung với các hoạt động biểu diễn văn hóa, nghệ thuật đa dạng. Điều này bao gồm chiếu phim ngoài trời, biểu diễn xiếc, múa lân, và các chương trình biểu diễn lân – sư – rồng. Sở Du lịch hy vọng rằng những hoạt động này sẽ không chỉ đáp ứng nhu cầu giải trí của du khách mà còn quảng bá văn hóa và nghệ thuật đặc trưng của Việt Nam.

TP.HCM cũng sẽ tập trung phát triển các không gian văn hóa ẩm thực và dịch vụ ăn uống về đêm. Một số điểm đến như Phố đêm Bùi Viện, các tuyến ăn uống Vĩnh Khánh, phố ẩm thực trước kỳ đài Quang Trung – Hồ Thị Kỷ, phố ẩm thực Nguyễn Thượng Hiền, và Food Street Market sẽ là những lựa chọn lý tưởng cho du khách yêu thích ẩm thực. Bên cạnh đó, các hoạt động mua sắm và giải trí đêm tại các trung tâm thương mại lớn như Takashiyama, Aeon, Lotte Mart, Emart cũng sẽ được tăng cường với các chương trình biểu diễn nghệ thuật thường xuyên.

Sở Du lịch TP.HCM cũng đang nỗ lực thu hút đầu tư vào các trung tâm du lịch kết hợp sự kiện và giải trí về đêm. Cùng với đó, việc mời gọi đầu tư vào các dự án ven sông Sài Gòn để tăng cường các hoạt động giải trí về đêm gắn với các dịch vụ khác là một ưu tiên. Ngoài ra, sở này kiến nghị Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ban hành cơ chế hợp tác công tư để tạo điều kiện thuận lợi cho các bảo tàng, khu di tích tham gia vào hoạt động du lịch đêm.

Cuối cùng, Sở Du lịch TP.HCM đề xuất cho phép các địa phương có thể chủ động kéo dài thời gian tổ chức các hoạt động dịch vụ ban đêm tại các khu vực và địa bàn thích hợp. Điều này sẽ giúp mở rộng không gian và thời gian trải nghiệm cho du khách, góp phần phát triển du lịch đêm một cách toàn diện và bền vững.