Thị trường vàng Việt Nam đang chờ đợi những thay đổi tích cực từ Dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định 24/2012/NĐ-CP về quản lý kinh doanh vàng, dự kiến được trình lên Thủ tướng Chính phủ. Với việc hạn chót để Ngân hàng Nhà nước (NHNN) trình dự thảo đã qua vào ngày 15/7, các doanh nghiệp và tổ chức tín dụng đang đặt kỳ vọng vào những điều chỉnh nhằm thúc đẩy thị trường vàng phát triển.

Một điểm sửa đổi quan trọng trong dự thảo là việc xóa bỏ độc quyền vàng miếng và độc quyền nhập khẩu vàng nguyên liệu. Điều này có nghĩa là các doanh nghiệp và tổ chức tín dụng đáp ứng điều kiện sẽ được phép nhập khẩu và sản xuất vàng miếng. NHNN sẽ cân đối hạn mức nhập khẩu vàng hàng năm dựa trên tình hình kinh tế vĩ mô, mục tiêu điều hành chính sách tiền tệ, dự trữ ngoại hối quốc gia, và tình hình xuất nhập khẩu vàng miếng và vàng nguyên liệu.

Các chuyên gia kinh tế nhận định rằng việc cho phép nhập khẩu vàng nguyên liệu trở lại là cần thiết, không chỉ để phục vụ nhu cầu sản xuất vàng miếng mà còn cho sản xuất vàng trang sức hướng tới xuất khẩu. Điều này cũng giúp tăng cung vàng, giảm bớt các hạn chế đối với doanh nghiệp và có thể giúp giảm giá vàng trong nước, thu hẹp chênh lệch với giá vàng thế giới.

Dự thảo cũng đặt mục tiêu tăng cường tính minh bạch trong giao dịch vàng. Theo đó, yêu cầu xác định danh tính người mua vàng, giao dịch từ 20 triệu đồng trở lên phải chuyển khoản, và bắt buộc ghi nhận số sê-ri vàng miếng trên chứng từ. Những biện pháp này giúp xác minh nguồn gốc vàng giao dịch và hạn chế tình trạng rửa tiền, tham nhũng qua vàng.

Về việc lập sàn vàng quốc gia, các chuyên gia cho rằng cần được xem xét cẩn thận để tránh rủi ro đầu cơ quá mức và mất ổn định vĩ mô. Thay vào đó, nên tập trung vào việc kiểm soát và quản lý thị trường vàng hiện tại trước khi triển khai các sản phẩm mới.

NHNN sẽ tiếp tục nghiên cứu và đề xuất các giải pháp để phát triển thị trường vàng minh bạch và ổn định. Điều này bao gồm cả việc sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan để tạo cơ sở cho các ngân hàng thương mại cung ứng sản phẩm phái sinh về vàng.

Trong bối cảnh hiện nay, khi dự trữ ngoại hối của Việt Nam còn mỏng và tỷ giá đang biến động, NHNN cần cân nhắc kỹ lưỡng trong việc quản lý thị trường vàng và điều hành chính sách tiền tệ. Việc điều chỉnh thị trường vàng một cách minh bạch và hiệu quả sẽ đóng góp vào sự ổn định và phát triển bền vững của nền kinh tế.

Thực trạng kinh doanh vàng tại các doanh nghiệp tư nhân hiện nay đang tồn tại nhiều lỗ hổng trong quản lý, gây khó khăn cho cơ quan chức năng trong việc kiểm tra, giám sát và xác minh nguồn gốc vàng hoặc dòng tiền trong các giao dịch có dấu hiệu bất thường. Tình trạng không ghi nhận thông tin số sê-ri hay danh tính người mua vẫn diễn ra phổ biến tại nhiều doanh nghiệp kinh doanh vàng.

Để giải quyết vấn đề này, Bộ Công an đã đề xuất Ngân hàng Nhà nước (NHNN) bổ sung quy định bắt buộc ghi nhận thông tin số sê-ri vàng miếng trên chứng từ giao dịch. Đây là một giải pháp quan trọng nhằm tăng cường minh bạch và kiểm soát hoạt động kinh doanh vàng. Bà Nguyễn Thị Phượng, nguyên Phó Tổng Giám đốc Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (Agribank), cho rằng từ ngày 30-6-2024, NHNN đã cho phép 4 ngân hàng thương mại lớn cùng Công ty Vàng bạc – Đá quý Sài Gòn (SJC) tham gia trực tiếp thị trường bán lẻ vàng. Các giao dịch mua bán tại đây đều được lưu trữ đầy đủ thông tin, từ số sê-ri vàng miếng đến căn cước công dân (CCCD) của người mua.

Việc này giúp cơ quan quản lý dễ dàng truy vết khi cần thiết. Tuy nhiên, việc này chỉ được thực hiện tại các ngân hàng lớn và đơn vị do NHNN chỉ định. Để thị trường trở nên minh bạch hơn, bà Phượng đồng tình với đề xuất của Bộ Công an về việc bổ sung quy định bắt buộc ghi nhận số sê-ri vàng miếng trên hóa đơn và chứng từ giao dịch. Số sê-ri, đặc biệt đối với vàng SJC, cần được coi là một dạng ‘mã định danh’ gắn liền với thông tin cá nhân của người mua.

Một giải pháp dài hạn được bà Phượng đề xuất là triển khai mô hình ‘tài khoản vàng’, tương tự tài khoản chứng khoán, tại các ngân hàng và doanh nghiệp kinh doanh vàng. Giao dịch vàng sẽ được thực hiện thông qua một sàn giao dịch có kết nối trực tiếp với NHNN, trong đó mọi thông tin đều được số hóa và lưu trữ tập trung. Khi cần tra cứu, cơ quan chức năng chỉ cần truy cập theo CCCD khách hàng để nắm rõ lịch sử giao dịch, số sê-ri, thời điểm và giá trị từng lần mua bán.

Ông Trần Hữu Đang, Tổng Giám đốc Công ty CP Vàng bạc – Đá quý châu Á (AJC), cho rằng mô hình tài khoản vàng không chỉ giúp NHNN kiểm soát cung cầu thị trường một cách minh bạch mà còn tạo nền tảng để can thiệp, điều tiết kịp thời khi xảy ra biến động bất thường. Đây cũng là bước đi tất yếu nhằm hiện đại hóa hoạt động kinh doanh vàng tại Việt Nam, phù hợp với xu thế phát triển của các thị trường tài chính tiên tiến trên thế giới.