Mỹ sẽ chuyển giao hệ thống Patriot tiếp theo từ dây chuyền sản xuất cho Đức, nhằm thay thế cho 2 khẩu đội Patriot trong kho vũ khí mà Berlin đã cam kết chuyển đến Kiev. Đây là lần đầu tiên Lầu Năm Góc tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuyển giao vũ khí tới Ukraine, kể từ khi Tổng thống Mỹ Joe Biden tuyên bố ủng hộ chương trình viện trợ quân sự bổ sung cho Kiev.

Trước đó, tờ Wall Street Journal dẫn lời 3 quan chức Mỹ cho biết, việc chuyển giao Patriot cho Ukraine sẽ được ưu tiên. Bộ Quốc phòng Thụy Sĩ cũng thông báo việc Mỹ chuyển giao Patriot cho nước này dự kiến sẽ bị trì hoãn do Bộ Ngoại giao Mỹ quyết định ưu tiên cho Ukraine. Theo tờ WSJ, động thái này diễn ra sau khi một số quốc gia châu Âu cam kết hỗ trợ sáng kiến của Mỹ trong việc cung cấp vũ khí cho Ukraine.

Nhu cầu của Kiev về việc sở hữu các khẩu đội Patriot và đạn dược do Mỹ sản xuất ngày càng tăng trong những tháng gần đây, khi Nga liên tiếp triển khai không kích quy mô lớn vào Ukraine. Mỹ và các nước châu Âu đã cung cấp nhiều hệ thống Patriot cho Ukraine, nhưng hiện tại không phải tất cả đều hoạt động do chương trình bảo trì định kỳ. Ngoài ra, việc cung cấp các hệ thống phòng không hiện đại như Patriot đã trở thành một yếu tố quan trọng trong nỗ lực hỗ trợ quân sự của các nước phương Tây đối với Ukraine.

Bộ Quốc phòng Australia thông báo lô hàng đầu tiên trong số 49 chiếc xe tăng M1A1 Abrams mà Australia từng cam kết cung cấp cho Kiev hiện nằm trong tay quân đội Ukraine. Lời hứa chuyển giao được Australia đưa ra vào tháng 10/2023, nhưng quá trình này được cho bị trì hoãn 9 tháng do sự phản đối từ phía Mỹ. Australia cam kết gửi cho Kiev 49 xe tăng Abrams “sắp nghỉ hưu” như một phần trong gói viện trợ quân sự rộng lớn trị giá 163 triệu USD.

Động thái chuyển giao vũ khí của Mỹ và các nước phương Tây cho Ukraine diễn ra trong bối cảnh tình hình xung đột tại Ukraine ngày càng phức tạp. Các quốc gia đang nỗ lực hỗ trợ quân sự cho Kiev nhằm đối phó với các hành động quân sự của Nga.

Hiện tại, vẫn chưa có thông tin chi tiết về thời gian và quy mô của các đợt chuyển giao vũ khí tiếp theo. Tuy nhiên, có thể thấy rằng, Mỹ và các nước phương Tây đang tiếp tục tăng cường hỗ trợ quân sự cho Ukraine thông qua việc chuyển giao các hệ thống vũ khí hiện đại.

Xem thêm thông tin tại: https://www.wsj.com

Trong bối cảnh Đông Nam Á đang chứng kiến sự gia tăng về quân sự hóa và cạnh tranh địa chính trị, Trung Quốc đã nổi lên như một cường quốc quân sự với nhiều tham vọng trong khu vực. Một trong những biểu tượng tiêu biểu cho tham vọng quân sự của Trung Quốc tại Đông Nam Á là hệ thống phòng không tầm trung hiện đại KS-1C.

KS-1C là một hệ thống phòng không tiên tiến, được trang bị radar mảng pha tiên tiến, có khả năng theo dõi và tiêu diệt nhiều mục tiêu trên không. Với tầm bắn lên đến 70km và khả năng dẫn đường cho nhiều tên lửa cùng lúc, hệ thống này không chỉ là một vũ khí chiến lược quan trọng mà còn đại diện cho sức mạnh quân sự ngày càng tăng của Trung Quốc trong khu vực.

Được phát triển bởi Công ty Công nghiệp Không gian Giang Nam, thuộc Tập đoàn Khoa học và Công nghiệp Hàng không Vũ trụ Trung Quốc, KS-1C là phiên bản xuất khẩu nâng cấp của HQ-12. Hệ thống này được thiết kế để đối phó với các mối đe dọa trên không hiện đại, bao gồm máy bay chiến đấu và tên lửa hành trình.

Đến nay, nhiều quốc gia tại Đông Nam Á, bao gồm Campuchia, Thái Lan, Myanmar, Turkmenistan và Uzbekistan, đã đưa KS-1C vào sử dụng. Sự phổ biến của hệ thống này phản ánh tính cạnh tranh và hiệu quả của nó trên thị trường quốc tế, cũng như nhu cầu tăng cường năng lực phòng không của các quốc gia trong khu vực.

Một trong những điểm nổi bật của KS-1C là hệ thống radar mảng pha thụ động, cho phép theo dõi đồng thời 50 mục tiêu và dẫn đường cho 8 tên lửa để tấn công 6 mục tiêu cùng lúc. Radar H-200 đa chức năng của hệ thống này có tầm phát hiện lên đến 70km, cải thiện đáng kể so với các hệ thống trước đó.

Tên lửa KS-1C có các đặc điểm kỹ thuật ấn tượng, bao gồm tầm bắn từ 5km đến 70km và độ cao từ 0,3km đến 27km. Hệ thống này cũng sử dụng ống phóng thay vì ray phóng, giúp tăng tính linh hoạt và giảm thời gian chuẩn bị phóng.

KS-1C được thiết kế để đối phó với nhiều loại mối đe dọa trên không, bao gồm máy bay chiến đấu và tên lửa hành trình. Hệ thống này cũng có khả năng hoạt động như một phần của mạng lưới phòng không tích hợp, phối hợp với các hệ thống khác để tạo ra một lưới phòng không phân tầng hiệu quả.

Tuy nhiên, sự thiếu hụt mạng lưới radar tích hợp và khả năng không chiến hạn chế của một số quốc gia tại Đông Nam Á có thể làm giảm hiệu quả của KS-1C trong các tình huống xung đột thực tế. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát triển một hệ thống phòng không tích hợp toàn diện.

Việc Campuchia triển khai KS-1C gần biên giới Thái Lan phản ánh xu hướng hiện đại hóa quân đội và sự phụ thuộc ngày càng tăng vào công nghệ quân sự Trung Quốc. Hệ thống này không chỉ tăng cường khả năng phòng không mà còn là biểu tượng cho mối quan hệ quân sự ngày càng sâu sắc giữa Campuchia và Trung Quốc trong bối cảnh cạnh tranh địa chính trị gay gắt ở khu vực Đông Nam Á.

Thông qua KS-1C, Trung Quốc không chỉ thể hiện sức mạnh quân sự mà còn gửi đi thông điệp về tham vọng và ảnh hưởng của mình trong khu vực. Các quốc gia tại Đông Nam Á cần đánh giá kỹ lưỡng về hệ thống này, cũng như sự hỗ trợ từ Trung Quốc, để đảm bảo an ninh và ổn định trong khu vực.

Trong bối cảnh khu vực đang thay đổi nhanh chóng, KS-1C có thể sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc định hình lại cán cân quân sự tại Đông Nam Á.

Bộ trưởng Quốc phòng Đức Boris Pistorius cho biết, nước này sẵn sàng cung cấp thêm hai hệ thống phòng không Patriot cho Ukraine, tuy nhiên điều này phụ thuộc vào việc sớm bổ sung thiết bị thay thế. Ông nhấn mạnh rằng việc bảo đảm năng lực tác chiến và hoạt động huấn luyện của quân đội Đức là ưu tiên hàng đầu, nếu không có Patriot, lực lượng vũ trang sẽ không thể duy trì năng lực đào tạo trong vòng 1-2 năm.

Đức đang tìm cách phối hợp với các quốc gia châu Âu khác để xác định bên nào đang sở hữu hệ thống Patriot và có thể chuyển giao cho Ukraine. Các quốc gia này sẽ bán lại thiết bị để những nước khác viện trợ cho Kiev. Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận điều kiện tiên quyết là các nước sở hữu Patriot phải đồng ý bàn giao.

Thủ tướng Na Uy Jonas Gahr Store thể hiện sự ủng hộ và tuyên bố rằng Na Uy sẵn sàng chia sẻ chi phí với Đức trong quá trình chuyển giao, cho rằng đây là giải pháp tức thời nhất có thể đưa ra ở thời điểm hiện tại.

Thủ tướng Đức Friedrich Merz nêu rõ rằng trong số 9 hệ thống Patriot mà quân đội Đức hiện sở hữu, sẽ có 2 tổ hợp được chuyển cho Ukraine. Việc này được thực hiện với kỳ vọng Mỹ sẽ cung cấp các hệ thống thay thế. Tuy nhiên, hiện tại Đức vẫn chưa mua được thiết bị mới và vẫn đang thảo luận với Mỹ về nguồn cung.

Hệ thống Patriot là vũ khí có giá trị lớn nhất mà Mỹ và các đồng minh đã viện trợ cho Ukraine. Mỗi tổ hợp có giá gần 1,1 tỷ USD. Ukraine đang vận hành các tổ hợp Patriot được trang bị tên lửa PAC-3 MSE hiện đại do Mỹ sản xuất, với khả năng bắn hạ máy bay trong phạm vi 120km và tên lửa đạn đạo trong tầm 60km.

Theo truyền thông Mỹ, Ukraine đang có ít nhất 8 hệ thống Patriot, trong đó 6 tổ hợp đang hoạt động và 2 tổ hợp khác đang trong quá trình sửa chữa. Ukraine nhiều lần đánh giá cao hiệu quả của Patriot, coi đây là vũ khí duy nhất có khả năng đánh chặn tên lửa siêu vượt âm Kinzhal và tên lửa đạn đạo Iskander-M của Nga.

Tuy nhiên, hiệu quả của Patriot tại Ukraine đang giảm dần do lượng tên lửa và bệ phóng ngày càng cạn kiệt, trong khi một số khẩu đội đã bị Nga phá hủy trong các cuộc tập kích. Đại tá Yuri Ignat, Thư ký báo chí Bộ Tư lệnh không quân Ukraine, thừa nhận rằng việc Nga liên tục nâng cấp tên lửa đạn đạo Iskander-M đã khiến Patriot không đạt hiệu quả như mong muốn.

Chính phủ Hoa Kỳ đã chính thức phê duyệt việc bán hệ thống tên lửa phòng không MIM-23 HAWK cho Ukraine, với giá trị hợp đồng lên đến 172 triệu đô la. Đây là lần đầu tiên Ukraine mua một hệ thống tên lửa phòng không trực tiếp từ Hoa Kỳ, dù hệ thống này không còn mới.

Hợp đồng mua sắm bao gồm không chỉ hệ thống tên lửa mà còn các dịch vụ và công việc liên quan để đảm bảo khả năng chiến đấu của các tổ hợp đang hoạt động. Đáng chú ý, tất cả các tổ hợp MIM-23 HAWK của Hoa Kỳ đều đã ngừng hoạt động và cần được sửa chữa và phục hồi trước khi được chuyển giao cho Ukraine.

Việc sửa chữa và phục hồi hệ thống này sẽ được thực hiện bởi Tập đoàn Sielman của Hy Lạp, trong khi RTX (Raytheon) – nhà phát triển và sản xuất các hệ thống phòng không này, sẽ đóng vai trò thầu phụ. Hy Lạp, với kinh nghiệm vận hành MIM-23 HAWK, sẽ tận dụng kiến thức và chuyên môn của mình để bảo trì hệ thống này.

Trước đó, vào cuối tháng 4 năm 2024, Tập đoàn Sielman đã nhận được hợp đồng dài hạn để sửa chữa MIM-23 HAWK cho Ukraine, với giá trị 49,9 triệu đô la và thời hạn thực hiện đến năm 2029. Hợp đồng này có vẻ liên quan đến việc vào đầu tháng 4 năm 2024, Mỹ đã đồng ý bán cho Ukraine gói dịch vụ và công việc đại tu, phục hồi cũng như hỗ trợ các tổ hợp MIM-23 HAWK.

Hệ thống MIM-23 HAWK Phase III có khả năng tiêu diệt các mục tiêu khí động học ở tầm bắn lên đến 45 – 50 km và độ cao tối đa 20 km. Tên lửa được trang bị hệ thống dẫn đường radar bán chủ động.

Ukraine đã nhận được các tổ hợp MIM-23 HAWK thông qua hình thức viện trợ từ năm 2022, ban đầu từ Tây Ban Nha. Kyiv hiện đang vận hành một số lượng đáng kể các hệ thống này, mặc dù số lượng chính xác không được công bố rộng rãi. Tại Hoa Kỳ, MIM-23 HAWK đã ngừng hoạt động từ thập niên 1990, nhưng vẫn đang được sử dụng tại hơn 10 quốc gia.

Thông tin về việc bán hệ thống tên lửa phòng không MIM-23 HAWK cho Ukraine đã thu hút sự quan tâm lớn từ cộng đồng quốc tế, đặc biệt trong bối cảnh căng thẳng khu vực và nhu cầu tăng cường năng lực phòng thủ của Ukraine.

Trong bối cảnh xung đột tại Ukraine ngày càng leo thang, các cuộc tập kích bằng UAV tự sát của Nga ngày càng tăng, và Ukraine đã tìm ra một vũ khí phòng không hiệu quả để đối phó với mối đe dọa này. Đó là pháo phòng không tự hành Gepard do Đức sản xuất, một phương tiện đã chứng minh khả năng thể hiện ấn tượng trong việc bắn rơi các UAV Shahed của Nga.

Các UAV Shahed, với khả năng mang đầu đạn nặng 90kg và bay hàng nghìn km nhờ hệ thống dẫn đường vệ tinh, đã trở thành một mối đe dọa đáng kể đối với Ukraine. Tuy nhiên, các pháo phòng không tự hành Gepard, với cặp pháo tự động 35mm Oerlikon điều khiển bằng radar, đã chứng minh là một trong những hệ thống phòng thủ hiệu quả nhất chống lại UAV Shahed.

Theo một kỹ sư phòng không Ukraine có biệt danh ‘Alchemist’, các hệ thống pháo 35mm tự động tạo ra những đám mây đạn dày đặc, giúp phá hủy UAV chỉ trong phạm vi vài km. Hàng chục hệ thống Gepard của Ukraine, cùng với một số lượng nhỏ hơn các hệ thống Skynex hiện đại hơn, đã đảm nhiệm lớp phòng thủ tầm trung quan trọng trong các cuộc tập kích bằng UAV Shahed.

Một chiếc Gepard của Đức với 2 khẩu pháo Oerlikon 35mm từng bắn rơi nhiều UAV chỉ với một loạt đạn. Các UAV tấn công Shahed của Nga liên tục nhắm vào các thành phố Ukraine, và đánh chặn loại UAV chạy bằng động cơ cánh quạt này là ‘ưu tiên cao nhất’ ở Kiev.

Kể từ khi Nga phóng chiếc Shahed đầu tiên vào Ukraine gần 3 năm trước, họ đã triển khai hàng chục nghìn UAV tự sát, khoảng 29.000 chiếc tính đến nay. Một chiếc Shahed có thể có giá từ 50.000 đến 150.000 USD.

Tần suất các cuộc tấn công bằng UAV đang tăng nhanh cả về quy mô. Nga chấp nhận mất nhiều UAV Shahed, khoảng 75% bị chặn, vì các đợt tấn công dồn dập được thiết kế để bào mòn hệ thống phòng không.

Nếu lực lượng Ukraine phải dùng tên lửa đất đối không cho mỗi UAV Shahed, kho tên lửa của họ có thể cạn trong vài tuần hoặc vài tháng. Tập đoàn Lockheed Martin của Mỹ chỉ sản xuất khoảng 600 quả tên lửa Patriot mỗi năm, loại tên lửa trị giá hàng triệu USD.

Các loại tên lửa phòng không nhỏ hơn thì rẻ hơn, nhưng cũng vẫn đắt. Ngược lại, khoảng 80 hệ thống Gepard cùng một số Cheetah mà Mỹ gửi sang Ukraine là vũ khí giá rẻ. Đây là phương tiện cũ, đã qua sử dụng, đơn giản và đáng tin cậy so với tiêu chuẩn hiện đại.

Chi phí vận hành Gepard chủ yếu nằm ở giá đạn pháo 35mm. Sau khi gửi toàn bộ kho đạn thời Chiến tranh Lạnh cho Ukraine vào năm 2023, Đức đã trả cho Rheinmetall 181 triệu USD để tái khởi động dây chuyền sản xuất và chế tạo thêm 300.000 viên đạn mới nặng 1,5kg.

Với kíp chiến đấu Gepard, chi phí bắn rơi một UAV Shahed chỉ vào khoảng vài nghìn USD. Chính nhờ sự tiết kiệm và độ chính xác đó mà Gepard đang giữ vai trò tuyến đầu trong chiến dịch phòng thủ của Ukraine trước UAV Shahed.

Hiệu quả của hệ thống phòng không Patriot trong việc đối phó với các cuộc tấn công của Nga ở Ukraine đang bị thách thức bởi sự xuất hiện của tên lửa đạn đạo mới của Nga. Theo một số nguồn tin, hệ thống Patriot của Mỹ gặp khó khăn trong việc phát hiện và đánh chặn những tên lửa này do khả năng cơ động cao và khả năng tránh radar của chúng.

Trong vài tháng gần đây, đã có nhiều trường hợp radar của hệ thống Patriot không thể phát hiện tên lửa đạn đạo của Nga. Sự xuất hiện của những tên lửa mới này đã đặt ra thách thức đáng kể cho hệ thống phòng không của Ukraine. Dù vậy, châu Âu đang lên kế hoạch chuyển giao hệ thống phòng không SAMP/T cho Ukraine, một hệ thống được cho là có hiệu suất đánh chặn vượt trội so với Patriot của Mỹ.

Hệ thống SAMP/T, do liên doanh Pháp – Ý Eurosam phát triển, được trang bị radar hiện đại có khả năng phát hiện mục tiêu ở khoảng cách hơn 350km và có thể phóng tên lửa từ mọi hướng. Một ưu điểm khác của SAMP/T là nó yêu cầu ít người vận hành hơn so với Patriot, chỉ cần 15 người để vận hành toàn bộ hệ thống, trong khi một khẩu đội Patriot của Mỹ cần tới 90 người.

Mặc dù quân đội Ukraine trước đó đã bày tỏ một số lo ngại về hiệu suất của SAMP/T, một quan chức quốc phòng Ý nói với Wall Street Journal rằng hệ thống này đã nhận được phản hồi tích cực từ Kiev. Trước đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố 17 hệ thống Patriot sẵn sàng được chuyển đến Ukraine, nhưng không rõ con số này đề cập đến toàn bộ hệ thống hay các thành phần riêng lẻ của chúng.

Ông Trump cũng nhấn mạnh vào việc bán gói vũ khí cho Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) để cung cấp tới Ukraine. Về phía Nga, nước này nhiều lần khẳng định việc cung cấp vũ khí cho Ukraine sẽ không thay đổi cục diện cuộc chiến mà chỉ làm tăng sự đối đầu trực tiếp giữa NATO và Nga.

Xem xét những thách thức mà hệ thống Patriot đang đối mặt và tiềm năng của hệ thống SAMP/T, có thể thấy rằng việc tăng cường năng lực phòng không của Ukraine sẽ là một yếu tố quan trọng trong thời gian tới. Các quốc gia châu Âu và Mỹ đang nỗ lực hỗ trợ Ukraine trong việc nâng cao năng lực phòng thủ, tuy nhiên, phản ứng của Nga đối với những động thái này cũng cần được theo dõi chặt chẽ.