Trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị đang leo thang trên quy mô toàn cầu, đặc biệt là các cuộc tập kích đường không của Nga tại Ukraine và tình hình phức tạp đang diễn ra ở Trung Đông, nhu cầu đối với tên lửa đánh chặn Patriot PAC-3 đã tăng lên đáng kể. Hệ thống phòng không Patriot do Mỹ sản xuất được xem là một trong số ít các hệ thống có khả năng đánh chặn tên lửa đạn đạo – loại vũ khí mà Nga đang sử dụng rộng rãi tại Ukraine và cũng là công cụ trong các đòn đáp trả giữa Israel và Iran.

Tuy nhiên, nguồn cung tên lửa đánh chặn Patriot PAC-3 hiện đang ở mức thấp kỷ lục. Tính đến năm 2025, Ukraine đã nhận được khoảng 8 tổ hợp Patriot, nhưng điều này vẫn không đủ để bảo vệ một phần nhỏ lãnh thổ của họ. Nhu cầu toàn cầu đối với loại tên lửa này đang tăng nhanh, làm giảm nguồn cung cho Ukraine.

Tên lửa đạn đạo được biết đến với tốc độ cao và quỹ đạo khó đoán, khiến chúng trở nên rất khó đánh chặn. Một số mẫu tên lửa đạn đạo mới của Nga còn có khả năng thay đổi hành trình, càng làm cho nỗ lực ngăn chặn trở nên khó khăn hơn. Hệ thống Patriot có hai loại tên lửa chủ yếu: PAC-2 GEM-T và PAC-3. Trong đó, PAC-3 được thiết kế để đối phó với các mối đe dọa tốc độ cao như tên lửa đạn đạo, với khả năng phá hủy mục tiêu bằng cú va chạm trực tiếp.

Tập đoàn Lockheed Martin, nhà sản xuất tên lửa cho hệ thống Patriot, khẳng định PAC-3 là ‘đạn tên lửa phòng không tiên tiến nhất thế giới’ hiện nay. Tuy nhiên, tốc độ sản xuất và bổ sung tên lửa đánh chặn của Mỹ cho Ukraine đang diễn ra chậm chạp. Các chuyên gia nhận định rằng phương Tây đã cắt giảm ngân sách quốc phòng trong nhiều thập kỷ, dẫn đến dây chuyền sản xuất vũ khí không thể đáp ứng tình hình hiện tại.

Mỹ hiện chỉ còn khoảng 25% số lượng tên lửa đánh chặn Patriot cần thiết để đáp ứng kế hoạch của Lầu Năm Góc. Trong bối cảnh này, Ukraine đang nỗ lực tìm kiếm nguồn cung cấp tên lửa đánh chặn Patriot PAC-3 để tăng cường năng lực phòng thủ của mình. Tuy nhiên, việc thiếu hụt tên lửa đánh chặn đang trở thành một thách thức lớn cho Ukraine và các đồng minh của họ.

Để đối phó với tình hình này, các nước phương Tây cần phải tăng cường sản xuất và cung cấp tên lửa đánh chặn Patriot PAC-3 cho Ukraine. Đồng thời, Ukraine cũng cần phải tiếp tục phát triển và nâng cao năng lực phòng thủ của mình để đối phó với các mối đe dọa an ninh đang gia tăng.

Hiện tại, Lockheed Martin đang nỗ lực tăng sản lượng tên lửa PAC-3 để đáp ứng nhu cầu của quân đội Mỹ và các khách hàng quốc tế. Tuy nhiên, quá trình này cần thời gian để có thể đáp ứng đủ nhu cầu của Ukraine và các nước khác.

Đức sẽ cung cấp hai hệ thống phòng không Patriot cho Ukraine, nhưng chỉ khi đảm bảo có thể thay thế chúng trong vòng 6-8 tháng, theo lời Bộ trưởng Quốc phòng Đức Boris Pistorius. Đây là một biện pháp nhằm đảm bảo năng lực tác chiến và hoạt động huấn luyện của quân đội Đức không bị ảnh hưởng. Nếu thiếu các hệ thống Patriot, lực lượng vũ trang Đức sẽ không thể duy trì hoạt động huấn luyện và sẽ đánh mất năng lực đào tạo trong vòng 1-2 năm.

Ông Pistorius cũng cho biết Đức đang tìm kiếm giải pháp cho phép xác định quốc gia châu Âu nào sở hữu hệ thống Patriot có thể chuyển cho Ukraine. Đây không phải là điều vô vọng, nhưng điều kiện tiên quyết là các nước sở hữu chúng phải sẵn sàng bàn giao để những quốc gia khác mua lại rồi viện trợ cho Ukraine. Thủ tướng Na Uy Jonas Gahr Store ngày 21/7 cũng khẳng định nước này sẵn sàng chia sẻ chi phí để Đức chuyển Patriot cho Ukraine, cho biết đây là giải pháp tức thời nhất mà Oslo có thể đưa ra.

Đức sẽ chuyển cho Ukraine hai trong 9 tổ hợp Patriot còn lại trong biên chế, sau đó Mỹ sẽ cung cấp các hệ thống thay thế. Tuy nhiên, Đức và Mỹ vẫn chưa đạt được thỏa thuận về nguồn cung. Patriot là hệ thống vũ khí đắt nhất mà Mỹ và đồng minh viện trợ cho Ukraine. Mỗi tổ hợp có giá gần 1,1 tỷ USD, trong đó tên lửa có chi phí 690 triệu USD và các thành phần khác tốn khoảng 400 triệu USD.

Các hệ thống Patriot của Ukraine được trang bị tên lửa PAC-3 MSE hiện đại nhất do Mỹ sản xuất, có tầm bắn tối đa 120 km đối với máy bay và 60 km đối với tên lửa đạn đạo. Tuy nhiên, tỷ lệ đánh chặn của Patriot ở Ukraine đang ngày càng suy giảm do tình trạng cạn kiệt tên lửa và bệ phóng, trong khi nhiều khẩu đội cũng bị Nga tập kích và phá hủy.

Đại tá Yuri Ignat, thư ký báo chí Bộ tư lệnh không quân Ukraine, thừa nhận Nga liên tục nâng cấp tên lửa đạn đạo Iskander-M và khiến hệ thống Patriot “không đạt hiệu quả như mong muốn”. Trong bối cảnh này, việc Đức cung cấp thêm hệ thống Patriot cho Ukraine có thể giúp cải thiện năng lực phòng không của nước này.

Đức và các đồng minh đang nỗ lực hỗ trợ Ukraine trong cuộc xung đột với Nga. Việc cung cấp hệ thống Patriot là một phần của những nỗ lực này, nhằm giúp Ukraine nâng cao năng lực tự vệ và đối phó với các mối đe dọa từ Nga.

Reuters và DW là những nguồn tin cung cấp thông tin về vấn đề này.