Nông dân ‘phá kèo’ trong hợp tác sản xuất và tiêu thụ nông sản đang trở thành một thách thức lớn đối với nhiều doanh nghiệp Việt Nam. Tình trạng này thường xảy ra khi giá thị trường tăng cao, khiến nông dân ưu tiên bán hàng cho thương lái khác với giá cao hơn, bất chấp thỏa thuận đã có trước đó.

Ông Đặng Quý Nhân, Tổng giám đốc Công ty CP Nông sản Nam Mekong, là một trong những doanh nghiệp đã gặp phải tình trạng này. Vào tháng 2-3 vừa qua, công ty đã thu mua dừa của người nông dân tỉnh Bến Tre với giá 12.000 đồng/quả tại vườn. Tuy nhiên, thương lái Trung Quốc lại chào mua với giá 13.000-14.000 đồng/quả. Kết quả là nông dân đã chọn bán cho thương lái nước bạn, khiến công ty bị hụt sản lượng xuất khẩu.

Tương tự, ông Nguyễn Mạnh Hùng, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Nafoods, cũng chia sẻ về vấn đề này. Nafoods đã ký vùng trồng với diện tích lên tới 5.000ha với một số hợp tác xã trên Tây Nguyên, nhưng vẫn gặp phải tình trạng nông dân bán hàng cho thương lái khác. Điều này cho thấy rằng, mặc dù đã có sự hợp tác và thỏa thuận trước đó, nhưng nông dân vẫn có xu hướng bán hàng cho bên nào trả giá cao hơn.

Để giải quyết vấn đề này, các doanh nghiệp đã áp dụng nhiều giải pháp. Một số doanh nghiệp đã ký hợp đồng bao tiêu giá sàn với hợp tác xã, hoặc áp dụng cơ chế thưởng phạt để đảm bảo nông dân tuân thủ thỏa thuận. Tuy nhiên, các doanh nghiệp cũng kiến nghị về cơ chế quản lý Nhà nước để tránh tình trạng thương lái Trung Quốc tới tận vùng nguyên liệu để thu mua.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường, ông Trần Thanh Nam, cho rằng các doanh nghiệp không nên nhầm lẫn giữa hợp đồng mua bán với hợp đồng liên kết sản xuất. Nếu doanh nghiệp thực hiện theo đúng liên kết như vậy sẽ không thất bại. Tuy nhiên, đối với thỏa thuận mua bán đơn thuần, đến thời điểm thu hoạch, nông dân có quyền bán cho bên khác nếu thấy giá cao hơn. Điều này cho thấy rằng, cần có sự linh hoạt và hiểu biết trong việc xây dựng và thực hiện các hợp đồng sản xuất và tiêu thụ nông sản.

Các doanh nghiệp và cơ quan quản lý Nhà nước cần có sự phối hợp và đồng bộ trong việc giải quyết vấn đề này. Cần có các giải pháp toàn diện để đảm bảo quyền lợi của cả doanh nghiệp và nông dân, cũng như nâng cao hiệu quả sản xuất và tiêu thụ nông sản. Đồng thời, cần có các biện pháp quản lý và giám sát để tránh tình trạng thương lái tới tận vùng nguyên liệu để thu mua, gây thất bại cho các doanh nghiệp và ảnh hưởng đến quyền lợi của nông dân.

Nguồn: Vietnam+