Công nghệ 4.0 đang đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa tại Việt Nam. Việc ứng dụng công nghệ vào các bảo tàng và di tích lịch sử đã giúp không gian văn hóa trở nên sống động và hấp dẫn hơn, đặc biệt là đối với thế hệ trẻ.

Tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, công nghệ 4.0 đã được áp dụng để biến những tác phẩm nghệ thuật thành ‘câu chuyện hình ảnh sống’, cho phép người xem tương tác và khám phá một cách sâu sắc hơn. Từ năm 2021, lượng khách trẻ đến bảo tàng đã tăng vọt lên 40% tổng lượng khách tham quan, không chỉ để học hỏi mà còn chia sẻ trải nghiệm trên mạng xã hội, tạo ra hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ.

Văn Miếu – Quốc Tử Giám cũng là một điểm đến nổi bật với việc ứng dụng công nghệ 4.0 trong việc tái hiện truyền thống khoa cử xưa qua công nghệ 3D mapping, thực tế tăng cường (AR) và trí tuệ nhân tạo (AI). Hệ thống trợ lý du lịch ảo, tour tham quan ảo 3D, và trải nghiệm VR360 giúp khách tham quan khám phá di tích ở mọi lúc, mọi nơi. Các buổi trình diễn ánh sáng 3D mapping ban đêm tại Văn Miếu đã biến nơi này thành một không gian văn hóa sáng tạo, giao thoa giữa truyền thống và hiện đại, thu hút đông đảo du khách.

Việc ‘đánh thức’ di sản bằng công nghệ không chỉ là xu hướng mà đang trở thành sứ mệnh chung, giúp mỗi di sản có cơ hội kể lại câu chuyện của mình theo ngôn ngữ mới, lay động và lan tỏa trong cộng đồng số. Qua đó, công nghệ 4.0 không chỉ giúp bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa mà còn góp phần quảng bá văn hóa Việt Nam ra thế giới, tăng cường giao lưu văn hóa giữa các quốc gia.

Hiện nay, nhiều di tích lịch sử và bảo tàng tại Việt Nam đã và đang áp dụng công nghệ 4.0 để đổi mới và nâng cao chất lượng trải nghiệm cho khách tham quan. Điều này không chỉ giúp thu hút khách du lịch mà còn giáo dục và nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc bảo tồn di sản văn hóa cho thế hệ trẻ.

Ngày 21/7, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội đã ban hành văn bản số 3022/SVHTT-QLDSVH, gửi UBND các xã và các đơn vị quản lý di tích, danh thắng trên địa bàn thành phố Hà Nội. Văn bản này nhằm tăng cường phòng chống thiên tai tại các di tích lịch sử – văn hóa và danh lam thắng cảnh trên địa bàn thành phố Hà Nội.

Thực hiện Công điện số 3550/CĐ-BVHTTDL ngày 19/7/2025 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) và chỉ đạo của UBND thành phố Hà Nội về việc tập trung ứng phó với bão số 3 năm 2025, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội yêu cầu các địa phương và đơn vị khẩn trương triển khai các biện pháp phòng, chống và khắc phục hậu quả do bão lũ gây ra.

Cụ thể, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội đề nghị UBND các xã, phường thuộc thành phố Hà Nội; Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long – Hà Nội; các Ban Quản lý di tích: Di tích Danh thắng Hà Nội, Văn Miếu – Quốc Tử Giám, Nhà tù Hoả Lò chỉ đạo các phòng, ban chức năng triển khai nghiêm túc chỉ đạo của Bộ VHTTDL và thành phố về công tác ứng phó bão số 3.

Các địa phương và đơn vị cần kiểm tra, rà soát hệ thống cấp điện trong di tích; chủ động triển khai phương án bảo vệ các di tích lịch sử – văn hoá trên địa bàn quản lý; tạm dừng các hoạt động vui chơi, giải trí, du lịch trong thời gian có cảnh báo lũ.

Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội cũng yêu cầu các địa phương tăng cường hiệu quả công tác phòng, chống thiên tai, tránh xảy ra sự cố tại các di tích nhằm hạn chế tối đa thiệt hại do bão lũ gây ra. Các địa phương cần lập sơ đồ vị trí, danh mục thống kê các di vật, hiện vật bị hư hại sau khi sự cố xảy ra, làm cơ sở đối chiếu, phục hồi, khắc phục hậu quả và xác định rõ trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân liên quan (nếu có).

Đặc biệt, đối với các di tích đã xuống cấp, đặc biệt là các di tích xuống cấp nghiêm trọng, có nguy cơ sụp đổ, nằm gần sông, hồ cần có biện pháp phòng chống thiên tai, ngập lụt. Đối với các di tích đang hạ giải hoặc đang trong quá trình thi công, cần có biện pháp bảo vệ hiệu quả để tránh thiệt hại do bão lũ gây ra, bảo đảm an toàn trong suốt thời gian tu bổ, tôn tạo di tích.

Với các di tích ven sông, cần chủ động theo dõi sát diễn biến lũ qua các phương tiện thông tin đại chúng và thông báo từ chính quyền địa phương, bộ, ngành liên quan để kịp thời có biện pháp bảo đảm an toàn về người và tài sản; phối hợp chặt chẽ với các đơn vị liên quan triển khai các phương án ứng phó lũ; chuẩn bị đầy đủ lực lượng, phương tiện, vật tư để di dời hiện vật, đồ thờ tự, tài liệu quan trọng đến nơi an toàn; tổ chức khắc phục hậu quả theo hướng dẫn của các cấp có thẩm quyền.

Bên cạnh đó, Sở yêu cầu các địa phương, đơn vị thực hiện các biện pháp đảm bảo vệ sinh môi trường như: duy trì quét dọn vệ sinh thường xuyên tại di tích; bố trí điểm thu gom, vận chuyển rác thải đúng quy định; đảm bảo cảnh quan di tích xanh, sạch, đẹp.

Đồng thời, các địa phương cần tiếp tục chỉ đạo các đơn vị liên quan tăng cường công tác bảo đảm an ninh trật tự trên địa bàn, nhằm ổn định tình hình liên quan đến hoạt động tôn giáo, tín ngưỡng tại di tích; kiểm tra, hướng dẫn, tuyên truyền các tổ chức, cá nhân, Tiểu ban Quản lý di tích thực hiện tốt công tác phòng cháy, chữa cháy, phòng chống thiên tai và việc tu bổ, phục hồi di tích đúng quy định của Luật Di sản văn hóa và các quy định pháp luật hiện hành.

Chiều ngày 21 tháng 7, Tỉnh đoàn Thái Nguyên đã tổ chức một sự kiện quan trọng là Diễn đàn thanh niên Thái Nguyên với xã hội số. Sự kiện này đã thu hút hơn 250 đoàn viên thanh niên đại diện cho hơn 400.000 thanh niên từ các đơn vị đoàn, hội của tỉnh tham gia. Sự có mặt của các đồng chí lãnh đạo như Đinh Quang Tuyên, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh và Đồng Văn Lưu, Phó Chủ tịch Hội đồng Nhân dân tỉnh, đã làm cho sự kiện trở nên đặc biệt quan trọng.

Tại diễn đàn, các đại biểu và đoàn viên thanh niên đã được cung cấp những thông tin quý báu về xu hướng xã hội số và kết quả triển khai phong trào bình dân học trí tuệ nhân tạo (AI) trong thanh niên thời gian qua. Những thông tin này không chỉ giúp họ hiểu rõ hơn về sự phát triển của công nghệ mà còn mở ra những cơ hội mới cho việc học tập, làm việc và đóng góp cho xã hội. Bên cạnh đó, họ cũng được tập huấn về cách triển khai áp dụng công nghệ số và AI trong học tập, làm việc cũng như hoạt động hỗ trợ vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp và dịch vụ công trực tuyến tại cơ sở.

Một điểm nổi bật trong sự kiện là Lễ ra mắt Câu lạc bộ Thanh niên số tỉnh Thái Nguyên. Câu lạc bộ này hứa hẹn sẽ trở thành một cầu nối giữa thanh niên và công nghệ, giúp họ tiếp cận và tận dụng công nghệ để phát triển bản thân và đóng góp cho xã hội. Trong khuôn khổ sự kiện, Tỉnh đoàn đã trao tặng công trình thanh niên “Số hóa di tích lịch sử”, đây là một hoạt động thiết thực nhằm bảo tồn và phát huy giá trị của các di tích lịch sử trong thời đại số. Ngoài ra, họ cũng đã trao giải Cuộc thi ảnh và video clip “Hương sắc xứ Trà” năm 2025, một hoạt động văn hóa nhằm quảng bá vẻ đẹp của quê hương Thái Nguyên.

Sự kiện Diễn đàn thanh niên Thái Nguyên với xã hội số đã kết thúc nhưng những dấu ấn và giá trị mà nó mang lại sẽ còn tiếp tục lan tỏa. Sự kiện này không chỉ là một diễn đàn trao đổi thông tin mà còn là một cơ hội để các đoàn viên thanh niên gặp gỡ, học hỏi và chia sẻ kinh nghiệm. Thông qua sự kiện này, Tỉnh đoàn Thái Nguyên đã thể hiện sự quan tâm và đầu tư vào thế hệ trẻ, đồng thời mở ra những cơ hội mới cho sự phát triển của thanh niên trong thời đại số.

Với sự hỗ trợ từ các công nghệ mới, thanh niên Thái Nguyên sẽ có cơ hội để phát triển và thể hiện bản thân. Việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong các hoạt động sẽ giúp họ tiếp cận với những công cụ hiện đại và tiên tiến, từ đó nâng cao hiệu suất và chất lượng công việc.

Trong khuôn khổ dự án bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa Champa, các nhà khảo cổ thuộc Đại học Huế vừa tiến hành khai quật tháp đôi Liễu Cốc ở xã Lộc Điền, huyện Phú Lộc, Thừa Thiên – Huế. Đây là lần đầu tiên, các nhà khoa học tiến hành khai quật, đánh giá thực trạng di tích tháp đôi Liễu Cốc, nhằm có những thông tin đầy đủ, chính xác về tháp và có giải pháp bảo tồn hiệu quả.

Sau hơn một tháng tiến hành, đội ngũ khảo cổ đã phát hiện nhiều dấu tích khảo cổ quan trọng về kiến trúc Champa tại khu vực tháp đôi Liễu Cốc. Đoàn đã thu thập được nhiều hiện vật có giá trị như: các mảnh gốm, đồ sành, bát đĩa, tiền cổ, linh kiện kiến trúc, các bộ phận trang trí, ốc áng….Đặc biệt, gần như toàn bộ dấu tích chân tháp (thành tháp bao quanh) đã được phác dựng lại; các hiện vật có dấu tích của một công trình kiến trúc lưỡng tháp (có 2 tháp) thuộc dòng kiến trúc tiêu biểu của nhà nước Champa xưa.

Ở khu vực phía Bắc của tháp đôi, các nhà khảo cổ đã tìm thấy những viên gạch Chăm với kích thước lớn như: 23x11x4 cm; 25x12x5 cm và nhiều viên có kích thước 29x14x6 cm được xếp thành mảng thành tháp theo phương ngang.

Ông Hồ Yên, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Lộc Điền cho biết: Hiện, tháp đôi Liễu Cốc được xây dựng dựa vào 2 đồi thông, mỗi tháp xây dựng theo hình chóp vuông, đáy là hình vuông với 5 tầng, mỗi tầng thu nhỏ dần. Kết quả nghiên cứu bước đầu cho thấy đây là công trình kiến trúc tháp Champa thế kỷ 9. Hiện vật thu thập được nhiều nhất là gạch vuông dùng để xây tháp, một số viên có in chữ Chăm.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phan Như Mẫn – Trưởng đoàn khai quật cho biết, đây là công trình kiến trúc Champa quan trọng, đã và đang trong tình trạng xuống cấp nghiêm trọng. Sau đợt khảo sát tháng 7- 2019 của Đoàn, Viện Khảo cổ học Việt Nam có kế hoạch trùng tu di tích và phối hợp với chính quyền địa phương bảo vệ nghiêm ngặt theo kết luận của các chuyên gia, các nhà khoa học. Kế hoạch sẽ tổ chức lễ tôn trí di tích công trình kiến trúc độc đáo này sớm được tổ chức.

Chùa tháp đôi Liễu Cốc tọa lạc cách thành phố Huế 25km về hướng Nam; khởi nguồn là một sánh ủi (đền tháp) Vishnu có niên đại vào thế kỷ 9. Chùa tháp đôi là mô hình kiến trúc tiêu biểu của thời kỳ Lâm Ấn Thừa Cựu, đánh dấu trình độ phát triển mà Chăm tiến tới giai đoạn hoàng kim và đã biến thành khu tháp việt hoàn toàn.

Theo Trung tâm Văn hóa Việt Nam giới thiệu điểm đến miền Trung về hệ thống các di tích khảo cổ – kỳ quan kiến trúc của dòng kiến trúc sư .

### Các tin bài liên quan
– Khaiquậttháp đôi Liễu Cốc: hé mở nhiều bí mật về kiến trúc Champa. [Link]
– Tháp đôi Liễu Cốc [Trang chủ].