Cuộc thi đổi mới sáng tạo về kinh tế xanh ‘Net Zero Challenge 2025’ đã chính thức được khởi động, mang lại cơ hội lớn cho các công ty khởi nghiệp, nhóm nghiên cứu và dự án thuộc doanh nghiệp hoặc tổ chức phi lợi nhuận. Chương trình do Quỹ Touchstone Partners và Temasek Foundation đồng tổ chức, phối hợp cùng Viện Nghiên cứu Phát triển TP HCM (HIDS) và nhiều đối tác trong nước, quốc tế.

Net Zero Challenge 2025 tập trung vào 3 lĩnh vực chính, bao gồm: Năng lượng tái tạo và trung hòa carbon; hệ thống lương thực và nông nghiệp bền vững; kinh tế tuần hoàn và quản lý rác thải. Tổng giá trị giải thưởng lên đến 21 tỉ đồng, với 15 tỉ đồng tiền mặt không yêu cầu chia sẻ cổ phần. Những người tham gia sẽ có cơ hội nhận được sự hỗ trợ tài chính đáng kể để phát triển ý tưởng của mình.

Các đội tham gia cuộc thi là các công ty khởi nghiệp, nhóm nghiên cứu, dự án thuộc doanh nghiệp hoặc tổ chức phi lợi nhuận sẵn sàng triển khai thử nghiệm ở quy mô lớn nhưng cần có sản phẩm khả dụng tối thiểu (MVP) với định hướng thương mại hóa rõ ràng. Ngoài ra, các đội quốc tế đã thương mại hóa ở nơi khác nhưng muốn mở rộng hoặc tìm kiếm cơ hội hợp tác chiến lược tại Việt Nam cũng được khuyến khích tham gia cuộc thi.

Đặc biệt, GS Engineering & Construction (Hàn Quốc) lần đầu tiên đồng hành với chương trình ở vai trò đối tác chiến lược. Bên cạnh đó, còn có các quỹ đầu tư nổi bật như Investible (Úc), AiViet Ventures và sự hỗ trợ chuyên môn từ Amazon Web Services. Sự tham gia của các đối tác này hứa hẹn sẽ mang lại nhiều cơ hội hợp tác và phát triển cho các đội tham gia.

Bà Ngô Thùy Ngọc Tú, Giám đốc Touchstone Partners, cho biết chương trình hướng tới giải quyết khoảng trống vốn cho công nghệ xanh giai đoạn đầu, giúp các nhà sáng lập giảm áp lực huy động vốn. Việc này sẽ giúp các dự án tập trung vào phát triển và triển khai sản phẩm của mình thay vì phải lo lắng về vấn đề tài chính.

Trong khi đó, bà Heng Li Lang từ Temasek Foundation nhấn mạnh vai trò của hợp tác quốc tế trong mở rộng quy mô giải pháp khí hậu tại các khu vực bị ảnh hưởng nặng nề. Sự hợp tác này không chỉ giúp các dự án có được nguồn lực và kinh nghiệm cần thiết mà còn giúp họ có thể mở rộng phạm vi hoạt động của mình.

Net Zero Challenge 2025 là một cơ hội lớn cho các công ty khởi nghiệp và dự án đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực kinh tế xanh. Với sự hỗ trợ từ các đối tác và quỹ đầu tư nổi bật, cuộc thi hứa hẹn sẽ mang lại nhiều thành công và đóng góp vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế.

Diễn đàn Chuyển đổi xanh và Ngày hội Tái chế 2025 sẽ chính thức diễn ra vào ngày 31/7 tại Hội trường Thống Nhất, thành phố Hồ Chí Minh. Sự kiện này dự kiến sẽ thu hút gần 500 đại biểu từ các bộ, ngành Trung ương, chính quyền địa phương, doanh nghiệp, tổ chức quốc tế, trường đại học và cộng đồng khởi nghiệp sáng tạo vì môi trường.

Các giải pháp và mô hình thực tế nhằm thúc đẩy chuyển đổi xanh và tái chế sẽ được trình làng tại diễn đàn này. Sự kiện cũng sẽ bao gồm khu vực triển lãm trưng bày các sản phẩm đến từ doanh nghiệp, nhóm khởi nghiệp, sinh viên và nghệ nhân thủ công. Những sản phẩm này đã được chọn lọc và sắp xếp để thể hiện tính thực tế của các sáng kiến xanh.

Khách tham quan sẽ có cơ hội trải nghiệm thực tế các mô hình sản xuất từ rác thải nhựa, robot dọn rác, máy in 3D từ nhựa tái chế, thời trang bền vững… Đây là những sản phẩm mang đậm tinh thần đổi mới và hướng tới mục tiêu bảo vệ môi trường.

Theo bà Vũ Kim Hạnh, Chủ tịch Hội Doanh nghiệp hàng Việt Nam chất lượng cao, thành viên ban tổ chức, diễn đàn và Ngày hội Tái chế 2025 sẽ giới thiệu hàng loạt sản phẩm mang đậm tinh thần đổi mới. Một số sản phẩm nổi bật bao gồm máy in 3D sử dụng nhựa tái chế cùng các sản phẩm in thực tế, túi đi chợ từ lưới đánh cá, robot dọn rác và phao chắn rác thông minh.

Bên cạnh đó, không gian triển lãm còn trưng bày các sản phẩm từ nguyên liệu bản địa như xơ mướp, cỏ bàng, xơ dừa, được tái sinh thành giỏ xách, đồ gia dụng nhờ bàn tay nghệ nhân. Vải vụn ngành may mặc cũng trở thành túi tote, buộc tóc… Nhiều nhóm sinh viên cũng sẽ mang đến ý tưởng như viên nén trồng cây từ xơ dừa, hay sản phẩm làm sạch không khí từ vi sinh.

Sự kiện này hứa hẹn sẽ mang lại nhiều trải nghiệm và kiến thức bổ ích cho khách tham quan, đồng thời thúc đẩy sự phát triển của mô hình kinh tế tuần hoàn và xu hướng sống xanh, tiêu dùng có trách nhiệm. Qua đó, các đại biểu và khách tham quan sẽ có cơ hội tìm hiểu và trải nghiệm thực tế các giải pháp và mô hình tái chế, đóng góp vào mục tiêu bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

Trong khuôn khổ Diễn đàn Trí thức trẻ Việt Nam toàn cầu lần thứ VI, các đại biểu đã tham gia tọa đàm về khởi nghiệp đổi mới sáng tạo gắn với phát triển kinh tế xanh và phát triển bền vững. Tại đây, các chuyên gia đã đưa ra những ý kiến tâm huyết và giải pháp nhằm hỗ trợ các nhà sáng tạo Việt Nam.

TS. Đinh Hùng Cường, Trưởng phòng Nghiên cứu và Phát triển tại Viện Hoá học Nước biển Fukuoka (Nhật Bản), đã đặt ra một câu hỏi khiến cả khán phòng phải suy ngẫm: Vì sao một quả xoài Miyazaki (Nhật Bản) có thể được bán với giá hơn 2 triệu đồng, trong khi xoài Việt Nam dù ngon nhưng giá trị lại thấp hơn rất nhiều? Theo TS. Cường, câu trả lời không chỉ nằm ở thương hiệu, mà còn ở việc tạo ra một câu chuyện cho sản phẩm. Đó là câu chuyện về sự chăm chút tỉ mỉ, từ việc cắt tỉa để mỗi cây chỉ giữ lại vài chục quả, cho đến bọc từng quả trong túi lưới, thu hoạch đúng thời điểm quả vừa rụng khỏi cành – thời điểm ngon nhất, chất lượng nhất.

Tuy nhiên, TS. Cường cũng nhấn mạnh rằng, cần thiết phải có một nền tảng chất lượng ngay từ khâu đầu vào. Môi trường sản xuất xuống cấp, đất đai bạc màu, hệ sinh thái bị phá vỡ bởi hóa chất thì mọi nỗ lực marketing, mọi câu chuyện thương hiệu đều vô nghĩa. Điều này đòi hỏi sự quan tâm và đầu tư đúng mức vào quá trình sản xuất và chế biến, nhằm tạo ra sản phẩm chất lượng cao.

Cũng tại tọa đàm, TS. Nguyễn Hoàng Chinh, Trung tâm nghiên cứu các sản phẩm sinh học bền vững trường ĐH Deakin, Úc, đã trao đổi về chủ đề khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trong sản xuất xanh. Theo TS. Chinh, Việt Nam đang đứng trước một nghịch lý lớn: lãng phí hàng chục triệu tấn phụ phế phẩm mỗi năm. Đây là một nguồn tài nguyên khổng lồ có thể được tận dụng để tạo ra các sản phẩm có giá trị kinh tế cao.

TS. Chinh đã gợi mở hướng để các startup có thể biến nguồn ‘rác’ khổng lồ này thành một ‘mỏ vàng’, thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn và cạnh tranh sòng phẳng trên thị trường quốc tế. Chìa khóa để giải quyết bài toán này nằm ở việc chuyển đổi tư duy từ kinh tế tuyến tính sang kinh tế tuần hoàn, trong đó các sản phẩm được thiết kế để tái sử dụng, tái chế và tái tạo.

Để biến ý tưởng thành hiện thực, TS. Nguyễn Hoàng Chinh đề xuất, Việt Nam cần một hệ sinh thái hỗ trợ hiệu quả, dựa trên mô hình hợp tác “kiềng ba chân”: Chính phủ – Viện nghiên cứu – Doanh nghiệp. Sự hợp tác này giúp giảm chi phí đầu tư riêng lẻ cho từng doanh nghiệp, đẩy nhanh quá trình chuyển giao công nghệ và tạo ra một môi trường đổi mới sáng tạo sôi động.

TS. Đinh Hùng Cường cũng đề xuất một mô hình hỗ trợ “công thức 4 chân” để tạo ra một hệ sinh thái hỗ trợ thông minh cho các nhà sáng tạo Việt. Cụ thể, nhà nước cần xây dựng các phòng thí nghiệm mở (Open Lab) dùng chung, có một cơ chế tài chính linh hoạt, cho phép các nhà nghiên cứu được “ghi nợ” chi phí và chỉ hoàn trả khi dự án thành công. Điều này sẽ giúp giảm thiểu rủi ro và tăng cường khả năng tiếp cận với các nguồn lực cần thiết cho khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.

Cuối cùng, các chuyên gia đều nhấn mạnh rằng, để hỗ trợ các nhà sáng tạo Việt Nam, cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa Chính phủ, Viện nghiên cứu và Doanh nghiệp. Sự hợp tác này sẽ giúp tạo ra một môi trường đổi mới sáng tạo sôi động, hỗ trợ các nhà sáng tạo Việt Nam phát triển và thành công trong lĩnh vực khởi nghiệp đổi mới sáng tạo gắn với phát triển kinh tế xanh và phát triển bền vững.

Các doanh nghiệp ngành logistics tại Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức lớn từ sự biến động của kinh tế toàn cầu. Những thách thức này bao gồm vấn đề đứt gãy chuỗi cung ứng, tăng chi phí vận tải và các rào cản về thuế carbon cũng như tiêu chuẩn Môi trường, Xã hội, Quản trị (ESG) của Liên minh châu Âu (EU). Tuy nhiên, trong bối cảnh này, các doanh nghiệp cũng có cơ hội chuyển đổi xanh, tái định vị và phát triển bền vững trong cuộc đua toàn cầu.

Để đạt được mục tiêu phát triển bền vững, các doanh nghiệp cần sự hỗ trợ của Nhà nước thông qua các chính sách phát triển hạ tầng bền vững, tài chính xanh và quản trị phát thải. Ngành vận tải, đặc biệt là vận tải biển, đang là nguồn phát thải cao trong lĩnh vực logistics do mức tiêu thụ nhiên liệu lớn. Tổ chức Hàng hải Quốc tế (IMO) đã đặt yêu cầu chuyển đổi sang nhiên liệu ít phát thải, hướng tới mục tiêu giảm phát thải ròng về mức 0 vào năm 2050. Đây là cơ hội để Việt Nam xây dựng mô hình logistics xanh và bền vững.

Theo báo cáo của Ngân hàng Thế giới (WB), tốc độ tăng trưởng logistics Việt Nam đạt 16%/năm, và năm 2023, Việt Nam đã đứng thứ 43 trong xếp hạng chỉ số hiệu quả logistics và thuộc nhóm 5 nước dẫn đầu ASEAN. Phó Cục trưởng Xuất nhập khẩu (Bộ Công thương) Trần Thanh Hải cho rằng, logistics xanh không chỉ hướng tới mục tiêu phát triển bền vững mà còn giúp doanh nghiệp giảm chi phí dài hạn trước biến động của giá dầu và chi phí vận tải. Đây cũng là tiêu chuẩn mới của các thị trường xuất khẩu, đặc biệt là khi EU đã triển khai cơ chế CBAM áp thuế hàng hóa có phát thải cao.

Tuy nhiên, hành trình xanh hóa logistics tại Việt Nam không hề dễ dàng khi nhận thức, thói quen và hạ tầng chưa thực sự đáp ứng tốt cho sự phát triển của phương tiện vận chuyển xanh. Tổng Giám đốc Công ty CP Đầu tư và Xây dựng Phúc Khang Lưu Thị Thanh Mẫu cho rằng, cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 đang đặt doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, trước áp lực lớn trong việc xanh hóa chuỗi cung ứng.

Cần sự phối hợp từ nhiều bên để thúc đẩy logistics xanh. Chủ tịch Macstar Group Trần Tiến Dũng cho biết, từ năm 2023, Macstar Group đã đầu tư tàu lớn, thành lập nhóm vận tải thủy nội địa và ven biển, thử nghiệm kết nối tuyến Hải Phòng-Ninh Bình bằng tàu thủy để lưu thông. Điều này không chỉ giúp Macstar Group tiết kiệm chi phí, giảm thời gian và tăng sức chở đáng kể mà còn góp phần xây dựng hình ảnh xanh trong mắt đối tác toàn cầu.

Phó Chủ tịch Ủy ban Vận tải và Logistics thuộc Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) Koen Soenens cho rằng, tại Việt Nam, hạ tầng logistics chưa đồng bộ, chính sách thiếu nhất quán và quy định chưa rõ ràng đang cản trở quá trình chuyển đổi xanh. Vì vậy, rất cần sự phối hợp, chung tay giữa Nhà nước, doanh nghiệp và các bên liên quan để cùng nhau tạo ra một hệ sinh thái logistics bền vững.

Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Phạm Tấn Công nhấn mạnh, phát triển logistics xanh trở thành lợi thế quan trọng để doanh nghiệp Việt Nam đi nhanh hơn, vượt lên trong chiến lược phát triển bền vững toàn cầu. Đây còn là con đường sống còn, giúp doanh nghiệp logistics Việt Nam nâng cao sức cạnh tranh và tạo sức bật trong sự biến động bất định của nền kinh tế toàn cầu.