Thông tin về việc Phó Chủ tịch Đại học FPT, ông Hoàng Nam Tiến, qua đời do đột quỵ ở tuổi 56 đã gây ra nhiều tiếc thương và làm dấy lên lời cảnh tỉnh về hiểm họa đột quỵ – một căn bệnh nguy hiểm có thể cướp đi sinh mạng bất cứ lúc nào, bất kể tuổi tác.

Đột quỵ, hay còn gọi là tai biến mạch máu não, là tình trạng y tế khẩn cấp và nguy hiểm hàng đầu hiện nay. Căn bệnh này không chỉ là nguyên nhân gây tử vong cao mà còn để lại những di chứng nặng nề, ảnh hưởng sâu sắc đến chất lượng cuộc sống của người bệnh và gia đình. Đột quỵ xảy ra khi cung cấp máu cho não bị gián đoạn hoặc giảm đáng kể, dẫn đến thiếu oxy và chất dinh dưỡng cho não.

Có hai dạng đột quỵ chính: đột quỵ do thiếu máu cục bộ và đột quỵ do xuất huyết. Đột quỵ do thiếu máu cục bộ chiếm khoảng 80% các trường hợp, xảy ra khi một cục máu đông hoặc mảng xơ vữa làm tắc nghẽn mạch máu, ngăn không cho máu lên não. Đột quỵ do xuất huyết xảy ra khi một mạch máu trong não bị vỡ, gây chảy máu vào mô não xung quanh.

Thời gian là yếu tố quan trọng nhất trong việc điều trị đột quỵ. Càng được cấp cứu sớm, khả năng phục hồi của người bệnh càng cao. Để nhận biết các dấu hiệu đột quỵ, người dân có thể ghi nhớ quy tắc F.A.S.T: Face (mặt), Arm (tay), Speech (lời nói), và Time (thời gian). Khi nhận thấy các triệu chứng bất thường như mặt bị cong, tay bị yếu, nói ngọng, hoặc có các triệu chứng khác, cần lập tức gọi cứu trợ y tế để được hỗ trợ kịp thời.

Các chuyên gia y tế cũng chỉ ra rằng đột quỵ thường liên quan đến các yếu tố nguy cơ có thể kiểm soát được, như tăng huyết áp, bệnh tim mạch, tiểu đường, hút thuốc lá, mỡ máu cao, béo phì và thiếu vận động. Sự thay đổi lối sống và điều trị các bệnh lý nền có thể giúp giảm thiểu nguy cơ mắc đột quỵ.

Để phòng chống đột quỵ hiệu quả, khuyến cáo từ Bộ Y tế nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chủ động phòng ngừa. Điều này bao gồm xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục đều đặn, bỏ thuốc lá và hạn chế rượu bia, kiểm soát các bệnh lý nền, và duy trì cân nặng hợp lý. Ngoài ra, thường xuyên theo dõi và kiểm tra sức khỏe định kỳ cũng giúp phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ và có biện pháp can thiệp kịp thời.

Đột quỵ là một căn bệnh nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng tránh được nếu chúng ta có kiến thức và thay đổi lối sống. Việc chủ động chăm sóc sức khỏe, kiểm soát các yếu tố nguy cơ và nhận biết sớm các dấu hiệu sẽ giúp giảm thiểu những rủi ro và bảo vệ cuộc sống của chính mình và những người thân yêu.

Craze về tăng lượng chất xơ để cải thiện sức khỏe đang thu hút sự chú ý trên mạng xã hội. Các video liên quan đến chủ đề fibermaxxing – hay việc tối đa hóa lượng chất xơ tiêu thụ để nâng cao tiêu hóa và sức khỏe tổng thể – đã đạt được hàng triệu lượt xem trên nhiều nền tảng trực tuyến. Hashtag #fibermaxxing trên TikTok hiện đã được sử dụng hơn 157 triệu lần và có xu hướng tiếp tục tăng lên.

Các chuyên gia dinh dưỡng khuyến nghị rằng phụ nữ nên tiêu thụ khoảng 25-28g chất xơ mỗi ngày, trong khi đàn ông cần khoảng 31-34g chất xơ hàng ngày. Tuy nhiên, có khoảng 90% phụ nữ và 97% nam giới không đạt được mức tiêu thụ chất xơ khuyến nghị hàng ngày. Việc tăng cường tiêu thụ chất xơ có thể mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe tổng thể.

Chế độ ăn giàu chất xơ có thể cải thiện khả năng kiểm soát đường huyết, hỗ trợ hệ tiêu hóa khỏe mạnh, giảm táo bón và giảm lượng mỡ nội tạng. Chất xơ đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện hệ vi sinh đường ruột, hỗ trợ nhu động ruột khỏe mạnh và giúp kiểm soát cảm giác no giữa các bữa ăn.

Các chuyên gia cũng cho rằng ăn nhiều chất xơ là chìa khóa để giảm mỡ nội tạng và kiểm soát cân nặng. Lượng chất xơ cao có thể giảm mức cholesterol trong máu, bảo vệ cơ thể khỏi nguy cơ mắc các bệnh như ung thư ruột kết và tiểu đường típ 2, cũng như giảm nguy cơ tử vong do bệnh tim mạch.

Để tăng cường lượng chất xơ, các chuyên gia khuyến khích tập trung vào thực phẩm nguyên cám giàu chất xơ như rau, trái cây, các loại đậu và ngũ cốc nguyên hạt. Bạn cũng có thể bổ sung chất xơ bằng cách thêm hạnh nhân, hạt chia vào sữa chua hoặc sinh tố, cháo yến mạch, hoặc thay thế bánh mì trắng hoặc gạo trắng bằng các loại bánh mì nguyên cám, gạo lứt.

Tuy nhiên, việc tăng cường chất xơ cần được thực hiện từ từ để cơ thể có thời gian thích nghi. Trong thời gian đầu, có thể xuất hiện một số tác dụng phụ như đầy hơi, nặng bụng, chướng bụng. Vì vậy, các chuyên gia khuyến cáo nên tăng lượng chất xơ dần dần theo thời gian và kết hợp với việc uống nhiều nước để hỗ trợ hệ tiêu hóa hoạt động trơn tru.

Rối loạn mỡ máu là tình trạng bất thường của các chỉ số lipid máu, bao gồm mức cholesterol toàn phần cao, LDL-C (cholesterol xấu) cao, triglycerides cao, hoặc HDL-C (cholesterol tốt) thấp. Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra các bệnh lý tim mạch và rối loạn chuyển hóa.

Theo Viện Dinh dưỡng, đa số các trường hợp rối loạn chuyển hóa lipid máu là do chế độ ăn không lành mạnh, thói quen tĩnh tại (ít vận động) và nguyên nhân thứ phát do thừa cân, béo phì, các bệnh lý rối loạn chuyển hóa. Chế độ ăn không lành mạnh là một trong những nguyên nhân chính gây ra rối loạn mỡ máu. Người Việt Nam có xu hướng ăn nhiều thịt và mỡ động vật nhưng ít rau xanh và hoa quả. Điều này làm tăng nguy cơ mắc các bệnh thừa cân béo phì, tăng huyết áp, đái tháo đường, gút, rối loạn mỡ máu.

Đặc biệt, thói quen tiêu thụ quá nhiều chất béo bão hòa, trans-fat, thực phẩm siêu chế biến sẵn, đường tự do đang gia tăng ở người trẻ, dẫn đến tỷ lệ mắc các bệnh rối loạn lipid máu cũng gặp nhiều hơn ở người trẻ. Thiếu hoạt động thể lực cũng là một nguyên nhân quan trọng gây ra rối loạn mỡ máu. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), tỷ lệ thiếu vận động thể chất trên toàn cầu vẫn ở mức đáng báo động, với 31% người trưởng thành không tham gia vận động thể chất đủ. Dự báo tỷ lệ này có thể tăng đến 35% vào năm 2030. Tại Việt Nam, khoảng 25% người trưởng thành không tham gia vận động đủ.

Để kiểm soát và điều trị bệnh lý rối loạn mỡ máu, chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng. Hướng dẫn về chẩn đoán và điều trị rối loạn lipid máu của Bộ Y tế khuyến cáo chế độ ăn nên giảm chất béo bão hòa xuống dưới 7-10% tổng năng lượng trong ngày, hạn chế tối đa hoặc loại bỏ hoàn toàn chất béo chuyển hóa (trans-fat) có trong đồ chiên rán nhiều lần, thực phẩm chế biến sẵn và bánh kẹo công nghiệp. Ngoài ra, nên tăng cường sử dụng chất béo không bão hòa, đặc biệt là omega-3 từ cá béo, và tăng lượng chất xơ, đặc biệt là chất xơ hòa tan.

Người bị rối loạn lipid máu cũng nên hạn chế cholesterol dưới 200-300 mg/ngày, tránh ăn nhiều lòng đỏ trứng, nội tạng động vật và thịt đỏ nhiều mỡ. Hạn chế đường tự do và rượu bia, nhất là khi có tăng triglyceride, đồng thời giảm lượng muối ăn xuống dưới 5g mỗi ngày. Chế độ ăn nên ưu tiên các loại ngũ cốc nguyên cám, rau củ và trái cây tươi ít ngọt, cá biển, đậu nành và sản phẩm từ đậu, cùng với các loại hạt không tẩm muối hay đường.

Tóm lại, để kiểm soát nguy cơ mỡ máu, chúng ta nên thay đổi thói quen hàng ngày bằng cách áp dụng chế độ ăn lành mạnh, tăng cường hoạt động thể lực và hạn chế các thực phẩm không tốt cho sức khỏe tim mạch. Hãy ưu tiên sử dụng các thực phẩm giàu dinh dưỡng, tăng cường vận động và duy trì lối sống lành mạnh để giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch và rối loạn chuyển hóa.