Tình trạng tự ý truyền hoặc tiêm thuốc bổ tại nhà mà không có chỉ định của bác sĩ đang ngày càng trở nên phổ biến, gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe, đặc biệt là đối với những người có bệnh nền. Nhiều người cao tuổi mắc các bệnh như đái tháo đường, tăng huyết áp, suy tim vẫn tùy tiện sử dụng thuốc bổ, tiêm truyền tại nhà, dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng.

Bà B.T., ngụ tại phường Sài Gòn, TPHCM, là một ví dụ điển hình. Bà thường xuyên tiêm ‘thuốc bổ’ tại nhà, bao gồm vitamin và thuốc bổ não, mà không có chỉ định của bác sĩ. Trong khi đó, con gái của bà B.T. lo lắng vì mẹ mình mắc bệnh đái tháo đường lâu năm, tăng huyết áp, mỡ máu và tim mạch, việc dùng thuốc bừa bãi có thể làm bệnh thêm nặng.

Tương tự, bà P.T.M., 50 tuổi, ngụ tại TPHCM, vừa nhập viện cấp cứu do tự ý truyền một chai ‘nước trái cây’ để tăng cường miễn dịch. Kết quả là bà bị quá liều vitamin C và phải được xử trí bằng cách truyền dịch để thận tự đào thải.

Không ít trường hợp khác cũng gặp phải biến chứng do tự ý tiêm, truyền thuốc bổ tại nhà. Bà Đ.T.K.H., 75 tuổi, ngụ tỉnh Vĩnh Long, đã bị phù phổi cấp sau khi truyền nước và suýt mất mạng. Nguyên nhân là do bà có tiền sử bệnh đái tháo đường, tăng huyết áp, suy tim và đã tự ý truyền dịch.

Theo bác sĩ chuyên khoa2 Trương Quang Anh Vũ, Trưởng khoa Khám bệnh, Bệnh viện Thống Nhất, truyền dịch là thủ thuật phải được thực hiện ở cơ sở y tế, trừ trường hợp cấp cứu tại nhà. Việc tiêm, truyền thuốc cũng có tỉ lệ nhỏ bệnh nhân phản ứng thuốc bất lợi, phải được xử lý cấp cứu kịp thời tại cơ sở y tế.

Bác sĩ chuyên khoa1 Võ Thị Thu Hà, Khoa Nội tổng hợp, Bệnh viện Lê Văn Thịnh, khuyến cáo rằng tự ý mua vitamin, thuốc bổ về tiêm mà chưa tham vấn bác sĩ là không nên. Tất cả thuốc bổ đều có nguy cơ gây dị ứng, sốc phản vệ và không có thuốc và phương tiện để kịp thời cấp cứu cho bệnh nhân tại nhà. Đối với người cao tuổi, nếu có bệnh nền mà tùy tiện tiêm, truyền thuốc bổ còn gây nguy hiểm tính mạng.

Một trường hợp đáng chú ý gần đây đã được NBC News đưa tin, liên quan đến việc sử dụng thực phẩm bổ sung có nguồn gốc thảo dược và dẫn đến tổn thương gan nghiêm trọng. Katie Mohan, một phụ nữ Mỹ 57 tuổi, đã tự ý sử dụng viên nghệ liều cao hàng ngày trong 2 tháng, kết quả là tình trạng gan bị tổn thương nghiêm trọng.

Katie Mohan ban đầu chỉ nghĩ rằng mình bị đau khớp thông thường và tìm kiếm giải pháp trên mạng xã hội. Tại đó, cô thấy một người nổi tiếng quảng cáo về công dụng của viên nghệ trong việc giảm viêm và đau khớp. Do đó, cô bắt đầu mua và uống viên nghệ hàng ngày, mỗi lần với liều lượng 2.250mg. Chỉ vài tuần sau, Mohan bắt đầu xuất hiện các triệu chứng như đau bụng, buồn nôn, mệt mỏi và nước tiểu sẫm màu. Tuy nhiên, cô không liên hệ các triệu chứng này với việc sử dụng viên nghệ.

Sau khi xem một bản tin về sự gia tăng tỷ lệ tổn thương gan do thực phẩm bổ sung có nguồn gốc thảo dược, Mohan đã đi khám và phát hiện chỉ số men gan của mình cao gấp 60 lần so với giới hạn bình thường. Các bác sĩ cho biết tình trạng của cô rất nghiêm trọng và chỉ cần thêm một chút nữa là gan của cô sẽ bị tổn thương và suy hỏng hoàn toàn. Mohan đã phải nằm viện sáu ngày và đang được theo dõi chặt chẽ, điều trị bằng thuốc tiêm tĩnh mạch để phục hồi chức năng gan.

Tiến sĩ Nikolaos Pyrsopoulos, bác sĩ chuyên khoa gan tại Đại học New York, cho biết trong thời gian gần đây, số ca bị tổn thương gan do tự ý sử dụng thực phẩm bổ sung có xu hướng gia tăng tại Mỹ. Nghệ thường được quảng cáo có tác dụng giảm viêm, điều trị viêm xương khớp, nhưng cũng là một trong những thảo dược phổ biến nhất có liên quan đến những ca tổn thương gan, viêm gan tại Mỹ.

Theo nghiên cứu trên tạp chí Liver Transplantation, từ năm 1995 đến năm 2020, tỷ lệ suy gan và cần phải ghép gan có liên quan đến việc sử dụng thực phẩm bổ sung tại Mỹ đã tăng gấp 8 lần. Một bài đánh giá trên tạp chí Hepatology cho thấy 20% các trường hợp nhiễm độc gan có liên quan đến thảo dược và thực phẩm bổ sung.

Tiến sĩ Dina Halegoua-De Marzio, bác sĩ chuyên khoa gan tại Jefferson Health, cho biết tự nhiên không có nghĩa là an toàn. Vị bác sĩ này nói thêm rằng nghệ có thể an toàn khi sử dụng như một gia vị để nấu ăn, nhưng một số loại thực phẩm bổ sung hiện nay có hàm lượng nghệ lên đến hơn 2.000mg, đây là liều lượng rất cao.

Hiện tại, Mohan vẫn đang trong quá trình hồi phục và đã tuyên bố sẽ không bao giờ tự ý sử dụng bất kỳ loại thực phẩm bổ sung nào nữa. Tại Mỹ, chưa có hướng dẫn rõ ràng về liều lượng nghệ được coi là an toàn khi sử dụng, và Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cũng chưa phê duyệt các sản phẩm viên nghệ. Tuy nhiên, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã đánh giá liều dùng nghệ chấp nhận được mỗi ngày là từ 0 đến 3 mg trên mỗi kg cân nặng cơ thể.

Một trường hợp đáng tiếc gần đây đã xảy ra với Tiểu Vương, một cư dân tại Trung Quốc, khi anh suýt mất bàn chân do một tai nạn nhỏ nhặt. Sự việc bắt đầu sau bữa ăn khi anh cắm ngược một cây tăm vào một cục đất nặn đồ chơi đặt trên sàn. Khi đứng dậy, do trọng tâm lệch, anh trượt chân và cây tăm đâm thẳng vào lòng bàn chân phải của mình.

Mặc dù cảm thấy đau nhói ngay lập tức, nhưng vì vết thương chỉ là một lỗ nhỏ và gần như không chảy máu, Tiểu Vương đã tự nhổ tăm ra và bỏ qua. Tuy nhiên, vài ngày sau, vết thương không những không lành mà còn ngày càng sưng đau, khiến anh đi lại khập khiễng. Một tuần sau, lỗ nhỏ kia bắt đầu mưng mủ, vùng da quanh đó đỏ rực, đau đến mức chỉ cần chạm nhẹ cũng đau thấu tim gan.

Tiểu Vương được đưa vào cấp cứu tại bệnh viện, nơi các bác sĩ nhận thấy lòng bàn chân phải của anh đã bị hoại tử đen sạm, sưng tấy, nóng rát. Khi chạm vào thì thấy mềm nhũn, là dấu hiệu cho thấy mủ đã tích tụ nhiều dưới da. Vùng bắp chân không có vết thương cũng bắt đầu sưng đỏ.

Sau khi thực hiện các xét nghiệm cần thiết, các bác sĩ đã phát hiện ra rằng Tiểu Vương nhiễm cùng lúc 3 loại vi khuẩn gây bệnh nghiêm trọng là Streptococcus constellatus, Streptococcus anginosus và Streptococcus intermedius. Điều đáng nói là cả ba loại vi khuẩn trên đều phổ biến trong khoang miệng con người.

Các bác sĩ cho biết rằng nguyên nhân của sự việc là cây tăm mà Tiểu Vương dùng để xỉa răng, rồi giẫm phải. Miệng là ổ vi khuẩn, cây tăm chưa được xử lý vệ sinh lại cắm thẳng vào chân, vi khuẩn từ đó mà tràn vào. Cộng thêm việc anh không xử lý vết thương ban đầu, vi khuẩn cứ thế sinh sôi, tấn công mô mềm.

May mắn là sau một thời gian điều trị tích cực, ổ mủ được kiểm soát, mô hoại tử được xử lý, tình trạng viêm nhiễm được ngăn chặn. Hiện Tiểu Vương đã xuất viện và có thể tiếp tục cuộc sống bình thường.

Để phòng tránh những trường hợp tương tự, Ủy ban Y tế Thâm Quyến khuyến cáo mọi người nên xử lý vết thương một cách cẩn thận. Bất kỳ vết thương nào do dị vật đâm, dù nhỏ, cũng cần xử lý ngay theo 4 bước cơ bản: Ép nhẹ vết thương để đẩy hết máu bẩn ra ngoài, rửa sạch bằng nước chảy và xà phòng, khử trùng bằng dung dịch sát khuẩn và băng lại bằng gạc vô trùng hoặc băng cá nhân. Nếu trong vòng 48 giờ, xuất hiện sưng tấy, đau nhức nhiều hơn, mưng mủ…, cần đến bệnh viện ngay lập tức để được điều trị kịp thời.

Qua trường hợp của Tiểu Vương, chúng ta thấy được tầm quan trọng của việc xử lý vết thương một cách cẩn thận và kịp thời. Mọi người cần lưu ý và đề phòng những tai nạn nhỏ nhặt có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng nếu không được xử lý đúng cách.

Để biết thêm thông tin về cách xử lý vết thương và phòng tránh nhiễm trùng, bạn có thể truy cập vào các trang web y tế uy tín hoặc tham khảo ý kiến của các bác sĩ chuyên khoa. Một số nguồn thông tin đáng tin cậy bao gồm Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).

Một sự việc đáng tiếc đã xảy ra tại tỉnh Chiết Giang, Trung Quốc, khi một phụ nữ 67 tuổi bị hôn mê sâu sau khi tắm nắng giữa trưa trong hai giờ liền. Bà Vương đã tin vào một mẹo dân gian không có cơ sở khoa học rằng tắm nắng có thể “tăng cường sức khỏe”, “làm ấm dương khí, trừ ẩm và chữa bệnh”. Tuy nhiên, hành động này đã dẫn đến hậu quả nghiêm trọng khi bà bị xuất huyết não do phình động mạch và có biểu hiện thoát vị não.

Các bác sĩ đã xác định rằng bà Vương đã bị tổn thương não nghiêm trọng và đối mặt với nguy cơ cao về các biến chứng do nằm liệt giường kéo dài. Sau nhiều tuần điều trị tích cực, bệnh nhân bước vào giai đoạn phục hồi chức năng với các liệu pháp kết hợp như châm cứu, vật lý trị liệu và một số ca phẫu thuật bổ trợ.

Bác sĩ Diệp Tường Minh, Giám đốc Khoa Phục hồi chức năng tại Bệnh viện Nhân dân tỉnh Chiết Giang, khẳng định rằng “tắm nắng chữa bách bệnh” hoàn toàn không có cơ sở khoa học. Việc tiếp xúc ánh nắng trong thời gian dài, đặc biệt vào giờ nắng nóng cực độ, là vô cùng nguy hiểm – nhất là đối với người cao tuổi hoặc người có bệnh nền như cao huyết áp hay bệnh mạch máu não.

Sự việc này đã gây chấn động ngành y và làm dấy lên cuộc tranh luận sôi nổi trên các nền tảng mạng xã hội Trung Quốc về xu hướng “tự chữa bệnh” bằng các phương pháp thiếu căn cứ khoa học. Các chuyên gia y tế đã cảnh báo về trào lưu “tắm nắng chữa bệnh” và khuyên người dân nên bảo vệ cơ thể trước ánh nắng mặt trời và ngăn ngừa say nắng.

Theo các chuyên gia y tế, việc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời ở mức độ hợp lý có thể hỗ trợ tổng hợp vitamin D, cải thiện tâm trạng và tăng cường miễn dịch. Tuy nhiên, mọi “liệu pháp ánh nắng” đều cần được áp dụng đúng cách, đúng thời điểm và phải dựa trên tư vấn của bác sĩ, đặc biệt với nhóm người cao tuổi hoặc có tiền sử bệnh lý.

Vụ việc của bà Vương là minh chứng điển hình cho hệ quả của việc tin theo các lời đồn đoán không có cơ sở y học. Trong bối cảnh thông tin tràn lan, việc chọn lọc và tiếp cận kiến thức y tế từ các nguồn đáng tin cậy trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Sức khỏe không phải là điều để thử nghiệm bằng các mẹo dân gian thiếu kiểm chứng.

Như vậy, mỗi người cần có kiến thức đúng đắn về tác động của ánh nắng mặt trời lên sức khỏe để bảo vệ bản thân một cách hiệu quả. Đồng thời, cơ quan chức năng cần có các biện pháp truyền thông mạnh mẽ hơn nữa để nâng cao nhận thức của cộng đồng về những nguy hại tiềm ẩn từ việc tự ý áp dụng các phương pháp “chữa bệnh” không có căn cứ khoa học.