Chính quyền Hà Nội đang triển khai kế hoạch cấm xe máy chạy bằng xăng trong vành đai 1 từ tháng 7/2026. Đây là một trong những biện pháp mạnh mẽ để kiểm soát tình trạng ô nhiễm môi trường tại thủ đô. Theo Chỉ thị 20/CT-TTg năm 2025 của Thủ tướng Chính phủ, Hà Nội sẽ thực hiện các giải pháp để giúp các tổ chức và cá nhân chuyển đổi phương tiện, đảm bảo đến ngày 1/7/2026, không còn xe mô tô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong vành đai 1.

Từ ngày 1/1/2028, ngoài việc cấm xe mô tô, xe gắn máy chạy bằng xăng dầu, ô tô cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch cũng sẽ bị hạn chế trong vành đai 1 và 2. Đến năm 2030, Hà Nội sẽ áp dụng hạn chế phương tiện cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong phạm vi vành đai 3. Quyết định này của Hà Nội không phải là một bước đi đơn độc, khi nhiều thủ đô trên thế giới cũng đã thực hiện các biện pháp hạn chế tương tự để bảo vệ môi trường.

Thủ đô Mexico đã triển khai chương trình ‘Hoy no Circula’ (Ngày Không Lái Xe) từ năm 1989, yêu cầu các phương tiện lưu thông phải kiểm tra khí thải và dán nhãn tương ứng với các mức phát thải. Chương trình này nhằm giảm thiểu tình trạng ô nhiễm không khí và khuyến khích người dân sử dụng phương tiện giao thông công cộng hoặc phương tiện thân thiện với môi trường.

Thủ đô Paris, Pháp đã ban hành lệnh cấm xe máy sản xuất trước năm 2000 và ô tô sản xuất trước 1997 lưu thông trên đường phố. Biện pháp này giúp giảm thiểu số lượng phương tiện cũ, có mức phát thải cao, lưu thông trên đường phố và khuyến khích người dân sử dụng phương tiện hiện đại, thân thiện với môi trường hơn.

Thủ đô Delhi, Ấn Độ đã ban hành lệnh cấm bán nhiên liệu cho các xe chạy xăng đã sử dụng 15 năm trở lên và các xe dầu sử dụng được 10 năm trở lên. Biện pháp này giúp giảm thiểu số lượng phương tiện cũ, có mức phát thải cao, lưu thông trên đường phố và khuyến khích người dân sử dụng phương tiện mới, có mức phát thải thấp hơn.

Thủ đô Luân Đôn, Anh đã áp dụng thu phí cao tại khu vực ULEZ (Khu vực phát thải cực thấp) đối với phương tiện không đạt chuẩn khí thải. Biện pháp này giúp giảm thiểu tình trạng ô nhiễm không khí và khuyến khích người dân sử dụng phương tiện thân thiện với môi trường.

Có thể thấy, quyết định cấm xe máy chạy bằng xăng trong vành đai 1 của Hà Nội là một bước đi cần thiết để bảo vệ môi trường và sức khỏe của người dân. Việc triển khai các biện pháp hạn chế phương tiện cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch sẽ giúp giảm thiểu tình trạng ô nhiễm không khí và khuyến khích người dân sử dụng phương tiện thân thiện với môi trường.

Thủ tướng Phạm Minh Chính vừa ký ban hành chỉ thị số 20/CT-TTg, theo đó, từ ngày 1/7/2026, xe máy và mô tô chạy xăng sẽ bị cấm lưu thông trong khu vực Vành đai 1. Hai năm sau đó, từ ngày 1/1/2028, các loại ô tô cá nhân sử dụng xăng, dầu cũng sẽ bị hạn chế ở cả Vành đai 1 và Vành đai 2. Đến năm 2030, toàn bộ phương tiện cá nhân dùng nhiên liệu hóa thạch sẽ không còn được phép hoạt động bên trong Vành đai 3.

Trước cú hích từ chính sách, thị trường đã có phản ứng nhanh chóng. Một trong những động thái đáng chú ý đến từ doanh nghiệp ô tô Việt Nam TMT Motors khi chuẩn bị ra mắt mẫu ô tô điện cỡ nhỏ mang tên Nano S05. Đây là dòng xe được thiết kế riêng cho điều kiện giao thông nội đô Việt Nam, với chiều dài chưa tới 3 mét và thân xe nhỏ gọn, cho phép dễ dàng di chuyển trong các con phố hẹp, khu dân cư đông đúc và bãi đỗ xe chật chội.

Điểm đặc biệt của Nano S05 chính là mức giá “phá vỡ mọi giới hạn” trong phân khúc ô tô điện: chỉ từ 150 triệu đồng. Mức giá này tương đương một chiếc xe tay ga cao cấp như SH hay Vespa. Chính điều này khiến mẫu xe trở thành lựa chọn tiềm năng cho các đối tượng người dùng trẻ như sinh viên, nhân viên văn phòng, hộ gia đình nhỏ hay các tài xế giao hàng.

Nano S05 có thể được sạc tại nhà thông qua ổ điện dân dụng, hoặc sạc nhanh tại các trạm công cộng. Đây là một yếu tố quan trọng giúp người dùng yên tâm sử dụng xe điện mà không lo ngại về hạ tầng.

Không dừng lại ở việc phát triển sản phẩm, TMT Motors còn cho thấy tầm nhìn dài hạn khi công bố chiến lược đầu tư vào hạ tầng sạc điện với quy mô lên tới 30.000 trạm trên toàn quốc từ nay đến năm 2030.

Dự kiến Nano S05 sẽ chính thức ra mắt thị trường vào quý IV/2025, với hệ thống phân phối phủ khắp toàn quốc. Sự xuất hiện của dòng xe này không chỉ đánh dấu bước tiến mới của ngành công nghiệp ô tô nội địa, mà còn mở ra một tương lai khả thi cho việc “điện hóa” giao thông cá nhân tại các thành phố lớn.

Trong giai đoạn 2025–2030, khi lộ trình cấm xe xăng từng bước được triển khai tại Hà Nội, TP.HCM và nhiều đô thị trọng điểm khác, ô tô điện giá rẻ sẽ không còn là sản phẩm thử nghiệm, mà sẽ trở thành lực lượng chủ đạo trong việc hiện thực hóa mục tiêu giao thông bền vững.

Trong một cuộc trao đổi gần đây với một đồng chí, tôi đã đề cập đến khả năng Hà Nội sẽ thực hiện lệnh cấm xe máy chạy bằng xăng bắt đầu từ năm tới. Phản ứng ban đầu của đồng chí này là rất tích cực, thể hiện sự hào hứng và hy vọng rằng Hà Nội sẽ giảm thiểu tình trạng ô nhiễm môi trường đang ngày càng trở nên nghiêm trọng. Tuy nhiên, khi chúng tôi delve vào các vấn đề liên quan đến việc thực hiện lệnh cấm này, đồng chí đó bắt đầu cảm thấy bối rối và không chắc chắn.

Một trong những vấn đề chính được đưa ra là việc xây dựng hệ thống sạc điện rộng lớn để hỗ trợ cho việc sử dụng xe điện. Tôi đã đặt câu hỏi về việc sẽ lấy đất đâu để xây dựng các khu sạc điện này, và đồng chí đó không có câu trả lời thuyết phục. Việc xây dựng hệ thống sạc điện đòi hỏi một kế hoạch tổng thể và chi tiết, cũng như nguồn lực đáng kể.

Ngoài ra, tôi cũng đã đề cập đến vấn đề sử dụng phương tiện công cộng. Hiện tại, hệ thống giao thông công cộng ở Hà Nội chưa đáp ứng đủ nhu cầu của người dân, và việc cấm xe máy chạy bằng xăng sẽ yêu cầu một sự thay đổi lớn trong cách thức di chuyển của người dân. Tôi đã đưa ra con số trung bình về số lượng xe gắn máy mà mỗi gia đình Hà Nội sở hữu, và việc cấm xe máy chạy bằng xăng sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống của họ.

Không chỉ vậy, hàng triệu người ngoại tỉnh đang chạy xe dịch vụ kiếm sống ở Hà Nội cũng sẽ bị ảnh hưởng bởi lệnh cấm này. Liệu họ có thể chuyển sang sử dụng xe điện không? Và làm thế nào họ có thể tiếp cận các nguồn tài chính để mua xe điện? Đây là những câu hỏi mà chúng ta cần phải trả lời trước khi thực hiện lệnh cấm.

Các vấn đề liên quan đến an toàn của xe điện cũng là một vấn đề đáng quan tâm. Các vấn đề như cháy nổ và thiếu điện có thể xảy ra khi hàng ngàn, hàng triệu xe sạc điện cùng lúc. Việc này có thể dẫn đến tình trạng quá tải của hệ thống điện, và có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng.

Cuối cùng, tôi muốn nhấn mạnh rằng, mặc dù tình hình ô nhiễm môi trường ở Hà Nội rất nghiêm trọng, nhưng cần có lộ trình và chuẩn bị kỹ lưỡng trước khi thực hiện việc cấm xe máy chạy bằng xăng. Cần phải có kế hoạch tổng thể và chi tiết để đảm bảo rằng việc cấm xe máy chạy bằng xăng sẽ không gây ra các vấn đề mới cho người dân. Trang web chính thức của chính phủ cũng đã đưa ra các thông tin về kế hoạch phát triển giao thông bền vững ở Hà Nội, trong đó có đề cập đến việc phát triển hệ thống giao thông công cộng và giảm thiểu ô nhiễm môi trường.