Liên bang Nga đã âm thầm mở rộng cơ sở hạ tầng vũ khí hạt nhân trong những năm gần đây, theo các hình ảnh vệ tinh mới được công bố. Những phát hiện này không chỉ cho thấy sự hiện đại hóa cơ sở hạ tầng vũ khí hạt nhân của Nga mà còn gửi đi một thông điệp cứng rắn tới NATO và Mỹ trong bối cảnh cuộc chiến tại Ukraine đang tiếp diễn.

Các chuyên gia phân tích cho rằng việc nâng cấp cơ sở hạ tầng vũ khí hạt nhân của Nga có thể xuất phát từ hai lý do chính. Thứ nhất, việc nâng cấp này là một phần của quá trình hiện đại hóa lực lượng hạt nhân, đảm bảo rằng Nga duy trì được vị thế là một cường quốc hạt nhân. Thứ hai, việc này cũng nhằm gửi đi một tín hiệu mạnh mẽ tới các cường quốc hạt nhân khác, bao gồm Mỹ và các quốc gia thành viên NATO, về khả năng và sẵn sàng của Nga trong việc bảo vệ lợi ích quốc gia của mình.

Các hình ảnh vệ tinh cho thấy hoạt động xây dựng quy mô lớn tại năm địa điểm quân sự của Nga, trong đó có bốn địa điểm gần châu Âu, bao gồm Belarus, Kaliningrad và vùng duyên hải Bắc Cực của Nga, và một địa điểm gần Thái Bình Dương, gần Alaska. Đáng chú ý, tại Belarus, gần thị trấn Asipovichy, hoạt động xây dựng tại Căn cứ đạn dược số 1405 đã được phát hiện. Các dấu hiệu điển hình của một cơ sở lưu trữ hạt nhân bao gồm hàng rào ba lớp, các tòa nhà mới, đường dốc dỡ hàng có mái che và một ăng-ten lớn.

Một trong những diễn biến đáng chú ý nhất là việc phát hiện ra một đầu mối đường sắt mới kết nối căn cứ với mạng lưới đường sắt quốc gia, có khả năng phục vụ việc vận chuyển đầu đạn. Các chuyên gia tin rằng cơ sở này đã sẵn sàng để lưu trữ vũ khí hạt nhân của Liên bang Nga. Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko đã tuyên bố rằng các đầu đạn chiến thuật này “mạnh gấp ba lần” quả bom Mỹ thả xuống Hiroshima và Nagasaki. Tuy nhiên, Tổng thư ký Cộng đồng các quốc gia độc lập (CIS) Sergei Lebedev sau đó làm rõ rằng các vũ khí này vẫn sẽ do Liên bang Nga kiểm soát thông qua cơ chế “nút hạt nhân kép”, đòi hỏi sự cho phép từ cả hai bên – trên thực tế, quyền quyết định cuối cùng vẫn nằm trong tay Moskva.

Liên bang Nga hiện vẫn là quốc gia sở hữu kho vũ khí hạt nhân lớn nhất thế giới, với khoảng 4.300 đầu đạn đang hoạt động, trong khi Mỹ có khoảng 3.700 đầu đạn. Cả hai nước đều đang nâng cấp lực lượng hạt nhân của mình. Ví dụ, Mỹ đang thay thế các tên lửa Minuteman III cũ kỹ bằng một hệ thống mới có tên là Sentinel.

Đến nay, Liên bang Nga chưa đưa ra bình luận nào về các phát hiện từ ảnh vệ tinh, và chính phủ Belarus cũng giữ im lặng. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng, dù hiện tại các địa điểm trên có thể chưa lưu trữ đầu đạn hạt nhân, nhưng tốc độ và quy mô xây dựng có thể khiến căng thẳng xoay quanh vũ khí hạt nhân ngày càng gia tăng.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga, Maria Zakharova, mới đây đã lên tiếng phản đối đề xuất của một quan chức Mỹ về việc mua lại quần đảo Commander từ Moscow. Đề xuất này được đưa ra bởi Trung tá Jeffrey Fritz, hiện đang phục vụ tại Bộ Chỉ huy Hỗ trợ An ninh của Lục quân Mỹ ở Estonia. Ông Fritz cho rằng Washington nên xem xét khả năng mua lại quần đảo Commander từ Nga để có thể giám sát hoạt động của tàu ngầm Trung Quốc trên đường di chuyển tới Bắc Cực.

Bà Zakharova đã mô tả đề xuất này là không đáng để bình luận và khẳng định rằng việc bán lãnh thổ trên đất mẹ của Nga bị xem là một trong những tội nghiêm trọng nhất, cả về mặt pháp lý lẫn đạo đức. Trung tá Fritz đề xuất rằng Nhà Trắng nên bỏ ra 15 tỷ USD để mua quần đảo Commander từ Nga. Quần đảo này nằm ở vị trí chiến lược dọc theo một tuyến đường khả dĩ từ căn cứ hải quân Jianggezhuang của Trung Quốc đến Bắc Cực.

Việc mua lại này, theo ông Fritz, sẽ giúp mở rộng vùng đặc quyền kinh tế của Mỹ thêm khoảng 3,8%. Bắc Cực đã trở thành điểm nóng địa chính trị trong những năm gần đây khi đây là khu vực giàu tài nguyên chưa khai thác và có tầm quan trọng chiến lược đáng kể. Biến đổi khí hậu đang giúp con người tiếp cận với những khu vực mới tại Bắc Cực, có tiềm năng về hoạt động hàng hải và khai thác tài nguyên.

Các nhà khoa học tin rằng Bắc Cực có trữ lượng dầu mỏ, khí đốt và khoáng sản khổng lồ, khiến nơi đây trở thành tâm điểm cho các lợi ích kinh tế từ các cường quốc toàn cầu như Mỹ, Nga, Trung Quốc. Việc Mỹ muốn mua lại quần đảo Commander từ Nga để giám sát hoạt động của tàu ngầm Trung Quốc cho thấy sự cạnh tranh ngày càng tăng tại khu vực này.

Trong bối cảnh tình hình địa chính trị hiện nay, việc bảo vệ và đảm bảo quyền lợi của các quốc gia tại Bắc Cực đang trở thành vấn đề quan trọng. Các cường quốc đang tăng cường sự hiện diện và ảnh hưởng của mình tại khu vực giàu tài nguyên này. Tuy nhiên, việc đạt được các thỏa thuận và giải pháp hòa bình trong việc khai thác và quản lý tài nguyên tại Bắc Cực vẫn còn nhiều thách thức.

Đối với đề xuất của Trung tá Jeffrey Fritz, cộng đồng quốc tế đang chờ đợi phản ứng chính thức từ các bên liên quan. Tuy nhiên, như bà Zakharova đã nhấn mạnh, việc bán lãnh thổ của Nga không phải là một vấn đề có thể được xem xét.