Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự cạnh tranh ngày càng gay gắt trên thị trường, việc chuyển đổi cách tiếp cận sản xuất nông nghiệp ở Việt Nam đang trở thành một yêu cầu cấp thiết. Từ trước đến nay, phương thức sản xuất nông nghiệp của Việt Nam chủ yếu dựa vào kinh nghiệm và tập quán truyền thống, với đặc trưng “có gì bán nấy”. Tuy nhiên, cách tiếp cận này đã bộc lộ nhiều hạn chế, dẫn đến tình trạng dư thừa sản lượng, giảm giá trị sản phẩm và làm tăng rủi ro về thu nhập cho nông dân.
Để thay đổi thực trạng này, việc chuyển đổi tư duy sản xuất từ “có gì bán nấy” sang “thị trường cần gì, sản xuất thứ ấy” đã trở thành một giải pháp then chốt. Điều này không chỉ giúp nông dân tăng thu nhập mà còn góp phần tạo ra giá trị bền vững và khẳng định vị thế của nông sản Việt trên thị trường quốc tế. Quá trình chuyển đổi này đòi hỏi sự thay đổi căn bản trong nhận thức và hành động của các bên liên quan, bao gồm cả nông dân, doanh nghiệp và các cơ quan quản lý.
Trước hết, việc nghiên cứu thị trường sâu rộng để xác định nhu cầu và tiềm năng của các sản phẩm nông nghiệp là bước quan trọng. Điều này giúp Việt Nam tập trung vào sản xuất những sản phẩm mà thị trường cần, chứ không phải sản xuất dư thừa như trước đây. Song song với đó, việc áp dụng quy trình sản xuất chuẩn hóa cũng là yếu tố then chốt để đảm bảo chất lượng và an toàn thực phẩm, từ đó tăng giá trị của sản phẩm.
Quá trình chuyển đổi này cũng đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ của nhiều yếu tố và các bên liên quan. Việc nâng cao năng lực nghiên cứu và dự báo thị trường, đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ cao trong nông nghiệp và xây dựng chuỗi giá trị liên kết chặt chẽ giữa nông dân, doanh nghiệp và Nhà nước là những yếu tố quan trọng. Điều này không chỉ giúp tăng hiệu quả sản xuất mà còn góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của nông sản Việt trên thị trường quốc tế.
Áp dụng hiệu quả tư duy “thị trường cần gì, sản xuất thứ ấy” mang lại nhiều lợi ích to lớn cho nền nông nghiệp Việt Nam. Việc này giúp tăng giá trị và hiệu quả kinh tế, nâng cao năng lực cạnh tranh, phát triển nông nghiệp bền vững, cải thiện đời sống nông dân và xây dựng thương hiệu quốc gia. Tuy nhiên, việc chuyển đổi sang tư duy này cũng đối mặt với không ít thách thức, bao gồm thay đổi tư duy và thói quen sản xuất của người nông dân, ứng dụng công nghệ cao đòi hỏi vốn đầu tư lớn và biến đổi khí hậu.
Để vượt qua những thách thức này, cần có sự vào cuộc mạnh mẽ của Nhà nước, sự dẫn dắt của doanh nghiệp và sự chủ động của nông dân trong việc học hỏi, thay đổi tư duy và tham gia vào các mô hình sản xuất liên kết. Nhà nước cần có các chính sách hỗ trợ phù hợp, doanh nghiệp cần có chiến lược kinh doanh bền vững và nông dân cần có tinh thần đổi mới và sẵn sàng tiếp cận với các phương thức sản xuất mới.
Tư duy “thị trường cần gì, sản xuất thứ ấy” không chỉ là một khẩu hiệu mà là một chiến lược sống còn cho nông nghiệp Việt Nam trong giai đoạn hiện nay. Bằng cách đặt nhu cầu thị trường làm trọng tâm, ứng dụng khoa học công nghệ, xây dựng chuỗi giá trị và nâng cao năng lực cho người nông dân, Việt Nam có thể tạo ra một nền nông nghiệp hiện đại, hiệu quả và bền vững, góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế chung của đất nước.
