Trong quá trình sắp xếp lại bộ máy hành chính cấp xã hiện nay, một thách thức đáng kể đang được ghi nhận là sự chênh lệch về năng lực giữa cán bộ cũ ở lại và cán bộ cấp huyện mới được điều chuyển xuống. Sự khác biệt này không chỉ nằm ở trình độ chuyên môn, kỹ năng quản lý mà còn ở tư duy quản trị, dẫn đến sự ‘lệch pha’ trong đội ngũ cán bộ cấp xã mới.
ThS Nguyễn Tuấn Anh, một chuyên gia đang công tác tại Tổng Công ty Công nghiệp Sài Gòn, đã chỉ ra rằng cán bộ cấp xã mới hiện đang tồn tại tình trạng thiếu đồng bộ về năng lực và trình độ giữa hai nhóm cán bộ vốn xuất phát từ các khu vực công vụ khác nhau. Cán bộ từ cấp huyện cũ thường có thế mạnh về trình độ chuyên môn, kỹ năng quản trị và kinh nghiệm xử lý công việc ở tầm bao quát hơn. Ngược lại, đội ngũ cán bộ cấp xã cũ có lợi thế về sự am hiểu địa bàn, gần dân, nhưng lại hạn chế về khả năng tham mưu chính sách, sử dụng công nghệ thông tin và xử lý hành chính theo quy trình cải cách mới.
TS Nguyễn Trần Như Khuê, Trưởng bộ môn Luật, Khoa Nhà nước và pháp luật, Học viện cán bộ TPHCM, cho rằng sự khác biệt về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn giữa hai cấp chính quyền trước đây là nguyên nhân dẫn đến điều kiện tuyển dụng theo chuyên môn, nghiệp vụ cũng khác nhau. Cán bộ cấp huyện cũ thường có cơ hội được đào tạo, bồi dưỡng nhiều hơn so với cán bộ cơ sở ở những khu vực vùng sâu, vùng xa.
Để giải quyết vấn đề này và giúp cán bộ cùng giỏi hơn, ThS Nguyễn Tuấn Anh đề xuất cần nhanh chóng đồng bộ năng lực đội ngũ cán bộ cấp xã mới để tránh cản trở hiệu quả vận hành bộ máy hành chính cấp cơ sở. Ông cho rằng việc tuyển chọn và sàng lọc lại cán bộ dựa trên các nhóm tiêu chí, bao gồm kỹ năng hành chính – pháp lý, năng lực sử dụng công nghệ, kỹ năng làm việc nhóm và giải quyết vấn đề, là một giải pháp cần thiết.
TS Nguyễn Trần Như Khuê cũng gợi ý rằng có thể đồng bộ và nâng cao năng lực cán bộ cấp xã bằng cách xây dựng cơ chế khen thưởng, kỷ luật công khai, minh bạch nhằm tạo động lực cho cán bộ công chức thực hiện nhiệm vụ; xây dựng và chuẩn hóa vị trí việc làm để làm cơ sở cho việc đánh giá; đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng theo nhu cầu công việc.
Các chuyên gia cũng đề xuất việc ứng dụng nền tảng quản lý công việc công vụ theo thời gian thực giúp phát hiện những điểm yếu về năng lực và đưa ra phản hồi tức thời. Đồng thời, các cán bộ giỏi từ cấp huyện, cấp tỉnh nên được phân công làm người hướng dẫn, kèm cặp cho cán bộ cấp xã nhằm chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn, tạo cơ chế học tập tại chỗ.
Như vậy, để nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ cấp xã, việc kết hợp giữa đào tạo, bồi dưỡng, sàng lọc và ứng dụng công nghệ vào quản lý là những giải pháp quan trọng cần được triển khai. Đồng thời, việc tạo điều kiện cho cán bộ cấp xã học tập và chia sẻ kinh nghiệm với cán bộ cấp trên cũng là một phần không thể thiếu trong quá trình đồng bộ và nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ cấp xã hiện nay.
