Động cơ NK-32 – Biểu tượng của sức mạnh công nghiệp Liên Xô trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh
Động cơ NK-32 là một kỳ tích kỹ thuật, không chỉ thể hiện sự vượt trội trong lĩnh vực hàng không mà còn là minh chứng cho sức mạnh công nghiệp tổng thể của Liên Xô trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh. Được thiết kế để cung cấp lực đẩy cho máy bay ném bom chiến lược Tu-160 ‘Thiên Nga Trắng’, NK-32 sở hữu cấu trúc ba rotor, tỷ lệ bypass thấp, đốt sau và lực đẩy mỗi động cơ lên tới 25 tấn, tổng cộng hơn 100 tấn. Những thông số ấn tượng này cho phép Tu-160 bay với tốc độ trên Mach 2 và tầm bay vượt xa B-1B của Mỹ. Đây là đỉnh cao công nghệ mà mọi quốc gia đều mơ ước.
Người đứng sau sự ra đời của NK-32 là Kuznetsov, một thợ rèn đã vươn lên thành nhà thiết kế động cơ hàng đầu của Liên Xô. Ông đã góp phần vào sự ra đời của nhiều loại máy bay nổi tiếng như Tu-95, Tu-144 và Tu-160. NK-32 là biểu hiện rõ nét của nền công nghiệp Liên Xô, với công nghệ hợp kim chịu nhiệt, cánh quạt đơn tinh thể và kỹ thuật chế tạo tiên tiến nhất thời bấy giờ.
Tuy nhiên, sau khi Liên Xô tan rã, dây chuyền sản xuất NK-32 bị gián đoạn, kỹ thuật thất lạc, công nhân tay nghề cao mất việc. Năm 2014, Nga khôi phục sản xuất nhưng hiệu suất không bằng thời kỳ đỉnh cao. Dù vậy, Nga vẫn từ chối bán công nghệ này cho bất kỳ nước nào, đặc biệt là Mỹ và Trung Quốc, để giữ lợi thế chiến lược.
Hoa Kỳ, dù có các động cơ mạnh như F119 và F101, vẫn không đạt được sự cân bằng lý tưởng như NK-32. Nga lo ngại nếu Trung Quốc có được công nghệ này, cán cân khu vực sẽ thay đổi, gây bất lợi cho lợi ích chiến lược của Nga.
Ukraine từng sở hữu nhiều Tu-160, nhưng không thể duy trì và phải tháo dỡ để trả nợ. Nga đã mua lại một phần, số còn lại bị tiêu hủy, gây tiếc nuối trong cộng đồng quân sự. Ngay cả phiên bản hiện đại Tu-160M vẫn dùng NK-32, nhưng hiệu suất cải tiến hạn chế do thiếu dữ liệu kỹ thuật gốc và khó khăn trong khôi phục quy trình cũ.
Trung Quốc gần đây đạt được những tiến bộ đáng kể trong phát triển động cơ hàng không như WS-10 và WS-15. Tuy nhiên, để tiếp cận trình độ của NK-32, họ vẫn cần nhiều năm nghiên cứu sâu về vật liệu, thiết kế và quy trình sản xuất.
Mỹ cũng từng muốn có NK-32, nhưng trong suốt Chiến tranh Lạnh và sau khi Liên Xô tan rã, họ chưa bao giờ thành công trong việc sao chép công nghệ này.
NK-32 là biểu tượng của Chiến tranh Lạnh và cuộc cạnh tranh công nghệ toàn cầu. Nga bảo vệ công nghệ này như ‘giữ cửa dù mất chìa’, thể hiện sự cẩn trọng về an ninh chiến lược.
Tương lai, mẫu máy bay ném bom mới PAK DA có thể sử dụng phiên bản cải tiến của NK-32. Tuy nhiên, xu hướng công nghệ hiện nay là đa năng và hiệu suất cao, khiến vị thế của NK-32 vẫn chưa rõ ràng. Cuộc cạnh tranh kỹ thuật xoay quanh NK-32 sẽ còn kéo dài. Trung Quốc đang đầu tư mạnh vào nghiên cứu động cơ dòng WS với quyết tâm cao, và tuy con đường còn xa, nhưng không phải không thể. Thắng bại cuối cùng sẽ phụ thuộc vào năng lực công nghệ quốc gia và mức độ đầu tư vào nghiên cứu.
