Vụ lật tàu Vịnh Xanh 58 cách đây một tuần đã gióng lên hồi chuông báo động về những ‘vùng còn trống’ trong ‘hải trình’ chuyển đổi số tại Việt Nam. Sự cố này không chỉ là một tai nạn hàng hải thông thường mà còn làm lộ ra khoảng trống lớn trong việc ứng dụng công nghệ vào thực tế vận hành đời sống ở nhiều lĩnh vực.
Tàu Vịnh Xanh 58, chở 49 người, đã gặp giông lốc bất ngờ và lật giữa biển cách bờ chỉ 3 km và cách cảng Tuần Châu 1 km. Đáng chú ý, không hệ thống giám sát nào hay biết về tình huống này trong khoảng 2 giờ đồng hồ. Sự chậm trễ trong việc phát hiện và ứng phó với tình huống khẩn cấp này được coi là ‘lỗ hổng chết người’ trong thời đại mà mọi chuyển động của con người đều có thể được giám sát qua GPS, cảm biến, AI, dữ liệu lớn…
Trong thời đại số, việc giám sát thời gian thực đối với các tàu du lịch là điều bắt buộc. Tuy nhiên, vụ việc lần này đã làm nổi bật lên sự thiếu tính toàn diện trong việc ứng dụng công nghệ vào quản lý và vận hành ở nhiều lĩnh vực. Chuyển đổi số và công nghệ chỉ thực sự có ý nghĩa khi chúng có thể chạm đến những tình huống khẩn cấp nhất, khốc liệt nhất, nơi con người không còn đơn độc.
Các địa phương, trong đó có Quảng Ninh, và các bộ, ngành liên quan cần nhanh chóng số hóa các tình huống khẩn cấp. Cụ thể, tàu ra khơi phải được trang bị thiết bị định vị và truyền dữ liệu thời gian thực. Hệ thống Trung tâm Điều hành (IOC) phải tích hợp AI để phát hiện các lộ trình bất thường. Khi một tàu không về đúng giờ, hệ thống cần có cảnh báo kịp thời. Khi mất tín hiệu, phải có quy trình truy vết nhanh để xác định vùng tìm kiếm. Và khi có mưa bão, phải có radar thời tiết – tín hiệu số gửi đến từng tàu, từng thuyền viên.
Sự sống không chỉ trông chờ vào wifi mạnh và ‘may rủi’ trong kỷ nguyên chuyển đổi số. Chuyển đổi số không chỉ dừng lại ở việc triển khai hệ thống camera nhận diện khuôn mặt trong thành phố, mà còn cần một hệ thống giám sát các tàu du lịch, radar cảnh báo thời tiết, cảnh báo khi lịch trình bất thường. Chuyển đổi số cần đi đến việc ứng cứu người đúng lúc, trong những tình huống nguy cấp.
Vì vậy, việc ứng dụng công nghệ vào quản lý và vận hành, đặc biệt trong các tình huống khẩn cấp, cần được chú trọng hơn nữa. Không chỉ là vẽ bản đồ đẹp, chuyển đổi số cần thể hiện giá trị thực sự của nó trong việc bảo vệ tính mạng và đảm bảo an toàn cho người dân.
