Chứng chỉ năng lượng tái tạo I-REC đang trở thành xu hướng lựa chọn đối với các doanh nghiệp mong muốn chứng minh việc tiêu thụ điện sạch và đạt được mục tiêu phát thải ròng bằng 0. Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng của thị trường này đã đặt ra những vấn đề về hiệu quả thực sự trong việc giảm thiểu phát thải khí nhà kính. Không ít chuyên gia đặt câu hỏi liệu I-REC có thực sự “xanh” hay chỉ là một cách để làm đẹp số liệu carbon.
I-REC là chứng chỉ Năng lượng Tái tạo Quốc tế, đại diện cho một megawatt-giờ điện tái tạo đã được đưa vào lưới điện. Hệ thống I-REC được xây dựng dựa trên các chuẩn mực của thị trường Chứng chỉ Năng lượng Tái tạo tại Bắc Mỹ và châu Âu, và hiện đang được áp dụng tại hơn 60 quốc gia. Các doanh nghiệp quan tâm đến I-REC vì hai lý do chính. Thứ nhất, Nghị định thư Khí nhà kính công nhận I-REC là công cụ hợp lệ để chứng minh tiêu thụ điện tái tạo trong báo cáo phát thải Phạm vi 2. Thứ hai, nhiều thành viên của sáng kiến RE100 đang sử dụng I-REC như bằng chứng để thực hiện cam kết sử dụng 100% điện tái tạo.
Tuy nhiên, I-REC chủ yếu phản ánh thông tin trên giấy tờ và không đảm bảo rằng người mua thực sự sử dụng điện tái tạo tại thời điểm tiêu thụ. Việc mua I-REC không nhất thiết dẫn đến việc xây dựng thêm công suất năng lượng tái tạo mới, mà có thể chỉ đơn giản là mua chứng chỉ từ các dự án năng lượng tái tạo đã tồn tại. Rủi ro “greenwashing” xuất hiện khi doanh nghiệp vẫn sử dụng điện lưới từ nhiên liệu hóa thạch nhưng báo cáo là 100% tái tạo nhờ mua I-REC. Các chuyên gia cảnh báo rằng I-REC chủ yếu là “công cụ kế toán” và không làm thay đổi thực tế cơ cấu sản xuất điện.
Trên phạm vi toàn cầu, các tập đoàn lớn đang dần chuyển từ việc sử dụng I-REC sang các hình thức mua năng lượng tái tạo trực tiếp hơn. Tại Việt Nam, thị trường chứng chỉ năng lượng tái tạo đang phát triển, với các công ty đa quốc gia mua RECs để đáp ứng các mục tiêu bền vững. Tuy nhiên, việc sử dụng I-REC tại Việt Nam cũng đối mặt với nhiều thách thức, bao gồm các rào cản về quy định và chính sách.
Các chuyên gia cho rằng tương lai của I-REC sẽ phụ thuộc vào việc cải thiện hệ thống chứng nhận và tích hợp với các giải pháp công nghệ, tài chính và chính sách quốc gia. Nếu được quản lý minh bạch và có hành động thực tế, I-REC có thể trở thành một công cụ kế toán carbon hiệu quả và là một phần quan trọng của quá trình chuyển đổi năng lượng tại Việt Nam và toàn cầu. Việc đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả trong việc sử dụng I-REC sẽ giúp tăng cường niềm tin vào thị trường chứng chỉ năng lượng tái tạo và đóng góp vào mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính.
Trước những thách thức và tranh cãi xoay quanh I-REC, các doanh nghiệp và tổ chức cần có cái nhìn sâu sắc và nghiêm túc về việc sử dụng chứng chỉ này. Thay vì chỉ dựa vào I-REC để báo cáo về mục tiêu bền vững, các doanh nghiệp nên ưu tiên các giải pháp năng lượng tái tạo trực tiếp và bền vững hơn. Sự kết hợp giữa các công cụ như I-REC với các giải pháp năng lượng tái tạo thực tế sẽ giúp nâng cao hiệu quả và giảm thiểu rủi ro “greenwashing”.
Tương lai của thị trường chứng chỉ năng lượng tái tạo I-REC vẫn còn nhiều thách thức và cơ hội. Với sự phát triển không ngừng của công nghệ và chính sách, hy vọng rằng I-REC sẽ ngày càng được cải thiện để trở thành một công cụ hữu ích và đáng tin cậy cho các doanh nghiệp trong việc đạt được mục tiêu phát thải ròng bằng 0.
