Những sự kiện thiên tai và tai nạn giao thông bất ngờ đã để lại những hậu quả nghiêm trọng không chỉ về mặt vật chất mà còn về tinh thần cho những người sống sót. Mới đây, sau vụ lật tàu ở Hạ Long và vụ sạt lở tại một làng ở tỉnh Quảng Nam, các nạn nhân không chỉ cần sự hỗ trợ về vật chất mà còn cần một hệ thống hỗ trợ tâm lý để giúp họ vượt qua những sang chấn tâm lý đang âm ỉ.
Theo các chuyên gia tâm lý, sau khi trải qua một biến cố lớn, con người thường có hai kiểu phản ứng rõ rệt: sự sụp đổ tinh thần ngay lập tức hoặc sự đóng băng cảm xúc kéo dài. Những biến cố bất ngờ như thiên tai hay tai nạn giao thông thường xảy ra bất ngờ, gây ra cú sốc tinh thần cực kỳ lớn và tạo tiền đề cho những sang chấn tâm lý kéo dài như rối loạn cảm xúc, trầm cảm, mất kiểm soát. Các chuyên gia cho rằng, việc ứng phó và hỗ trợ tâm lý kịp thời là rất quan trọng để giúp người dân vượt qua những giai đoạn khó khăn này.
Thạc sĩ, chuyên gia tâm lý Nguyễn Hồng Bách, Giám đốc Trung tâm tâm lý lâm sàng Dr.MP, cho rằng sau biến cố lớn, người dân thường trải qua ba giai đoạn: tiếp nhận sự kiện chấn thương, xử lý nhận thức, ứng phó và tăng trưởng sau sang chấn. Tuy nhiên, nếu không có kỹ năng ứng phó hoặc nhận được sự hỗ trợ tâm lý kịp thời, tổn thương sẽ tiếp tục tồn tại và ảnh hưởng lâu dài đến cuộc sống của họ. Bên cạnh đó, trẻ em và thanh thiếu niên cũng là nhóm dễ bị tổn thương, những tổn thương trong tuổi thơ có thể để lại hậu quả nghiêm trọng về tinh thần khi trưởng thành.
Không chỉ những người trực tiếp trải qua biến cố mới có thể bị ảnh hưởng về mặt tinh thần, mà những người làm việc trong lĩnh vực cứu hộ, báo chí, y tế và thậm chí cả người dùng mạng xã hội cũng có thể bị tác động. Khi tiếp xúc với hình ảnh, âm thanh và thông tin về thảm họa, họ có thể trải qua những cảm xúc tiêu cực và bị ảnh hưởng tâm lý.
Chuyên gia tâm lý Nguyễn Viết Hiền nhấn mạnh rằng việc thiết lập mô hình can thiệp tâm lý sau thảm họa là điều cần thiết để giúp nạn nhân vượt qua sang chấn. Điều này bao gồm trị liệu nhóm và cá nhân, kết hợp hình thức trực tiếp và trực tuyến để tiếp cận nhiều đối tượng. PGS.TS Phạm Hương Trà cũng cảnh báo về việc truyền thông và mạng xã hội cần có trách nhiệm trong việc thông tin để tránh làm trầm trọng thêm tình trạng tâm lý của nạn nhân.
Hiện tại, các chuyên gia tâm lý đang kêu gọi sự quan tâm và hỗ trợ đối với nạn nhân sau vụ lật tàu ở Hạ Long. Đồng thời, cũng nhấn mạnh rằng việc hỗ trợ tâm lý cần được thực hiện một cách kịp thời và hiệu quả, thường diễn ra sau 10-15 ngày kể từ khi sự kiện xảy ra để đạt được hiệu quả cao nhất.
