Vai trò của các doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) trong nền kinh tế Việt Nam là không thể phủ nhận. Các DNNVV đóng góp khoảng 45% vào Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) và tạo việc làm cho tới 60% lực lượng lao động. Tuy nhiên, thực trạng đáng lo ngại là các DNNVV chỉ có thể tiếp cận dưới 9% tài chính bền vững. Trong khi đó, tín dụng xanh trên toàn thị trường hiện chỉ chiếm 4,5% tổng dư nợ, cho thấy sự hạn chế trong việc tiếp cận nguồn tài chính bền vững.
Để giải quyết thách thức này, việc xây dựng một khung chính sách toàn diện bao gồm 4 trụ cột chính là điều cần thiết. Thứ nhất, hoàn thiện khung pháp lý để tạo môi trường pháp lý thuận lợi cho sự phát triển của DNNVV. Thứ hai, cải cách tài chính nhằm tăng cường khả năng tiếp cận các nguồn tài chính của các doanh nghiệp này. Thứ ba, nâng cao năng lực của DNNVV để giúp họ có thể đáp ứng các yêu cầu về tài chính bền vững. Cuối cùng, phát triển hạ tầng thị trường để tạo điều kiện cho các DNNVV tiếp cận các nguồn tài chính một cách dễ dàng hơn.
Các DNNVV tại Việt Nam hiện đang đối mặt với những thách thức đáng kể trong việc tiếp cận cả nguồn tài chính truyền thống và tài chính bền vững. Theo số liệu, tỷ lệ các DNNVV tiếp cận tín dụng ngân hàng đã giảm từ 32% vào năm 2019 xuống chỉ còn 28% vào năm 2023. Đồng thời, tín dụng xanh chỉ chiếm 4,5% tổng dư nợ tín dụng tại Việt Nam, thấp hơn đáng kể so với các quốc gia khác trong khu vực.
Có ba rào cản chính đang hạn chế sự tham gia của các DNNVV vào tài chính bền vững. Thứ nhất, nhiều DNNVV thiếu kiến thức về môi trường, xã hội và quản trị (ESG), điều này khiến họ khó có thể đáp ứng các yêu cầu về tài chính bền vững. Thứ hai, sự không nhất quán trong thực thi chính sách giữa các địa phương đã gây ra khó khăn cho các DNNVV trong việc tiếp cận tài chính bền vững. Thứ ba, tình trạng khan hiếm sản phẩm tài chính phù hợp với nhu cầu của các DNNVV cũng là một thách thức lớn.
Để vượt qua những rào cản này, một số giải pháp đã được đề xuất dựa trên kinh nghiệm quốc tế và thực tiễn tại Việt Nam. Các giải pháp này bao gồm việc hoàn thiện khung pháp lý, cải cách khu vực tài chính, nâng cao năng lực của các DNNVV và phát triển hạ tầng thị trường. Việc thực thi đồng bộ các giải pháp này được kỳ vọng sẽ thúc đẩy huy động tài chính bền vững cho các DNNVV và tăng tỷ lệ tiếp cận tín dụng xanh.
Không chỉ đơn thuần là một chính sách tài chính, việc hỗ trợ các DNNVV tiếp cận tài chính bền vững còn là nền tảng chiến lược để Việt Nam chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng toàn diện và trung hòa carbon. Việc này không chỉ giúp Việt Nam đạt được các mục tiêu phát triển bền vững mà còn góp phần vào nỗ lực toàn cầu chống biến đổi khí hậu. Thông qua việc xây dựng và thực thi các chính sách hỗ trợ phù hợp, Việt Nam có thể khai thác tối đa tiềm năng của các DNNVV, từ đó đóng góp vào sự phát triển bền vững và lâu dài của nền kinh tế.
Trong bối cảnh hiện nay, khi mà các DNNVV đang đối mặt với nhiều thách thức trong việc tiếp cận tài chính bền vững, việc tiếp tục tìm kiếm các giải pháp và hợp tác quốc tế là rất cần thiết. Điều này không chỉ giúp các DNNVV Việt Nam phát triển bền vững mà còn góp phần vào sự phát triển kinh tế – xã hội của đất nước.
